افغانستان، ویتنام دوم برای امریکا
راه حل این وضعیت، یافتن راهی مناسب برای پایان‌دادن به حضور ایالات متحده در جنگ افغانستان و تبدیل‌شدن آن به «ویتنام دوم» است. در مورد افغانستان، این جنگ با خون بیش از نیم میلیون نفر برای آن‌ها هزینه برداشته‌است و پیامدهای منفی آن برای چندین دهه باعث بروز مشکلات و چالش‌هایی در این جامعه پیچیده خواهد شد.
برای ایالات متحده، جنگ در افغانستان که در آن آن‌ها بیش از دو و نیم هزار سرباز را از دست داده و حدود یک تریلیون دالر هزینه کردهاند، می‌تواند چندین دهه دیگر ادامه داشته‌باشد.
راه برون‌رفت از این وضعیت، یافتن راهی مناسب برای پایان‌دادن به شرکت در جنگ این کشور است که برای ایالات متحده به «ویتنام دوم» تبدیل می‌شود. مذاکرات ایالات متحده امریکا و طالبان آغاز شده یا به بیان بهتر در قطر از سر گرفته می‌شود.
به‌گفته سید اکبر آغا؛ عضو پیشین جنبش طالبان، مذاکرات «پنهانی برگزار می‌شود»؛ اما مزایایی نیز دارد.
برخلاف اوایل، امریکایی‌ها اخیرا با دولت افغانستان مشورت داشته و دستور کار پیشنهادی مبتنی بر آتش‌بس و آغاز مذاکرات مستقیم بین مقامات افغانستان و طالبان را پذیرفتند.
علاوه بر این، رئیس جمهوری امریکا دونالد ترامپ گفت که واشنگتن روی توافقنامه‌ای کار می‌کند؛ اگرچه پیش از این گفته می‌شد که نکات آن از قبل روی کاغذ نوشته شده‌است. به‌گفته ترامپ «ما در افغانستان در حال جابه‌جایی هستیم، ما در حال توافق با طالبان هستیم، خواهیم دید که چه اتفاقی می‌افتد».
قابل یادآوری است که پیش از این، رئیس جمهوری امریکا مذاکرات با طالبان را به‌دلیل حمله تروریستی در کابل، فسخ کرد و بدین ترتیب بر روند مذاکرات برای حل و فصل بحران افغانستان که از ۹ دور تشکیل شده‌بود، «نقطه پایان» گذاشت. حالا چه چیزی جدید است؟
منابع پنتاگون می‌گویند که «در صورت تصمیم‌گیری در هفته‌های نزدیک، طرحی برای خروج شتاب‌زده نیروها از افغانستان تهیه شده‌است.
اقدامات ترامپ در مورد سوریه را می‌توان «تمرین عمومی» از آنچه او برای افغانستان آماده می‌کند در نظر گرفت.
این قیاس چقدر موفق است؟ واشنگتن «سیگنال‌های جذاب» را برای بسیاری از نیروهای سیاسی در افغانستان ارسال می‌کند. طالبان معتقد اند که آن‌ها «به پیروزی نزدیک» هستند و به‌دنبال خروج کامل سربازان امریکایی از کشور می‌باشند؛ در حالی که مقامات رسمی کابل که اخیراً نیز از لزوم عقب‌نشینی سربازان امریکایی از افغانستان سخن گفته‌اند، از نظر چشم‌انداز مذاکرات بین‌الافغانی بسیار ضعیف به نظر می‌رسند. تصادفی نیست که نمایندگان طالبان در آستانه مذاکرات در قطر گفتند که آن‌ها قصد ندارند با کابل مذاکره رسمی کنند.
به‌گفته کارشناسان امریکایی، واشنگتن به‌دلیل نبود استراتژی در افغانستان، خود را به بن‌بست رسانده‌است. به‌جای تقویت سیاسی کابل، به ساختن یک ساختار موازی قدرت کمک می‌کند. در کل، شرایط سیاسی در داخل و اطراف افغانستان بسیار پیچیده به‌نظر می‌رسد.
طالبان هرگز از نظر سیاسی یک‌دست نیستند. هنگامی که امریکایی‌ها طالبان را در کابل از قدرت دور ساختند، آن‌ها از نظر سیاسی فروپاشیدند.
مطالب مرتبط:
- از امید به صلح تا نگرانی از چشم‌انداز پساصلح
- خروج امریکا از سوریه و هراس متحد استراتژیک در کابل
- ترامپ در رویای بازگشت؛ اولویتی که تغییر نکرد
اکنون اطلاعات ارتش امریکا ادعا می‌کند که برخی از آن‌ها شروع بر تمرکز بر ایران و بخشی دیگر بر پاکستان کردهاند. در عین حال، تهران و اسلام‌آباد امکاناتی دارند که اگر تغییر نکنند، به‌طور جدی اوضاع افغانستان را تحت تأثیر قرار می‌دهند؛ بنابراین، طالبان که در حال مذاکره با ایالات متحده در قطر هستند، بازتاب‌دهنده کل طیف احساسات سیاسی در این جنبش نیست و هر توافقنامه‌ای را می‌توان نقض کرد که قبلاً بیش از یک‌بار اتفاق افتاده‌است.
