امریکا در افغانستان؛ ۱۸ سال جنگ برای هیچ؟

پس از حادثه یازدهم سپتامبر، نیروهای امریکایی به هدف مبارزه با تروریزم در ۱۵ میزان ۱۳۸۰ برابر با ۷ اکتبر ۲۰۰۱ به افغانستان حمله کردند. حاکمیت گروه طالبان در کمتر از دوماه سقوط کرد و با ایجاد حکومت موقت زمینه برای انتخابات و انتخاب رییس جمهور توسط مردم فراهم شد.

اما آگاهان سیاسی و نظامی، آمدن امریکا به افغانستان را سرآغاز افزایش جنگ و تقویت گروه‌های تروریستی می‌دانند. آنان می‌گویند که امریکا برای آوردن صلح و ثبات درافغانستان متعهد نبود، بلکه می‌خواست پایگاه استخباراتی محکمی را در افغانستان بسازد.

چرا تروریزم نابود نشد؟

آگاهان نظامی می‌گویند، امریکا مبارزه با تروریزم را بهانه ساخته بود، اما در واقع دنبال منافع شخصی و حضور دایمی در افغانستان بود. عتیق الله امرخیل؛ آگاه نظامی به خبرگزاری افق می‌گوید که امریکا اگر می‌خواست تروریزم را خیلی وقت نابود کرده بود،‌ اما از این‌که در این زمینه متعهد نبود، ناامنی و جنگ در افغانستان بیشتر شد. این آگاه نظامی می‌افزاید که امریکا هرگز نمی خواست گروه طالبان نابود شود. به باور او، امریکا می‌خواهد از این گروه در برابر کشورهایی که می‌خواهد بی‌ثباتش بسازد، استفاده می‌کند.

اسدالله ندیم؛‌ آگاه سیاسی نیز به خبرگزاری افق می گوید، امریکا اگر می خواست با تروریزم مبارزه کند در همان سال نخست، تروریزم نابود شده بود و در سال دوم شرایط برای تطبیق برنامه‌‌ی محو تروریزم موجود بود؛ اما قصداً یک استراتژی پنهان و نادرست را که تنها در بردارنده منافع امریکا بود، دنبال کرد.

آقای ندیم می‌گوید که امریکا اگر می‌خواست در افغانستان امنیت و ثبات بیاورد، اکنون وضعیت بهتری در کشور جریان داشت.

امریکا در افغانسان چه کرد؟

آگاهان می‌گویند، نیروهای امریکایی به دلایل سیاسی، ژئوپولوتیکی و اقتصادی درافغانستان حضور یافتند. موسی فریور؛ آگاه سیاسی به خبرگزاری افق می گوید که امریکا همواره در پی آن بود تا از طریق یک پایگاه محکم در افغانستان، کشورهای قدرتمند و رقیب خود را بی‌ثبات بسازد. به باور آقای فریور، امریکا با وجود تاکید روی ساختن یک نظام مقتدر، نه دولت‌سازی کرد، نه هم ملت‌سازی، اما حاصل بودن امریکا یک نظام ضعیف بود که بدون حضور نیروهای امریکایی نمی‌تواند وضعیت را کنترل کند.

اما عتیق‌الله امرخیل می‌گوید که امریکا کشور را از لحاظ قومی، اخلاقی و فرهنگی تقسیم کرد و قدرت را به دست چند تن از «قلدران قومی داد که از مال و جان مردم استفاده کردند».

با این حال برخی از آگاهان می‌گویند، با آمدن امریکا برخی کارهای مهمی هم به وجود آمد که دموکراسی و نظام نیم‌بند را می‌توان از نمونه‌های کار امریکا دانست. اسدالله ندیم می‌گوید که امریکا پول‌های زیادی را در افغانستان مصرف کرد و کارهای بیشتری در زمینه پیشرفت رسانه‌ها و آزادی بیان، حقوق بشر و برابری جنسیتی انجام داد. او می‌افزاید که اگر از همین نظام ضعیف هم استفاده درست شود، می‌توان در آینده یک نظام بهتر ساخت.

وضعیت مردم چگونه شد؟

آگاهان سیاسی می‌گویند که حضور امریکا در افغانستان تنها به نفع تعدادی از رهبران قومی و سیاتمداران بود که از طریق پول امریکا به پول و ثروت و مقام رسیدند، اما برای مردم عادی هیچ سودی نداشت. عتیق الله امرخیل می گوید، با آمدن امریکا نه تنها وضعیت مردم بهبود نیافت، بلکه بیشتر به طرف فقر و مهاجرت رفتند. او می‌افزاید که مردم در نتیجه استراتژی پنهان و نادرست امریکا قربانی‌های زیادی را متحمل شدند و هنوز قربانی می‌دهند. به باور آقای امرخیل هنوز سرنوشت جنگ روشن نیست و امریکا نمی خواهد به جنگ در افغانستان پایان دهد. او می‌گوید تا زمانی‌که امریکا در افغانستان حضور داشته باشد، وضعیت مردم بهبود نخواهد یافت.

موسی فریور؛ آگاه سیاسی نیز می‌گوید که مردم پس از آمدن امریکا وضعیت بدی را تجربه کردند. به عقیده او، امریکا اگر خواهان توقف جنگ و تامین صلح در افغانستان باشد، در نشست دوحه، نمایندگان حکومت را نیز در گفتگو شریک می‌کرد.

آگاهان می‌گویند، با حضور امریکا در افغانستان وضعیت از چند بُعد بهتر شد؛ اما تغییراتی در زندگی مردم و تامین امنیت و ثبات در کشور نیامد، بلکه باعث شد از یک سو گروه‌های تروریستی تقویت شوند و از سوی دیگر دست کشورهای همسایه و استخبارات منطقه و جهان در افغانستان درازتر از گذشته شود.

گروه طالبان روز دوشنبه، ۱۵ میزان و هجدهمین سالگرد حمله امریکا به افغانستان، حمله نظامیان امریکایی را یک اشتباه بزرگ خواند. سهیل شاهین سخنگوی دفتر طالبان در قطر گفته‌است که گروه طالبان عقب نشینی نمی‌کنند و به جنگ ادامه می‌دهند. این گروه هشدار گونه گفته است که بهتر است امریکا صلح کند.

جنگ امریکا در افغانستان در حالی ۱۸ ساله شد که سازمان‌های حقوق بشری اعلام کرده‌اند که نسل جدید افغانستان و به‌ویژه جوانانی که تازه ۱۸ ساله شده‌اند تمام عمر خود را در جنگ سپری کرده‌اند.