بحران انتخابات؛ جنگ بر سر چیست؟
پس از آن‌که روز یک‌شنبه، ۱۹ عقرب، کمیسیون انتخابات تصمیم به بازشماری آرای ۸ هزار محل در ولایات گرفت، دسته‌های انتخاباتی عبدالله، حکمتیار و نبیل، در مقابل این تصمیم واکنش نشان داده و روند بازشماری آرا را تحریم کردند.
در این میان، عبدالله عبدالله؛ رهبر تیم «ثبات و همگرایی» در اعتراض به آغاز بازشماری ۸۲۵۵ محل رای‌گیری، نشستی برای هوادارانش در کابل برگزار کرد و گفت که در صورت بازشماری آرای آن محلات، نتیجه حاصله از آن را نخواهد پذیرفت و گام بعدی را برخواهد داشت؛ اما واضح نساخت که گام بعدی او چه خواهد بود.
رحمت‌الله نبیل؛ رهبر تیم «امنیت و عدالت» نیز روند بازشماری آرا را غیرقانونی خواند و گفت که این دسته انتخاباتی، نتیجه آن را نمی‌پذیرد.
کمیسیون عامل بحران
داوودعلی نجفی؛ آگاه امور انتخاباتی به خبرگزاری افق می‌گوید، کمیسیون انتخابات عامل به بحران رفتن انتخابات است و حکومت نیز در این بحران دخیل می‌باشد.
به گفته آقای نجفی، کمیسیون انتخابات خود لایحه‌ای را که وضع کرده‌بود، زیر پا کرد.
بربنیاد این لایحه، هیچ نوع رای بدون بیومتریک قابل قبول نیست و نتیجه برآمده از آن نیز پذیرفتی نمی‌باشد.
خطر وقوع جنگ
احمد شاهین؛ رییس حزب اعتدال دموکرات افغانستان نیز می‌گوید، اگر اشرفغنی تلاش کند که بدون تفاهم داخلی و جامعه جهانی خود را ابقا کند، کشور را به یک بحران و شاید هم بحران نظامی می‌کشاند.
او معتقد است تکت‌های انتخاباتی نیز در صورت عدم توقف بازشماری آرا شاید با اعتراضات مسالمت‌آمیز آغاز کنند و دامنه این اعتراضات سبب بروز جنگ در کشور خواهد شد.
انتخابات تهدیدی برای صلح
همچنین احمدزبیر حبیب‌زاده؛ سخنگوی تیفا از نهادهای ناظر انتخاباتی در مورد به میان‌آمدن بحران انتخاباتی به خبرگزاری افق می‌گوید: «ما در حال حاضر به (تجربه) ۲۰۱۴ نزدیک می‌شویم و داریم یک نوع بحران را در عرصه انتخابات افغانستان تجربه می‌کنیم که می‌تواند پروسه را بیشتر خدشه‌دار بسازد.»
در عین حال، بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان یا «فیفا» گفته‌است که روند تفتیش و بازشماری آرا در مسیر نگران‌کننده‌ای قرار گرفته و اگر مدیریت درست نشود، به بحران انتخاباتی منجر خواهد شد.
نزدیک به نیم آرای انتخابات تقلبی است
گلبدین حکتیار؛ یکی از نامزدان ریاست جمهوری می‌گوید که ۴۴ درصد آرای انتخابات ششم میزان تقلبی است و این تقلب را تیمی انجام داده که در آغاز با استفاده از دستگاه‌های بیومتریک در انتخابات مخالف بود.
آقای حکمتیار روز یک‌شنبه در نشستی به خبرنگاران گفت، بازشماری حدود ۳۰۰ هزار رای که اخیرا کمیسیون انتخابات در مورد آن فیصله کرده‌است، قابل قبول نیست.
همزمان، رحمت‌الله نبیل هم گفته‌است که حدود یک میلیون رای که ۴۴ تا ۴۸ درصد تمام آرا را تشکیل می‌دهد تقلبی است.