در خود کابل، یک مبارزه قدرت در بالاترین سطح انجام می‌شود: یک جناح مخالف معامله با طالبان نیست، دیگری با آن مخالف است.
چندی پیش، محمد اشرف‌غنی؛ رئیس جمهور+-ی افغانستان، پیش‌نویس نقشه راه هفت ماده‌ای را برای روند صلح تهیه کرد که شامل مذاکره با ایالات متحده و ناتو در مورد خروج نیروهای نظامی و همکاری با افغانستان در دوره آینده، مذاکره با طالبان، ایجاد اجماع در مورد روند صلح با کشورهای منطقه و همچنین تقویت سیستم موجود دولتی، بهبود سیستم مدیریت و کار ساختارهای قدرت و مبارزه با فساد است.
اما رئیس اجرایی؛ عبدالله عبدالله این طرح را غیر واقعی می‌داند.
در ایالات متحده امریکا، همه‌چیز روشن نیست. اخیراً دو سناتور امریکایی لایحه جدیدی ارائه کردند که امکان نظارت کنگره را بر پیشرفت روند صلح در افغانستان فراهم می‌کند.
برخی نشریات امریکایی معتقد اند نمایندگان کنگره به‌دنبال کنترل سیاست افغانستان هستند تا «به روحیه سیاسی ترامپ وابسته نباشند».
دیپلماسی زلمی خلیلزاد؛ فرستاده ویژه ایالات متحده برای حل و فصل صلح‌آمیز بحران افغانستان نیز چندان موفق به نظر نمی‌رسد. اتفاقی نبود که پروژه‌ای در مورد مشورت‌های چهارجانبه در چین در مورد روند صلح افغانستان با مشارکت روسیه، چین، ایالات متحده و پاکستان به‌وجود آمد. علاوه بر این، نیکلاس کی؛ نماینده ارشد ناتو در افغانستان گفت: «خروج کامل سربازان از افغانستان تا امضای توافقنامه صلح جامع اتخاذشده پس از مذاکرات بین‌الافغانی امکان‌پذیر نخواهد بود»؛ در حالی که احتمال چنین مذاکراتی مشکوک به نظر می‌رسد.
به‌طور خلاصه، ضریب قدرت، هوش دیپلماسی امریکا را سرکوب می‌کند که در افغانستان درمانده به نظر می‌رسد.
طالبان در میدان نبرد پیروز نشدند؛ اما شکست هم نخوردند. ادامه چه؟
وحید مژده؛ روزنامه‌نگار مشهور افغان (اخیرا در کابل ترور شد) معتقد بود که در آینده، توافقنامه‌ای با ایالات متحده با طالبان «برای ایالات متحده اجتناب‌ناپذیر خواهد شد؛ اگرچه امریکا رسماً آن‌ها را به‌عنوان مرجع قدرت نمی‌شناسد».
به گفته وی «تنها مشکل این است که آیا طالبان می‌توانند وارد روند صلح شوند؟» در غیر این صورت، جنگ برای ایالات متحده که در جریان آن بیش از ۲۵۰۰ سرباز را از دست داده و ۲۰ هزار نفر دیگر نیز زخمی شده‌اند و حدود یک تریلیون دالر هزینه کرده، می‌تواند چندین دهه طول بکشد.
راه حل این وضعیت، یافتن راهی مناسب برای پایان‌دادن به حضور ایالات متحده در جنگ افغانستان و تبدیل‌شدن آن به «ویتنام دوم» است. در مورد افغانستان، این جنگ با خون بیش از نیم میلیون نفر برای آن‌ها هزینه برداشته‌است و پیامدهای منفی آن برای چندین دهه باعث بروز مشکلات و چالش‌هایی در این جامعه پیچیده خواهد شد.
اکنون نشریه «ملت» چاپ پاکستان می‌نویسد کخ باید تا لحظه‌ای صبر کنید که «واشنگتن ماموریت خود را در افغانستان تمام‌شده اعلام کند»؛ اما آیا امریکا خود را بازنده جنگ اعلام خواهد کرد یا مسؤولیت ناکامی‌ها را بر دوش سایر کشورهای منطقه خواهد انداخت؟
در هر صورت، برای مهار اوضاع جاری در این کشور، اجماع منطقه‌ای بین چین، روسیه، ایران، پاکستان و کشورهای آسیای میانه نیاز است. مذاکرات فقط با طالبان در قطر نتیجه نخواهد داد.
نویسنده: ستانیسلاوف تراسوف
منبع: regnum.ru
