آیا صلح امریکایی به جنگ افغانی پایان میدهد؟
روند طولانی، پیچیده و نه‌چندان آسان گفتگوهای صلح امریکا و طالبان پایان یافته و بر بنیاد برنامه‌‌ریزی‌ها طی چند روز آینده، توافق‌نامه صلح میان دوطرف امضا خواهد شد؛ توافقنامهای که افغانستان اعم از حکومت، بازیگران سیاسی و توده مردم، هیچ تصور دقیقی از جزئیات آن ندارند. به همین دلیل، بسیاری از آگاهان از آن به عنوان «صلح امریکایی» یاد می‌کنند؛ صلحی که معلوم نیست آیا برای افغانستان نیز دقیقا همان معنا و پیامدهایی را خواهد داشت که برای یک سرباز امریکایی مستقر در افغانستان یا سیاستمداران واشنگتن دارد.
دونالد ترامپ؛ رییس جمهوری امریکا می‌گوید که توافق با طالبان ضروری است و او حاضر است که خودش توافق‌نامه صلح با این گروه را امضا کند.
آقای ترامپ روز یک‌شنبه، ۴ حوت گفت که قصد دارد شخصاً توافقنامهای را با طالبان امضا کند تا منجر به صلح در افغانستان و ختم جنگ در این کشور شود.
او ادامه داد که طالبان از جنگ خسته شده‌اند و مردم افغانستان می‌خواهند که آن‌ها توافق کنند که به صلح در کشورشان منجر می‌شود.
رییس جمهوری امریکا بار دیگر تاکید کرد که پس از ۱۹ سال، وقت بازگشت نیروهای امریکایی به خانه رسیده‌است.
او گفت: «۱۹ سال گذشت و این زمان طولانی است؛ وقت آن رسیده که امریکایی‌ها به خانه‌های خود بازگردند.»
قرار است توافق‌نامه صلح میان امریکا و طالبان روز دهم حوت امسال امضا شود. وزارت خارجه امریکا گفته که پس از امضای توافق‌نامه صلح، گفتگوهای بین‌الافغانی آغاز می‌شود.
در این‌که مردم افغانستان صلح می‌خواهند هیچ تردیدی وجود ندارد. مردم بارها نشان دادهاند که هرگز طرفدار هیچ جنگی نیستند. آن‌ها بزرگ‌ترین قربانی جنگ هستند و برای یک قربانی، ادامه جنگ هیچ لذت و منفعتی ندارد؛ اما این‌که ترامپ می‌گوید طالبان از جنگ خسته شده‌اند، عمیقا محل تردید است.
در روزهای اخیر که توافق کاهش خشونت به اجرا درآمده، شماری از نیروهای طالبان همچنان اقدامات مرگباری را انجام دادهاند تا به نیروهای دولتی آسیب برسانند. این‌که رهبران طالبان نتوانستند بر آتش‌بس توافق کنند و تنها کاهش خشونت را پذیرفتند نیز نشانگر آن بود که هنوز جریان جنگ‌سالار در بدنه نظامی آن گروه، قدرت برتر را دارد و اجازه نمی‌دهد که آتش‌بس به‌طور کامل و فراگیر به اجرا درآید.
با این حال، میل شدید ترامپ به امضای توافق‌نامه صلح با طالبان به معنای آن است که امریکایی‌ها از جنگ خسته شده‌اند. آن‌ها همان‌گونه که ترامپ هم تأکید کرده، ۱۹ سال جنگیده‌اند و حالا وقت بازگشت شان به خانه است.
مطالب مرتبط:
- طالبان در نظام، ادغام می‌شود یا حاکمیت در طالبان؟
- توافق امریکا و طالبان و آخرین تلاش ارگ برای بقا
- مصالحه با طالبان مسلح؛ قمار بزرگ امریکا
- آتش‌بس یا کاهش خشونت؛ طالبان چه می‌خواهند؟
اما این بازگشت در شرایطی بسیار پیچیده و ناپایدار صورت می‌گیرد. طالبان هنوز در اوج قدرت قرار دارند و بخش‌های وسیعی از خاک افغانستان را کنترل می‌کنند. مزارع مواد مخدر که پس از حمله امریکا و متحدانش سال به سال به‌طور معجزه‌آسایی توسعه یافته، ماشین جنگی طالبان را به لحاظ مالی تأمین می‌کند و افغانستان را به بهشتی امن و مرفه برای باندهای عظیم مافیایی تبدیل کرده‌است. دولت کابل که تاکنون از آن به عنوان یکی از اصلی‌ترین رهاوردهای حمله امریکا و سقوط رژیم طالبان یاد می‌شد، عمیقا درگیر بحران مشروعیت و اقتدار است و در پی اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری، وضعیت آن حتی بدتر هم شده‌است. نیروهای امنیتی افغانستان در بحبوحه بازگشت طالبان به قدرت در برابر یک چشم‌انداز مبهم و غبارآلود قرار گرفته‌اند و مشخص نیست که در چارچوب توافق صلح ترامپ و طالبان، چه نقش و سهمی برای این نیروها در آینده افغانستان، در نظر گرفته شده‌است. خطر تروریزم بین‌المللی هم که بخشی از آن، متحدان سنتی نیروهای طالبان بوده‌اند، نه تنها برطرف نشده؛ بلکه با ظهور نسخه‌های خشن‌تر و خوف‌انگیزتری مانند داعش و… قدرتمندتر شده‌است.
با این‌همه امریکا و ترامپ مصمم به امضای یک توافق‌نامه صلح با طالبان هستند که نخستین پیامد آن، خروج نیروهای خارجی از افغانستان خواهد بود. از آن‌سو –چنانچه اشاره شد- وضعیت در داخل افغانستان به اندازه‌ای بحرانی است که همه‌چیز برای بازگشت یک نیروی سرکوب‌گر و اقتدارگرا به قدرت که از پشتوانه نظامی ده‌ها هزار شبه نظامی آماده مرگ برخوردار است، کاملا فراهم می‌باشد و گروه طالبان چنین ظرفیتی دارد. ظاهرا رهبران آن گروه نیز به ستیزه‌جویان شان نوید چنین رخدادی را دادهاند.
این‌ها مواردی است که پایان‌‌دادن به جنگ افغانی از سوی صلح امریکایی را مورد تردید قرار میدهد؛ ضمن آن‌که منافع مورد نظر ایالات متحده و طالبان از صلح در افغانستان، یکی نیست. ممکن است صلح با طالبان برای امریکا سودمند تمام شود؛ اما برای افغانستان، زیانبار و آسیب‌زا باشد.
