نفسهای سمی پایتخت؛ کابل غیرقابل زندگی میشود
هوای کابل، حال این شهر آفتزده را روز به روز بدتر میکند و بیتدبیری دولت، فساد، ناکارآمدی، سوء مدیریت و فقدان تدبیر و تخصص در ادارات مسؤول، بر دامنه بحران افزوده و پایتختنشینان را در معرض یک کشتار جمعی خاموش قرار دادهاست.
بهتازگی سایت بررسیکننده آلودگی هوا «Air Visual» از کابل بهعنوان آلودهترین شهر دنیا نام بردهاست. آمارهای این سایت نشان میدهد که شهر کابل عمدتا در روزهای اخیر بیشترین میزان آلودگی هوا را داشته و صدرنشین آلودهترین شهرهای جهان شدهاست.
این سایت در ادامه به کاربرانش که در کابل زندگی میکنند، توصیه کرده از ماسک و دستگاه تصفیهکننده هوا استفاده و از انجام تمرینات ورزشی در فضای باز خودداری کنند.
بر اساس سنجش سایت یادشده که هر یکساعت بهروز میشود، بخشی از شهر کابل در ۴ روز پسین با داشتن ۲۸۰ درجه در رتبهبندی معیارهای «EPA» ایالات متحده، از آلودهترین نقاط در جهان شمرده شدهاست.
در درجهبندی این سازمان که میزان آلودگی هوا را مشخص میسازد، دو ناحیه دیگر شهر کابل نیز با داشتن آمار بیش از ۱۸۵ درجه، میزان بلند الودگی را حکایت میکند.
این سازمان، وجود درجه ۱۵۰ تا ۲۰۰ را «ناسالم» و ۲۰۰ تا ۲۵۰ را «خیلی ناسالم» عنوان کردهاست.
آمار تکاندهنده مرگ بر اثر آلودگی هوا
بث گاردینر در کتاب «خفقانگرفته» توضیح میدهد که آلودگی هوا هر سال جان حدود ۷ میلیون نفر را در سراسر جهان میگیرد.
تحقیقات اخیر حاکی است که تعداد واقعی نزدیک به ۹ میلیون یا بهعبارتی یک در هر ۹ مرگ است.
در کتاب «خفقان گرفته» آمدهاست که آلودگی هوای جهانی مرگبار اما بهبودپذیر است.
در ادامه کتاب آمدهاست، حتی میزان مرگ ناشی از آلودگی هوا از مجموع مرگها به دلیل ایدز، دیابت و تصادفات رانندگی بیشتر است.
بر اساس تحقیقات انجامشده، بالغ بر ۴۰ درصد از امریکاییها و رقم حیرتآور ۹۵ درصد از مردم در سراسر دنیا، هر روز هوای آلوده تنفس میکنند.
یک مطالعۀ جدید میگوید انتظار میرود به همین خاطر، از عمر کودکان در جنوب آسیا، ۳۰ ماه و در جنوب صحرای افریقا، ۲۴ ماه کم شود؛ اما این رقم در افغانستان که آلودهترین پایتخت را دارد مشخص نشده و احتمالا بسیار بالاتر است.
بربنیاد یافتههای آقای گاردینر بزرگترین منبع آلودگی هوای خطرناک در بخش روستایی هند و در بخشهای بزرگی از افریقا، آتشهای خانگی سادهای هستند که مردم به پا میکنند تا غذا بپزند. این آتشها که با «زیستتوده»هایی مثل چوب، بوته، علف و سرگین گاو میسوزند، مسبب ۴ میلیون مرگ در سال هستند. زنان و دخترانی که بیشتر مسؤول آشپزی هستند، به شکل نامتناسبی تحت تأثیر آن قرار میگیرند. در مالاوی، سینهبغل که اغلب ناشی از آتش پختوپز است، بزرگترین قاتل کودکان زیر پنج سال به شمار میرود.
بر این اساس، در افغانستان که مردم به سوختهایی مانند گاز، انرژی خورشیدی و… دسترسی ندارند و اغلب از همین مواد سوختی استفاده میکنند، وضعیت چگونه خواهد بود؟
تجربه شهروندان کابل از زندگی در هوای آلوده
محمود؛ باشنده خیرخانه کابل به خبرگزاری افق میگوید: «بعد از ظهرها وقتی از وظیفه به خانه میروم، دود و گرد همهجا را گرفته، وقتی شام میشود، گلویم سوزش میکند و وقتی به بستر خواب میروم، چشمانم را بسته نمیتوانم از سوزش و درد زیاد.»
