در برزخ بیم و امید؛ بازخوردهای امضای توافقنامه صلح امریکا و طالبان
پس از گذشت ۱۸ ماه و طی ۱۰ دور گفتگوی نفسگیر در قطر و ابوظبی، سرانجام توافق صلح میان زلمی خلیلزاد و ملا برادر؛ رؤسای هیأتهای مذاکرهکننده امریکا و طالبان در حضور نمایندگان بیش از ۳۰ کشور جهان در دوحه به امضا رسید. خروج ۸ هزار ۶۰۰ نظامی امریکایی از پنج پایگاه نظامی در افغانستان ظرف ۱۳۵ روز و سپس خروج کامل نیروهای باقیمانده امریکا و ناتو طی ۹ ماه و ۳۰ روز آینده و نیز رهایی پنج هزار زندانی طالبان در مدت سه ماه و پس از آن، شروع مذاکرات میانافغانی از دهم مارچ/ ۲۰ حوت سال جاری، از پیششرطهای درشت این گروه و آتشبس سراسری، آغاز گفتگوهای بینالافغانی، عدم تهدید منافع امریکا و قطع رابطه طالبان با القاعده از شروط امریکا به طالبان در این توافق است.
از سوی دیگر، اندکی پیش از امضای توافق صلح، اشرفغنی؛ رییس جمهوری در یک نشست خبری مشترک با مارک اسپر؛ وزیر دفاع امریکا و ینس استولتنبرک؛ سرمنشی ناتو در ارگ گفت: «مواد این موافقتنامه زمانی قابل تطبیق است که طالبان همه تعهدات مندرج در آن را عملی سازند.»
با این حال، اسپر و استولتنبرگ بر ادامه همکاریهای ایالات متحده و ناتو با افغانستان تأکید ورزیدند.
نبود تعهد
با آنکه توافق میان امریکا و طالبان در قطر به امضا رسید، رییس جمهوری بندهای این توافق را مشروط دانسته، گفت که تطبیق هر بند این توافق به چگونگی عمل طالبان برمیگردد.
عباس استانکزی؛ از مذاکرهکنندگان ارشد طالبان، روز شنبه، پس از امضای توافقنامه صلح به خبرنگاران، گفت: «در هر صورتی زندانیان ما رها میشوند و این را امریکا با ما تعهد کردهاست»؛ اما اشرفغنی، روز یکشنبه، ۱۱ حوت در نشستی در کابل گفت که «هیچ تعهدی برای رهایی پنج هزار زندانی طالبان وجود ندارد» و این تصمیم به ملت و نمایندگان مردم ارتباط دارد.
مطالب مرتبط:
- جنگ و صلح افغانستان در قمار جمهوریخواهان
- سرنوشت جمهوریت، زیر سایه امریکا و امارات
- توافق امریکا و طالبان و آخرین تلاش ارگ برای بقا
- مصالحه با طالبان مسلح؛ قمار بزرگ امریکا
- آیا صلح امریکایی به جنگ افغانی پایان میدهد؟
- صلح با طالبان؛ امریکا میماند یا میرود؟
واکنشهای جهانی به امضای توافقنامه
امضای توافقنامه آوردن صلح به افغانستان میان امریکا و طالبان استقبال شمار زیادی از کشورهای حامی افغانستان از جمله روسیه، چین، بریتانیا، ایران، اندونیزیا، پاکستان و… را در پی داشت. نمایندگان کشورهای مختلف این اقدام را تحولی جدید برای آینده افغانستان و فرصتی برای صلح خواندهاند.
از این میان، آنتونیو گوترش؛ دبیرکل سازمان ملل ضمن استقبال از امضای این توافقنامه میان امریکا و طالبان، این کار را گامی مهم در راه رسیدن به یک توافق سیاسی پایدار در کشور توصیف کرده و بر اهمیت تداوم کاهش خشونت تاکید ورزیدهاست.
تادامیچی یاماموتو؛ نماینده خاص سرمنشی سازمان ملل متحد برای افغانستان و رییس یوناما هم در اعلامیهای گفتهاست: «اکنون همه طرفها باید گامهای واقعی و ثابت را برای پایاندادن به جنگ بردارند.»
مایک پمپئو؛ وزیر خارجه امریکا که در مراسم امضای این توافقنامه نیز حضور داشت، گفت که این توافق «بهترین فرصت برای برقراری صلح در یک نسل است».
مارک اسپر؛ وزیر دفاع امریکا نیز اعلام کرد که ایالات متحده به ارتباطات خود با نیروهای امنیتی افغانستان ادامه میدهد.
شاهمحمود قریشی؛ وزیر خارجه پاکستان هم گفت: «پاکستان بخشی از مسؤولیتهای خود را که تسهیل کارها برای رسیدن به این توافق صلح بود، انجام دادهاست. پاکستان همچنین بر حمایتهایش از ایجاد یک افغانستان صلحآمیز، با ثبات، متحد و مرفه ادامه خواهد داد تا کشوری بهوجود آید که هم در داخل آن صلح برقرار است و هم در روابطاش با همسایگان.»
عبدالله عبدالله و شماری دیگر از رهبران دستههای انتنخاباتی نیز امضای این توافق را یک گام مثبت در راستای به میانآمدن صلح خوانده و آن را یک فرصت خوب به میانآمده برای مردم، دولت و طالبان عنوان کردند.
نیاز به یک توافق دیگر
پس از امضای توافقنامه صلح میان دوطرف، شیرمحمد عباس استانکزی؛ از نمایندگان طالبان در قطر گفت که بر اساس توافقنامه صلح، از فردا نبرد میان طالبان و امریکا به صفر میرسد؛ اما پایان درگیری با نیروهای امنیتی اداره کابل نیاز به یک توافق دیگر دارد.
دومینیک راب؛ وزیر خارجه بریتانیا نیز امضای این توافق را نتیجه نهایی ختم جنگ و برقراری صلح ندانسته و گفتهاست: بهترین نتیجه زمانی حاصل خواهد شد که «مذاکرات معنیداری میان افغانها و طالبان برگزار گردد».
داوود ناجی؛ نویسنده و تحلیلگر افغان در توییترش نگاشتهاست که با امضای توافق صلح امریکا- طالبان یک گام بزرگ در یک راه طولانی و دشوار برداشته شد؛ اما بخش مشکل و جدی ماجرا هنوز باقی ماندهاست: «امریکاییها خود را از خطرات احتمالی مصون کردند، حالا نوبت افغانها است که پای ارزشهایشان دفاع کنند و آیندهشان را بسازند.»
فضلاحمد معنوی؛ عضو ارشد دسته ثبات و همگرایی هم نفس اقدام به صلح را نیکو خوانده؛ اما گفته است: «دشوار است بدانیم انجام این آغاز چگونه خواهد بود؛ چون در وضعیتی برنامه صلح شکل میگیرد که از همپاشیدگی سیاسی بیشتر از هر وقت دیگر حاکمیت را تهدید میکند.»
بسیاری دیگر از مردم افغانستان نیز با بیم و امید به این رویداد نگاه کرده و نسبت به عواقب مبهم آن، یا صریحا ابراز نگرانی کردهاند و یا خوشبینانه، از امیدهای مثبت، سخن گفتهاند.