توقف مبارزات انتخاباتی اتمر؛ تبلیغ یا تلاشی؟
هفته گذشته وقتی نخستینبار خبر بروز شکاف و شکست در ائتلاف شکننده کمونیستها و مجاهدین در چارچوب تیم انتخاباتی «صلح و اعتدال» بهرهبری حنیف اتمر به رسانهها درز کرد؛ بسیاری از تیمهای رقیب، جریانهای حریف و چهرههای منتقد، فروپاشی زودهنگام این تیم را جشن گرفتند.
شاید اغلب آن واکنشها در آن زمان، احساسی و سیاسی بود؛ زیرا پیشتر گمان میرفت که بزرگترین تیمی که میتواند اقتدار و سلطه حلقه حاکم را در ناوردگاه انتخابات ریاست جمهوری پیش رو، به چالش بکشد، تیم بهرهبری حنیف اتمر است، و در چنین شرایطی، بدیهی بود که همزمان با آغاز زمان قانونی کمپاینهای انتخاباتی، انتشار خبر شکاف و شکست در ائتلاف نامتخانس دو قطب عمیقا نامتجانس و سابقا متخاصم، به شادمانی آشکار رقبا منجر شود.
با این حال، سخنگویان تیم انتخاباتی آقای اتمر علیرغم انتشار خبرهای منسوب به منابع موثق از درون تیم صلح و اعتدال، همچنان بروز هرگونه بحران و اختلاف و شکاف و تلاشی و فروپاشی در این گروه را رد میکردند؛ موضعی که هنوزهم ظاهرا تکرار میشود.
با اینحال، در تازهترین رویداد منسوب به این اردوگاه سیاسی و انتخاباتی، دسته انتخاباتی حنیف اتمر اعلام کرد که تصمیم گرفته کارزار انتخاباتی خود را متوقف و تعلیق کند.
دسته «صلح و اعتدال» از دولت انتقاد کرده و دلیل به تعلیق درآوردن کارزارهایش را را خدشهدار شدن اعتبار انتخابات «بهدلیل اقدامات غیرقانونی و بیباکانه تیم حاکم» خواندهاست.
در اعلامیه این گروه آمدهاست: «…با دوام چنین وضعیت امروزه هیچ اطمینانی در مورد شفافیت انتخابات و تضمین فضای آزاد و عادلانه برای انتخابات وجود ندارد.»
دلیل دیگر متوقفشدن کارزارهای انتخاباتی تیم آقای اتمر تهدیدات امنیتی خوانده شدهاست.
در اعلامیه دسته صلح و اعتدال همچنین به مذاکرات صلح اشاره شده و دلیل دیگر این تعلیق را «پیشرفت در روند صلح» خوانده است.
در این اعلامیه آمدهاست: «رهبری تیم صلح و اعتدال با در نظرداشت وضع متغیر در کشور نقش خود را متواتر تحت مطالعه قرار داده و در تطابق با شرایط و انکشافات سیاسی آینده، تصامیم لازم را اتخاذ خواهد نمود.»
بربنیاد آنچه در اعلامیه تیم صلح و اعتدال آمده، چند دلیل برای این تصمیم بحثبرانگیز ذکر شدهاست. نخستین موضوع این است که این تیم انتخاباتی به این نتیجه رسیده که دخالتهای ارگ در امور انتخابات، پایانی ندارد و به ضربالاجل یکهفتهای شورای نامزدان انتخابات ریاست جمهوری نیز از سوی ارباب ارگ، ترتیب اثر داده نشدهاست؛ اما پرسشی که در این زمینه بهوجود میآید، این است که آیا کنارکشیدن از کارزارهای انتخاباتی، ابزاری معقول و مؤثر و کارآمد برای قراردادن روند انتخابات در یک مسیر ملی و مشروع و قانونمند است؟ آیا این تصمیم بهجای آنکه ارگ را سر جایش بنشاند و مانع از «اقدامات غیرقانونی و بیباکانه تیم حاکم» در زمینه انتخابات شود و مشروعیت و اعتبار این روند ملی را احیا و اعاده کند، بهتقویت موضع ارگ و تضعیف اردوی مخالفان و رقیبان آن منجر نخواهد شد؟
از این منظر، تصمیم تیم اتمر، نوعی خودزنی جنونآمیز است که معنای دیگر آن، پذیرش شکست پیش از ورود مستقیم به هرگونه رقابتی است.
