لیست سیاه؛ حذف نام طالبان، درج نام حکومت!
شورای امنیت سازمان ملل متحد ممنوعیت سفر ۱۱عضو هیئت مذاکرهکننده گروه طالبان را بهطور مشروط و برای مدتی معین لغو کرد.
در خبرنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد که روز شنبه، ۱۳اپریل) نشر شد، آمده است که این افراد از تاریخ ۱اپریل تا ۳۱دسامبر سال جاری میلادی تنها برای شرکت در مذاکرات صلح میتوانند سفر کنند.
بر اساس خبرنامه سازمان ملل متحد، ملا عبدالغنی برادر (عبدالاحمد ترک)، شیرمحمد استانکزی (پادشاه خان)، ضیاءالرحمان مدنی، عبدالسلام (حنیفعلی مردانگل)، شهابالدین دلاور، عبداللطیف منصور، امیرخان متقی، عبدالحق واثق، خیرالله خیرخواه، نورالله نوری و فضلمحمد مظلوم از اعضای گروه طالبان هستند که برای مدت ۹ماه ممنوعیت سفرشان از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد لغو شده است.
سازمان ملل همچنین دسترسی این افراد به بخشی از داراییهای مسدودشدهشان نیز فراهم کرده است تا از آن برای هزینه سفر استفاده کنند.
قاعده بر این است که نام کسانی که در فهرست سیاه شورای امنیت سازمان ملل قرار دارند تنها به درخواست اعضای دائمی این شورا که شامل امریکا، روسیه، چین، بریتانیا و فرانسه میشود، حذف میشود، اما آنچنانکه گفته میشود، حذف این افراد از لیست سیاه سازمان ملل به درخواست امریکا صورت گرفته است.
نام این افراد در حالی از لیست سیاه سازمان ملل حذف میشود که پیش از این دستکم عباس استانکزی و ملا برادر سفرهای آزادانهای به قطر و روسیه داشتند و لیست سیاه سازمان ملل و نیز مخالفت و اعتراض حکومت کابل نتوانست بر سر راه آنان مانعی ایجاد کند.
از سوی دیگر این رخداد در حالی اتفاق میافتد که طالبان با آغاز عملیات گسترده بهاری خود، مانور جدیدی را برای قدرتنمایی بیشتر برگزار میکند تا همزمان با حضور قدرتمند در میدان چانهزنی دیپلماتیک از مجرای مذاکره مستقیم با امریکا، در میدان خونین جنگ نیز بُرد و بُرش نظامی خود را به رخ ایالات متحده، سازمان ملل، جامعه جهانی و دولت افغانستان بکشد.
حذف نام یازده تن از افراد کلیدی این گروه از فهرست سیاه شورای امنیت سازمان ملل نیز مبین همسویی و همافزایی نهادها و قدرتهای بینالمللی با گروه طالبان است. گو اینکه جهان بهتمامی عزم را جزم کرده است که از عزم جزم امریکا برای به قدرت رساندن طالبان و انزوا و انفعال فزاینده حکومت افغانستان حمایت کند. این نشان میدهد که امریکا همچنان دولت افغانستان را بهعنوان طرف اصلی جنگ و صلح طالبان، به هیچ انگاشته و در حال تحمیل اراده ابرقدرتی خود بر آن است، با تکیه بر قدرت لابیهای سیاسی خود در نهادهایی مثل سازمان ملل متحد نیز موازین و مبانی عرف بینالملل را زیر پا میکند تا خواست خود را بر کرسی بنشاند. بر پایه اصول و مقررات حاکم بر سازوکار شورای امنیت سازمان ملل، در مورد حذف نام کشورها یا کسانی از فهرست سیاه، این اعضای دائمی شورا هستند که تصمیم میگیرند، اما آنچنانکه گفته میشود، حذف نام یازده تن از اعضای هیئت مذاکرهکننده طالبان از فهرست سیاه، تنها به خواست امریکا انجام شده و این، بهصورت آشکارا نقض قوانین و عرف بینالملل است.
اکنون پرسشی که بهویژه متوجه شورای امنیت سازمان ملل میشود این است که وقتی حکومت افغانستان بهعنوان جانب اصلی طالبان در جنگ و صلح، فاقد هرگونه سهم و نقشی در مذاکرات صلح قطر است، حذف نام یازده تن از هیئت مذاکرهکننده طالبان از لیست سیاه این شورا، چه توجیهی دارد؟ آیا غیر از این است که با حذف این نامها از فهرست سیاه، بهمعنای وارد کردن نام حکومت افغانستان در این فهرست است؟ درست است که حکومت وحدت ملی در عرف دیپلماسی جهانی بهعنوان حکومت مشروع افغانستان به رسمیت شناخته میشود، اما غیبت همزمان آن از مذاکرات صلح با حذف نام یازده تن از هیئت مذاکرهکننده طالبان از فهرست سیاه سازمان ملل، معنا و مدلولی جز گنجاندن نام حکومت افغانستان در فهرست سیاه سازمان ملل ندارد. کمترین کاری که در این خصوص انتظار برده میشود آن است که شورای امنیت سازمان ملل بایستی حذف نام این یازده نفر را از فهرست سیاه، به حضور حکومت افغانستان در مذاکرات صلح مشروط میکرد. این بایستگی برآمده از موجبیتی است که مشروعیت بینالمللی ساختار سیاسی افغانستان در پی میآورد؛ زیرا حکومتی که مورد قبول همه نهادها و کشورهای جهان است، بیش از یک گروه افراطی تروریستی مورد نفرت جهان، حق دارد که در بازیهای مربوط به سرنوشت سیاسی ـ امنیتی مردم و سرزمین خود نقشآفرینی کند. اما کنشها و واکنشهای مجامع بینالمللی و قدرتهای جهانی و منطقهای در مورد مذاکره با طالبان، نشانگر آن است که آنان همگی دستبهیکی شدهاند تا موجبات تضعیف دولت افغانستان را فراهم کنند.
نیروها و بازیگران داخلی قدرت و سیاست نیز به همین ساز میرقصند و هدفی جز سست کردن پایههای اقتدار نظام سیاسی کشور را دنبال نمیکنند. تضعیف دولت اما برای همه و از جمله برای امریکا و منتقدان داخلی رئیسجمهور غنی، زشت و زیانبار است و منجر به تأمین اهداف و منافع هیچکس نخواهد شد.
در اینطرف هم این رئیسجمهور غنی است که یکتنه در برابر همه خواستهای تحمیلی داخلی و خارجی ایستاده است. او با خودداری از برکناری حمدالله محب که اکنون به خار چشم امریکاییها تبدیل شده و نیز با اعلام عملیات بهاری «خالد» علیه طالبان، این پیام را به امریکا و طالبان مخابره کرد که حاضر نیست به سرنوشتی گردن بگذارد که دیگران برایش تعیین میکنند.
بهراستی اما ایستادگی و سرسختی رئیسجمهور غنی در برابر امریکا و طالبان، آنهم در شرایطی که پشت خود را از حمایت بازیگران اصلی سیاست افغانستان خالی کرده است، برای چه مدتی میتواند اقامت او را در ارگ تمدید کند؟