به گفته محمود، هرچند مردم بنا بر ضعف اقتصادی از مواد سوختی دودزا استفاده میکنند؛ اما مسؤولین باید نرخ برق و گاز که بدیل مواد سوختی دودزا مثل زغال سنگ و… میشوند را کاهش دهند.
بهباور آقای محمود، اداره حفاظت از محیط زیست کشور تنها توان مصرف بودجه را دارد.
فریناز؛ باشنده دشت برچی کابل نیز افزون بر سوزش چشم و گلو، از ایجاد مشکل نفستنگی در این روزها هم شکایت کرده میگوید: «نه صبح و نه شام، فضای عاری از دود و خاک نداریم، زندگی در کابل از ناگزیری است؛ وگرنه، نظر به این وضعیت اطراف را نسبت به شهر ترجیح میدهم.»
وی، مسؤولین اداره ملی حفاظت از محیط زیست را به بیپروایی و ناکارآیی متهم کرده و از آنها میخواهد کارخانههای داخل شهر را که باعث آلودگی هوا میشود به بیرون از شهر منتقل کنند و از تردد موترهای کهنه جلوگیری نمایند.
افزایش حساسیت و توبرکلوز
داکتر عبدالودود نجرابی؛ متخصص امراض تنفسی موظف در شفاخانه افغان- جاپان در مصاحبه با افق میگوید، علت افزایش میزان آلودگی هوا در کابل، استفاده از موترهای کهنه، تیلهای بیکیفیت، مواد سوختی دودزا و… است که بر صحت شهروندان اثر بدی میگذارد.
به گفته او، آلودگی هوا بیشتر سبب امراض تنفسی، حساسیتهای گوناگون (آلرژی)، امراض ساری مثل توبرکلوز و… میشود و اکثر مراجعین ما نیز از این بابت ناراحت اند و علت مریضی اکثریت نیز همین بلندبودن میزان لودگی هوا است.
برای مبارزه با عوارض آلودگی هوا چه باید کرد؟
داکتر نجرابی به شهروندان کابل توصیه میکند که بینهایت تلاش کنند تا هنگام بیرونرفتن از منزل، از ماسک و تصفیهکننده هوا استفاده کنند و در خانه نیز در صورت توانایی اقتصادی، از زغال سنگ کار نگیرند.
مسؤولین کجا هستند؟
مسؤولان اداره ملی حفاظت از محیط زیست با آنکه افزایش آلودگی هوا در کابل را میپذیرند؛ اما با آمارهای سایت «Air Visual» موافق نیستند. آنها گفتهاند که بر اساس ارزیابیهای این اداره، سیستم تشخیصدهنده این سایت در کابل وجود ندارد.
خبرگزاری افق، علیرغم تماسهای مکرر، موفق به کسب دیدگاه مسؤولان اداره حفاظت از محیط زیست نشد.
با این حال، یاسین ستیز؛ هماهنگکننده شبکه نظارت از محیط زیست و منابع طبیعی میگوید، استفاده از مواد سوختی دودزا بالای هوا و نیز صحت باشندگان تاثیری بینهایت مخرب دارد و سبب اختلالات ذهنی، بیماریهای روانی، امراض سرطانی و… شده و تاثیر سوء آن بیشتر بر خانمهای حامله و اطفال نوزاد میباشد که سبب به میانآمدن اطفال کمهوش در آینده میشود.
او گفت، هرچند اداره ملی حفاظت از محیط زیست برای جلوگیری از آلودگی هوا و مقابله علیه استفاده از مواد دودزا طرح پنج سالهای ترتیب کرده؛ اما این طرح جامع نیست و شاید زیاد جنبه عملی نداشتهباشد.
به باور آقای ستیز، یگانه راه جلوگیری از آلودگی هوا و در امانماندن از اضرار آن، منعکردن مردم از استفاده از سنگ زغال میباشد که مردم به دلیل فقر اقتصادی بیشتر از آن استفاده میکنند.
باید گفت که علاوه بر شهر کابل، شهرهای دهلی و بمبئی در هند، لاهور در پاکستان، داکه در بنگلادیش و اولانباتار در مغولستان در ردههای بعدی فهرست آلودهترین شهرهای جهان جای گرفتهاند.