آقای نبیل به‌گونه صریح بیان کرد که تیم حاکم«دولت‌ساز» با استفاده از منابع دولتی به چنین تقلب «سیستماتیک و گسترده» دست زده‌است.
به گفته آقای نبیل، آغاز بازشماری و تفتیش بر مبنای تصمیم کمیسیون انتخابات نه؛ بلکه با تصمیم پنچ عضو کمیسیون اتخاذ شده‌است. «در جمع آن پنج نفر دو نفر است که با فشار و زور با این تصمیم موافقت کرده‌اند. حالا سه نفر و یک تیم انتخاباتی می‌خواهند که رای ناپاک حساب شود.»
تلاش اشرفغنی برای بقا
احمد شاهین؛ رییس حزب اعتدال دموکرات افغانستان می‌گوید: «ارگ تلاش دارد تا با امکاناتی که در دست دارد خود را ابقا بکند، با توجه به بودجه دولتی که در اختیار دارد تلاش می‌کند تا ۵ سال دیگر نیز در قدرت بماند.»
او در مورد گرایش کمیشنران انتخاباتی به حمایت از یک تیم مشخص نیز گفت، در داخل کمیسیون‌ها نیز این دیزاین شده تا به هر نحوی ارگ خود را ابقا کند.
به گفته آقای شاهین، در بخش تعیین کمیشنران، مساله تطمیع بیشتر صدق می‌کند که می‌تواند این تطمیع وعده مقام، پول ویا هم تهدید باشد تا کمیشنران خلاف لایحه و ضوابط و در تقابل با موضع جامعه جهانی به آرای غیر بیومتریک اعتبار دهند و در جهت ابقای اصحاب ارگ کار کنند.
مطالب مرتبط:
- انتخابات، بحران و عناصر بحران‌ساز
- چه کسی نتایج انتخابات را به گروگان گرفته‌است؟
- اعلام نتایج ابتدایی انتخابات بار دیگر به تعویق افتاد
تحت فشار و غیر قانونی
احمدزبیر حبیب‌زاده؛ سخنگوی تیفا نیز می‌گوید، تیفا به‌عنوان نهادی ناظر تا به حال آنچه در جریان بررسی‌های خود دریافته‌است، اعمال فشارهای سیاسی بیشتر از جانب تکت‌های انتخاباتی و جوانب ذینفع در انتخابات بالای اعضای کمیسیون‌ها می‌باشد.
حبیب‌زاده می‌گوید کمیشنران کمیسیون‌های انتخاباتی نیز از یک فیلتر سیاسی وارد شده‌اند و این‌ها گرایش‌های خود را دارند.
به‌باور آقای حبیب‌زاده، جنجال‌های اخیر تکت‌های انتخاباتی مبنی بر این‌که کارکردهای کمیسیون‌ها را نقد می‌کنند به جا است؛ چون آنچه کمیسیون‌ها انجام می‌دهند با قانون مطابقت ندارد.
سخنگوی تیفا به‌طور مشخص به ماده ۱۹ قانون انتخابات اشاره می‌کند که می‌گوید، آرای قابل اعتبار، آرایی است که بیومتریک شده‌باشد. به باور او، این یک اصل است که کمیسیون‌ها بر آن مهر تایید گذاشتند و اکنون آن را زیر پا می‌گذارند.
اما ذبیح سادات؛ معاون سخنگوی کمیسیون انتخابات، با رد این ادعا می‌گوید: «تا حال فشاری که پروسه را صدمه برساند از هیچ جانبی بالای ما اعمال نشده‌است.»
نتیجه پذیرفته می‌شود؟
سخنگوی تیفا می‌گوید، کمیسیون هنوز نتوانسته آرای سیاه و سفید را از هم تفکیک کند، آرای غیر بیومتریک‌شده می‌تواند یک نوع چالش را ایجاد کند و پذیرفتن نتیجه انتخابات ریاست جمهوری برای تکت‌های انتخاباتی و مردم افغانستان قابل قبول نخواهد بود.
