نقش افغانستان در جنگ احتمالی ایران و امریکا
در پی کشته‌شدن جنرال قاسم سلیمانی؛ فرمانده سپاس قدس ایران، شماری از مقامات و شهروندان افغانستان با ابراز نگرانی گفته‌اند که قتل سلیمانی منجر به درگیری میان ایران و امریکا خواهد شد و گذشته از هر کشوری، افغانستان بیشترین آسیب را از این ناحیه خواهد دید.
نگرانی شهروندان کشور پس از آن شدت گرفت که ایران امریکا را به گرفتن انتقام سخت در زمان و مکان مناسب تهدید کرد.
شماری از شهروندان بر این باور اند که اگر جنگ میان دو کشور صورت بگیرد، امریکا به حیث قدرت بزرگ نظامی که در افغانستان پایگاه‌هایی دارد، از خاک افغانستان علیه ایران استفاده خواهد کرد و عکس آن نیز متصور است. این‌که احتمال دارد ایران نیز مواضع امریکا در کشور را هدف قرار دهد و به این ترتیب، این ملت افغانستان است که بیشترین ضرر را متحمل خواهد شد.
پرسش این است که آیا افغانستان می‌تواند در جنگ میان ایران و امریکا بی‌طرف بماند؟ آیا تضمینی وجود دارد که دو کشور متخاصم، افغانستان را نیز ناخواسته درگیر جنگ‌شان نکنند؟ و در نهایت مفاد پیمان امنیتی افغانستان- امریکا چه نقشی در این زمینه خواهد داشت؟
جنگ بی‌برنده
بازمحمد یارمند؛ آگاه نظامی و معین پیشین وزارت داخله می‌گوید که «جنگ، جنگی ساده نیست و بسیار خطرناک می‌باشد» و این جنگ هم برای ایران و هم برای امریکا «تباه‌کن» است.
اما به باور او، هردو کشور روی این موضوع به گونه عمیق فکر خواهند کرد؛ چون بررسی‌ها نشان می‌دهد که تلفات جنگ احتمالی به ضرر هردو طرف بوده و برنده‌ای ندارد.
عتیق‌الله امرخیل؛ دیگر آگاه نظامی نیز بر این باور است که درگیری بین دو کشور تاثیرات عمیقا منفی را در خاور میانه به خصوص کشورهای عربی، هند، پاکستان و افغانستان به‌جا می‌گذارد؛ چون در این کشورها اهل تشیع وجود دارد و آن‌ها در صورت وقوع درگیری به نفع ایران خواهند ایستاد که نمونه آن تظاهرات مردم کشمیر در ارتباط به کشته‌شدن قاسم سلیمانی است.
به گفته این آگاه مسایل نظامی، جنگ میان امریکا و ایران بدبختی کلی را در منطقه به میان می‌آورد که هیچ‌کس از آن در امان نخواهد بود.
موضع افغانستان
از زمان کشته‌شدن جنرال قاسم سلیمانی به دست امریکا ریاست جمهوری افغانستان بارها، موقف بی‌طرفی‌اش را در ارتباط به معضل به میان‌آمده میان امریکا و ایران اعلام کرده و گفته‌است که هیچ کشوری حق ندارد از خاک افغانستان علیه کشور دیگر استفاده کند.
اما بیشتر نگرانی شهروندان کشور در ارتباط به جنگ احتمالی میان دو کشور این است که امریکا از خاک افغانستان بر ضد ایران استفاده خواهد کرد و ایران نیز پایگاه‌های امریکا را هدف قرار خواهد داد؛ ولی باور آگاهان سیاسی و نظامی این است که درگیری‌ای صورت نمی‌گیرد و این مساله به شکل مذاکره حل خواهد شد.
حامد عملی؛ استاد دانشگاه بر این باور است که در صورت درگیری میان امریکا و ایران، افغانستان باید موقف بی‌طرفی اختیار کند، در غیر آن، نظر به موقعیت ژئوپلیتیک افغانستان ضرر بیشتر متوجه ما خواهد بود.
مطالب مرتبط:
او می‌گویند که دولت امریکا و افغانستان نیز به این متعهد اند که از خاک افغانستان علیه هیچ کشوری استفاده نمی‌شود.
باورها بر این است که افغانستان یک کشور جنگ‌زده است و مردم دیگر نمی‌توانند تحمل کنند که کشور به میدان نبرد دو کشور صاحب قدرت مبدل شود. بنابراین از دید ناظران، بهتر است که دولت افغانستان نه برای امریکا و نه برای ایران اجازه ندهد که از خاک‌اش بر ضد هیچ کشوری استفاده شود.
آقای یارمند می‌گوید، طرفین به این متعهد اند که از خاک افغانستان به ضرر ایران و برعکس از خاک ایران به ضرر افغانستان استفاده نشود، مگر این‌که این مساله از کنترل خارج شود.
به عقیده تحلیلگران، امریکا می‌تواند از پایگاه‌های نظامی‌اش در پاکستان و خلیج فارس علیه ایران استفاده کند؛ ولی اگر از افغانستان استفاده کند، به معنی بدبختی مردم افغانستان خواهد بود.
تضمینی وجود ندارد
با این حال، به گفته آگاهان، هیچ تضمینی وجود ندارد که امریکا از خاک افغانستان علیه ایران استفاده نکند؛ ولی کوشش شود تا به امریکا فهمانده شود که از خاک کشور ما علیه ایران استفاده نشود.
آقای عملی می‌گوید که هیچ تضمینی مبنی بر عدم استفاده امریکا از خاک افغانستان وجود ندارد؛ چون نه قوای هوایی قوی در اختیار ما است و نه کنترل آن‌ها؛ ولی نقش مردم کشور می‌تواند برجسته باشد تا تصمیم معقولی بگیرند و از هردو طرف درگیر بخواهند تا پای افغانستان را در این درگیری شریک نسازند و به ایران نیز گفته شود که امریکا خارج از کنترل ما است.
حمایت از طالبان، کارشیوه ایران
در کنار احتمال استفاده امریکا از خاک افغانستان، بخش دیگر نگرانی‌ها بر‌می‌گردد به هدف قراردادن مواضع امریکا در افغانستان از جانب ایران. آگاهان سیاسی و نظامی، ایران را قادر به حمله بر پایگاه‌های امریکا در افغانستان نمی‌دانند.
از دید آن‌ها، ایران این قدرت را ندارد که منافع امریکا را در افغانستان هدف قرار دهد؛ ولی می‌تواند با حمایت از طالبان حملات انتحاری را علیه مواضع امریکا در کشور انجام دهد؛ اما چون مذاکرات جریان دارد، طالبان هم به احتمال زیاد به این کار حاضر نخواهند شد. هرچند نیروهای دیگری نیز وجود دارند و آن‌ها این کار را انجام می‌دهند.
