بهار خونین افغانستان در نبرد مرگبار خالد و الفتح

فصل بهار در افغانستان، برخلاف سایر کشورهای جهان، فصل بارش باران‌های بخشنده آسمانی و موسم رویش‌ شکوفه‌های امیدبخش زمین نیست؛ فصلی که در آن، همه شادمانی می‌کنند و همراه با نوشدن جهان به تلطیف جان می‌پردازند و فصل دیگری از زندگی همراه با نشاط و طراوت و ایمان و امید را از آغاز می‌کنند. بهار در افغانستان، فصل کابوس‌های خونین و ترسناک و مرگبار است؛ فصلی که در آن، به‌جای روییدن گل، گلوله می‌بارد و به‌جای باران، بحران فراگیر می‌شود و به‌جای جشن و جلال رستاخیز جان و جهان، جنون جهنمی جنگ گسترش می‌یابد و کشتار و مرگ و گور، فزونی می‌یابد.

با این‌همه، بهار امسال با بهار سال‌های پیش یک تفاوت مبنایی و اساسی دارد و آن این‌که امسال به‌جای آن‌که ابتدا طالبان، عملیات خونین بهار‌ی‌شان را با نهادن نامی ویژه و با پیام‌ها و پیامدهای مخصوص، اعلام ‌کنند، دولت در این زمینه پیشگام شده و طالبان، ظاهرا در واکنش به اقدام دولت، دست به این کار زده‌اند.

بربنیاد گزارش‌ها طالبان روز جمعه با نشر اعلامیه‌ای از آغاز عملیات بهاری این گروه تحت نام “الفتح” خبر داده‌اند.

در اعلامیه‌ این گروه آمده‌است که هدف از این عملیات، گرفتن ساحات وسیع، شهرها و مراکز است.

طالبان با شروع عملیات بهاری خود از نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان خواسته‌اند که از دشمنی بی‌دلیل با آن‌ها خودداری کنند.

همچنین این گروه تصریح کرده که ترجیح می‌دهد که به‌جای کشتن نیروهای امنیتی، اردو، پولیس و جناح‌های حامی دولت با آن‌ها یکجا شود.

طالبان به صورت غیر مستقیم گفته‌اند که عملیات بهاری آن‌ها جوابی به عملیات حکومت به نام “خالد” است و گفته‌اند که عملیات دولت به این معنی است که می‌‎خواهد از راه زور به اهداف خود برسد.

این در حالی است که چندروز قبل، دولت افغانستان عملیات بهاری‌ نظامیان افغان را در یک جلسه امنیتی، تحت نام ‘خالد’ اعلام کرد.

اقدام دولت در نام‌گذاری عملیات بهاری خود علیه طالبان نشان می‌دهد که اراده ارگ برای به چالش‌کشاندن روند صلح، جدی است و این امر، ناشی از تضاد و تقابلی است که میان روند صلح مورد نظر حکومت و طالبان و امریکایی‌ها وجود دارد.

ارگ ریاست جمهوری با اعلام عملیات بهاری علیه طالبان، پیش از آن‌‌که آن گروه اقدام به این کار کند، نشان داد که مصمم است با قدرت در برابر پیامدهای روند جاری صلح مقاومت می‌کند و تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، جنگ با طالبان را تشدید خواهد کرد.

در مقابل اما طالبان با اعلام دیرهنگام و با تأخیر عملیات بهاری خود، تلویحا تمایل خود را برای کاهش تنش و خشونت، نشان داده‌اند. آن‌ها با این اقدام به نوعی به روند صلحی که با امریکا جریان دارد، وفادار مانده‌اند تا به‌اهدافی که از این رهگذر مد نظر دارند، بدون اتکای افراطی به جنگ و کشتار و خونریزی و ترور، دست پیدا کنند.

نکته مهم دیگر این‌که در اعلامیه طالبان که به منظور اعلام عملیات بهاری آن گروه صادر شده، افزون بر آن‌‌که  بر شهرها و اشغال مراکز تأکید شده، یک نکته دیگر نیز برجسته شده و آن، چراغ سبز به نیروهای امنیتی برای پیوستن به گروه طالبان و احتراز از جنگ بی‌هوده با آن گروه است.

این نشان می‌دهد که طالبان مصمم اند تا در ساختار امنیتی دولت افغانستان رخنه کنند و با پمپاژ نوعی ناامیدی و القای حس شکست و ترس به نیروهای امنیتی، آن‌ها را به ترک مخاصمه و پیوستن به آن گروه، ترغیب کنند.

طی روزهای اخیر نیز در نبردهایی که در شمال غرب افغانستان در ولایت بادغیس جریان دارد، چندین‌بار خبرهایی از پیوستن ده‌ها نیروی امنیتی به طالبان، منتشر شد. اگر طالبان موفق به انجام این بخش از برنامه امنیتی خود شوند، چالش امنیتی تازه‌ای در برابر دولت افغانستان ایجاد خواهد شد؛ زیرا دولت بارها نشان داده‌است که نه عزم و اراده لازم برای حمایت از نیروهای امنیتی در میدان‌های جنگ با طالبان را دارد و نه ظاهرا از توان کافی برای رسیدگی به دادخواهی‌های آنان در آوردگاه‌های مرگبار با طالبان در اختیار دارد. از آن‌سو، تقویت روند صلح نیز این گمان را تقویت می‌کند که آینده از آن طالبان است و جنگیدن علیه آن گروه، امری بی‌حاصل و فاقد پیامدهای عملی است. بنابراین، همان‌گونه که در اردوگاه سیاسی، بسیاری از جریان‌ها و رهبران – حتی آن‌هایی که سابقه دشمنی‌های دیرینه و جنگ‌های خونین با طالبان را نیز در کارنامه خود دارند- سعی می‌کنند خود را به‌نحوی به آن گروه نزدیک کنند، ممکن است در عرصه نظامی و امنیتی هم این باور در میان نیروهای مسلح، شایع شود و قبح و ممنوعیت پیوستن به طالبان، آرام آرام از میان برود.

در هرحال، به نظر می‌رسد در نبرد مرگبار «خالد»‌ و «الفتح» بهار خونین دیگری در برابر مردم افغانستان قرار دارد و این می‌تواند درد زایمان صلحی باشد که گروه طالبان می‌خواهد و دولت نمی‌خواهد.