عبدالله عبدالله نیز روز یک‌شنبه در جمع هواردارنش در کابل گفت که در صورت بازشماری آرای محلات غیر بیومتریک، نتیجه حاصله از آن را نمی‌پذیرد.
همزمان، رحمت‌الله نبیل؛ دیگر نامزد انتخابات، روند بازشماری آرا را غیرقانونی خواند و گفت که دسته انتخاباتی «امنیت و عدالت» نتیجه آن را نمی‌پذیرد.
خواست جامعه جهانی
یوناما یا دفتر معاونت سیاسی سازمان ملل در کابل در اعلامیه‌ای که به روز دوشنبه، ۲۰ عقرب به نشر رسانده، از مقام‌های کمیسیون انتخابات خواسته‌است تا به تمامی اصول و قوانین انتخابات افغانستان احترام بگزارند.
در اعلامیه یوناما آمده‌است که مقام‌های کمیسیون انتخابات با تامین شفافیت در عملکردشان، مسؤولیت‌پذیری خود را حفظ و در زودترین زمان ممکن نتایج انتخابات را اعلام کنند.
همچنین گروه حمایت از انتخابات افغانستان از کمیسیون انتخابات خواسته‌است که به نگرانی‌های مطرح‌شده توسط شماری از نامزدان انتخابات ریاست جمهوری، به‌طور واضح و به موقع پاسخ دهد.
سفیران اتحادیه اروپا، آلمان، چاپان، بریتانیا، امریکا و نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان که عضو گروه حمایت از انتخابات افغانستان اند، روز دوشنبه، ۲۰ عقرب در اعلامیه‌ای مشترک نگرانی‌های مطرح‌شده از سوی نامزدان را معتبر دانسته و همچنین از کمیسیون انتخابات خواستند که در مورد شفاف‌سازی روند انتخابات و نتایج آن برای نامزدان و دیگر ذینفعان انتخابات وضاحت بدهد.
در اعلامیه این گروه از نامزدان نیز خواسته شده‌است که در روند بازشماری آرا با کمیسیون انتخابات همکاری کرده و نگرانی‌ها و شکایات‌شان را درباره بی‌نظمی‌های ادعا شده، با کمیسیون رسیدگی به شکایات انتخاباتی مطرح کنند.
این در حالی است که رحمت‌الله نبیل در نشستی در کابل، از جامعه جهانی خواست تا برای مشروعیت‌بخشیدن به تقلب تلاش نکند.
راه برون‌رفت
احمدزبیر حبیب‌زاده می‌گوید، کمیسیون‌ها هنوز فرصت دارند و می‌توانند مدیریت را در دست بگیرند و از قانون پیروی کنند.
او همچنین از تکت‌های انتخاباتی و کشورهایی که می‌خواهند به نحوی مداخله کنند و تلاش دارند که روند را به نفع خود سوق دهند نیز خواست که قاعده اساسی انتخابات را مراعات کنند و استقلال کمیسیون‌ها را زیر پرسش قرار ندهند.
باور نهادهای ناظر بر انتخابات نیز این است که اگر روند به همین شکل ادامه یابد، انتخابات به بحران می‌رود و این بحران خود زمینه‌ساز به میان‌آمدن حکومت موقت می‌شود.
این در حالی است که براساس تقویم تجدید‌شده، به تاریخ ۲۳ عقرب، نتیجه ابتدایی انتخابات ریاست جمهوری اعلام شود؛ اما در حال حاضر، روند بازشماری آرا در برخی ولایت‌ها در حال انجام است و در دست کم ۱۳ ولایت دیگر در پی اعتراض هواداران تیم ثبات و همگرایی، معطل و معلق مانده‌است.
