اعتراضات ناکام یا تبلیغات زودهنگام؛ نامزدان چه می‌کنند؟

اعتراض شورای نامزدان ریاست ‌‌جمهوری از دو ماه به این‌سو نسبت به ادامه کار حکومت وحدت ملی پس از اول جوزا ادامه دارد؛ اما هنوز هیچ توجهی از سوی ارگ ریاست‌ جمهوری در زمینه مطالبات نامزدان صورت نگرفته‌است. اعضای شورای نامزدان ریاست جمهوری می‌گویند که اعتراضات آن‌ها از طریق دادخواهی‌ و تظاهرات تا رسیدن به مطالبات‌شان در اکثر ولایات کشور ادامه می‌یابد. شورای نامزدان تاکید می‌کند تا زمانی که به خواسته‌های آن‌ها رسیدگی نشود، اعتراضات‌شان را ادامه خواهند داد.

آن‌ها هشدار می‌دهند که در صورت تداوم بی‌توجهی‌های حکومت، انتخابات را تحریم کرده و از تمام گزینه‌های قانونی استفاده خواهند کرد؛ اما نهادهای ناظر انتخاباتی این اعتراضات شورای نامزدان ریاست جمهوری را نوعی کمپاین پیش از وقت می‌دانند و می‌گویند که خواسته‌های نامزدان با آنچه در انتخابات مهم است، مطابقت ندارد.

پیش از این هم شورای نامزدان، رییس‌ جمهور را به استفاده از امکانات و صلاحیت‌های دولتی در مهندسی انتخابات متهم کرده‌بود. این شورا ادامه کار اشرف‌غنی را خلاف قانون عنوان کرده و طرح پیشنهادی «حکومت سرپرست» را با دولت شریک ساخته‌بود. نامزدان ریاست ‌جمهوری نسبت به راه‌اندازی اعتراضات «گسترده» در اکثر ولایات کشور هشدار داده‌بودند؛ اما به‌نظر می‌رسد این اعتراضات موفقیت چندانی نداشته‌است.

با این حال، اعضای شورای نامزدان، خواستار توجه به مطالبات‌شان از سوی حکومت هستند. محمد واعظی؛ سخنگوی تیم صلح و اعتدال به رهبری حنیف اتمر به خبرگزاری افق می‌گوید، ارگ ریاست‌جمهوری هنوز پیشنهاد روشنی برای گفتگو با نامزدان ارائه نکرده‌است. واعظی می‌گوید که تیم صلح و اعتدال در هماهنگی با نامزدان و احزاب سیاسی تلاش می‌ورزد تا در این زمینه به راه حلی مطلوب دست یابند.

تبلیغات زودهنگام

نهادهای ناظر انتخاباتی اعتراض نامزدان ریاست‌ جمهوری را نوعی کمپاین پیش از وقت عنوان می‌کنند. یوسف رشید؛ رییس اجرایی بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان (فیفا) به خبرگزاری افق می‌گوید که انتخابات پیش نامزدان ریاست‌ جمهوری به یک موضوع «به جان بزن» تبدیل شده و هرکدام از نامزدان کمپاین خودشان را می‌کنند. رییس اجرایی فیفا می‌گوید، نامزدان حتی کوچک‌ترین تعهد، خلاقیت و ظرفیتی را برای شکستن وضعیت کنونی و سلامت انتخابات ندارند.

آقای رشید همچنین تأکید می‌کند که هرکدام از تکت‌های انتخاباتی، دست به کمپاین‌های انتخاباتی پیش از وقت زده‌است. به‌گفته او، اکنون نشست‌ها و دیدارهای نامزدان با مردم و جریان‌های مختلف جریان دارد.

به‌گفته رییس اجرایی فیفا، امروزه مسایل کلان ملی مثل صلح و حکومت‌داری خوب به ابزار کمپاین انتخاباتی نامزدان ریاست جمهوری تبدیل شده‌است. او می‌گوید که نامزدان ریاست‌ جمهوری در پی امتیازگیری و کمپاین پیش از وقت‌اند. به‌باور رییس اجرایی فیفا این کار نامزدان سلامت انتخابات را به‌خطر انداخته و کشور را به سمتی می‌برد که به‌سود هیچ جریانی نمی‌باشد.

