خلیلزاد در کابل، ارگ در انزوا

حمد‌الله محب؛ نامی که در هفته‌های اخیر بیش از هر زمان دیگری بر سر زبان‌ها افتاده‌است؛ حتی بیشتر از زمانی که در مراسم ادای سوگند رییس جمهوری امریکا در حالی که ترامپ و همسرش ملانیا در حال عبور از مقابل حاضران بودند، آقای محب با او سلفی گرفت و برای همیشه میانمایگی دنیای دیپلماسی افغانستانی را نهادینه و در قاب دوربین گوشی تلفن همراه‌اش جاودانه کرد. و حتی بیش‌تر از زمانی که اشرف‌غنی؛ رییس جمهوری، او را جانشین حنیف اتمر در سمت حساس مشاورت امنیت ملی کرد تا به تعبیری، نهاد ریاست جمهوری، دستگاه‌های امنیتی و حلقه ارگ را «اتمرزدایی» کند.

حمدالله محب که به نظر می‌رسد اشتیاق سیری‌ناپذیری به کسب شهرت دارد، به‌جای سلفی‌گرفتن با ترامپ، این‌بار روش غیرمتعارف‌تری را برگزید؛ روشی که تصور نمی‌کرد تا این اندازه برای او و دولت متبوع‌اش در کابل، سنگین تمام شود. او در سفری به واشنگتن، زلمی خلیلزاد؛ فرستاده ویژه امریکا برای صلح افغانستان را هدف گرفت و متهم به تلاش برای ایجاد حکومت موقت و نشستن خودش در مقام «وایسرا» کرد؛ انتقاد و اتهامی که به سرعت از سوی دستگاه دیپلماسی امریکا پاسخ داده شد و بربنیاد برخی روایت‌های غیررسمی، آقای محب با احضار به وزارت خارجه امریکا بدون آن‌که اجازه نشستن در چوکی را پیدا کند، از جانب معاون وزیر خارجه آن کشور به‌شدت توبیخ و سپس با حقارت، اخراج شد.

پس از آن، امریکا اعلام کرد که دیگر با او کار نمی‌کند و حتی گفته می‌شود آقای محب علیرغم داشتن شهروندی امریکا و همسری امریکایی، برای همیشه از سفر به ایالات متحده منع شده‌‌است.

در یکی از رویدادها هم گفته می‌شود دیپلمات‌های امریکایی در نشستی مشترک با مقام‌های کابل، به دلیل حضور آقای محب، نشست را به‌نشانه اعتراض، ترک کرده‌اند.

در چنین شرایطی، زلمی خلیلزاد؛ نماینده ویژه امریکا برای صلح افغانستان در ششمین دور سفرهایش برای صلح، وارد کابل شده و روز دوشنبه دیدار‌های خود را با مقام‌های کشور آغاز کرد.

آقای خلیلزاد در صفحه‌ توییترش نوشت که با محمدعمر داوودزی؛ رییس دارالانشای شورای عالی صلح و هیأت مذاکره‌‌کننده حکومت افغانستان دیدار کرده‌است.

عبدالله عبدالله؛ رییس اجرایی هم در نشست شورای وزیران با اشاره به برنامه دیدارش با خلیلزاد، گفت: «طبعاً در این ملاقات به صورت عموم درباره صلح صحبت خواهیم کرد و این‌که ما به عنوان دولت افغانستان چه کارهایی کرده می‌توانیم تا این فرصتی باشد برای آمدن صلح که خواست عمومی مردم افغانستان است.»

زلمی خلیلزاد ۲۰ روز پیش در پایان پنجمین‌ دیدارش با نمایندگان طالبان در دوحه گفت که روی دو مورد یعنی خروج نیروهای امریکایی از افغانستان و تضمین قطع رابطه طالبان با گروه‌های تروریستی، به توافق رسیده‌اند.

او در حالی به افغانستان آمده که پیش از دیدار با اشرف‌غنی، سلسله دیدارهایی را با شبکه زنان افغان، عبدالله عبدالله، صلاح‌الدین ربانی و… انجام داده‌است.

هرگز انتظار نمی‌رود که او با حمدالله محب دیدار کند؛ اما تأخیر معنادار در دیدار فرستاده امریکا با رییس جمهوری افغانستان، گمانه‌‌زنی‌ها در خصوص انزوای ملموس ارگ در گفتگوها و رایزنی‌های فرستاده امریکا را تقویت‌ کرده‌است.

کارشناسان می‌گویند که صرف نظر از این‌که این تأخیر از جانب خلیلزاد بوده یا ارگ ریاست جمهوری، نتیجه آن، چیزی جز تنگ‌تر شدن حلقه انزوای ارگ و عدم دسترسی کابل به جزئیات این گفتگوها نیست.

با این‌حال، زلمی خلیلزاد در سفرش به کابل، بارها بر اهمیت گفتگوهای «بین‌الافغانی» تأکید کرده‌است. آیا این تأکید به معنای آن است که او مایل است روند صلح را به مالکیت و مدیریت حکومت افغانستان واگذار کند؟ خواسته ارگ ریاست جمهوری این است که این اتفاق، هرچه سریع‌تر بیافتد؛ اما واقعیت این است که گستره گفتگوهای نماینده امریکا چنین چیزی را نشان نمی‌دهد. به نظر می‌رسد او در پی کسب مشروعیت و حمایت برای گفتگوهایش با طالبان از سوی حلقات سیاسی بیرون از دولت و آن بخش از دولت است که از سوی عبدالله عبدالله رهبری می‌شود. دیدار معنادار او با عبدالله عبدالله و صلاح‌الدین ربانی، در حالی که هنوز – تا زمان نوشتن این متن- با اشرف‌غنی دیدار نکرده، این برداشت را تأیید می‌کند.