تیمی که تا پیش از این بارها حاکمیت را تهدید به بستن دفاتر دولتی و راهاندازی اعتراضات میلیونی و آغاز نافرمانیهای مدنی بهمنظور ممانعت از ادامه کار حکومت پس از اول جوزا میکرد، نهتنها هیچیک از هشدارهای بلندبالایش را عملیاتی نتوانست؛ بلکه در نهایت خود تصمیم به حذف خویش گرفت.
دلیل دوم تصمیم تیم صلح و اعتدال در تعلیق فعالیتهای انتخاباتیاش، وضعیت بد امنیتی خوانده شدهاست؛ این در حالی است که امنیت از همان آغاز برای برگزاری انتخابات، مساعد و مناسب نبود و تهدید تازه طالبان در آماج قراردادن همایشهای تبلیغاتی نامزدها نمیتواند وضعیت امنیتی را بدتر از آنچه بود، کردهباشد. بنابراین، این دلیل، ممکن است نوعی پوشش توجیهی باشد و واقعیت نداشتهباشد.
سومین دلیل گروه انتخاباتی بهرهبری آقای اتمر «پیشرفت در روند صلح» عنوان شدهاست. این دلیل بهویژه این گمانه را تقویت میکند که شاید اساسا انتخابات برگزار نشود و آقای اتمر و مهرههای مؤتلف او در تیم صلح و اعتدال با درک چشمانداز فراروی انتخابات و صلح، سعی کردهاند بدون صرف کمترین هزینه و انرژی، صحنه انتخابات را بهنفع صلح ترک کنند تا به اینترتیب، بهجای تلاشی بیحاصل در انتخاباتی که قرار نیست برگزار شود، در دولت برآمده از صلح با طالبان، جایگاهی کسب کنند.
یکی دیگر از برداشتها هم این است که این تصمیم نیز خود نوعی تبلیغ علیه حکومت و نامزدهای قدرت از سوی آقای اتمر و تیم اوست. بربنیاد این برداشت، آنها میخواهند با این تصمیم، ارگ را تحت فشار قرار دهند تا به خواستههایشان تمکین کند؛ در غیر آن، انتخابات به بنبست و بحران کشیده خواهد شد؛ اما نقدی که بر این برداشت، وارد میشود، این است که اقدام به خروج اتمر از صحنه انتخابات، مانع از برگزاری آن نمیشود؛ زیرا دیگر نامزدها همچنان در این عرصه باقی میمانند و این برای آقای غنی کافی است تا مدعی شود، انتخابات در شرایطی رقابتی و دموکراتیک برگزار شده و مشروعیت دارد.
در این میان، یک برداشت مهم دیگر هم از این رویداد وجود دارد و آن تلاشی و فروپاشی کامل اردوگاه انتخاباتی صلح و اعتدال است؛ رویدادی که نخستین نشانگان آن با بروز تنش میان اتمر و عطا بر سر سمت نخستوزیری و چاپ عکس آقای نور در بیلبوردهای تبلیغاتی این تیم، مشاهده شد و در نهایت، با این تصمیم تازه، شاید رهبران این تیم به این نتیجه رسیدند که حالا که نمیتوانند بهعنوان یک رقیب جدی و چالشآفرین در برابر نامزد قدرت در انتخابات حضور داشتهباشند، دستکم تجزیه و تلاشی اردوگاه خود را با نوعی توجیه و لاپوشانی سیاسی و تبلیغاتی، به رویکردها و عملکردهای حاکمیت در قبال انتخابات و مسایل دیگری مانند امنیت و صلح، نسبت دهند.