رییس اجرایی فیفا همچنین از کارهای غیر قانونی نامزدان و پیداکردن جایی در انتخابات برای این بی‌قانونی‌ها ابراز نگرانی می‌کند. او می‌گوید که هیچ توقعی نمی‌توان داشت تا نامزدان ریاست‌ جمهوری کارهای‌شان را به شکل قانونی به پیش ببرند.

نگاه سرد جامعه جهانی به انتخابات

نهادهای ناظر انتخاباتی نسبت به برگزاری یک انتخابات شفاف و سالم در کشور خوشبین نیستند. آن‌ها می‌گویند که جامعه جهانی اعتماد خود نسبت به روند انتخابات در کشور را از دست داده‌است.

رییس اجرایی بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان می‌گوید که جامعه جهانی آن تعهد و علاقه‌مندی گذشته را نسبت به پروسه انتخابات ندارد. مشخص‌نکردن تعهد مالی با وجود مشخص‌شدن بودجه انتخابات یکی از دلایل کم‌میلی جامعه جهانی در حمایت و تقویت روند انتخابات دانسته می‌شود.

رییس اجرایی فیفا می‌گوید با توجه به بی‌میلی کشورهای حمایت‌کننده و بی‌قانونی‌های جاری در کشور، امکان یک انتخابات سالم در کشور وجود نخواهد داشت.

بی‌برنامگی و ناهماهنگی نامزدان

بی‌برنامگی و عدم هماهنگی نامزدان ریاست ‌جمهوری و تعقیب مسایلی از سوی آن‌ها که هیچ مطابقتی با مسایل مهم انتخاباتی ندارد، از نگرانی‌های دیگری است که نهادهای ناظر انتخاباتی مطرح می‌کنند. 

به‌باور آگاهان، امید چندانی به کارکردهای مستقلانه کمیسیون‌های انتخاباتی هم وجود ندارد. نهادهای ناظر انتخاباتی می‌گویند که کمسیون‌های انتخاباتی هنوز عملکردی نداشته‌اند تا بتوانند نگرانی‌های مردم و جامعه را رفع کنند؛ بلکه کارهای این کمیسیون‌ها در حد حرف باقی مانده‌است. رییس اجرایی فیفا می‌گوید، هنوز مساله استفاده از تکنولوژی انتخابات مشخص نیست و کار نهایی‌سازی فهرست رای‌دهندگان هم عقب مانده‌است که این‌گونه، انتظار انتخابات به‌موقع و بهتر از انتخابات مجلس نمایندگان را نمی‌توان داشت. 

کمیسیون انتخابات چه می‌گوید؟

اما کمیسیون مستقل انتخابات می گوید، کار روی فهرست رای‌دهندگان جریان دارد. ذبیح‌الله سادات؛ معاون سخنگوی کمیسیون انتخابات به خبرگزاری افق می‌گوید که در ثبت نام تقویتی، نام بیش از ده هزار تن تصحیح شده و این کار تاکنون جریان دارد. او می‌گوید که در آینده نزدیک، لیست شمار رأی‌دهندگان از سوی کمیسیون اعلام خواهد شد. سادات همچنین می‌گوید که کمیسیون مستقل انتخابات، تمام آمادگی‌ها برای برگزاری انتخابات را دارد. 

با وجود انتقادات نهادهای ناظر انتخاباتی از کمپاین‌های پیش از وقت نامزدان، اما کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی می‌گوید هنوز هیچ شکایتی در این زمینه ثبت نشده‌است. این کمیسیون تاکید می‌کند که تمام موارد را طی یک بیانیه به نامزدان رسانده‌است. 

با این حال، با توجه به نگرانی‌ها و آشفتگی‌های موجود دیده‌شود که سرنوشت انتخابات پیش‌رو چگونه رقم خواهد خورد.