بحران سیاسی؛ آیا کرونا به عبدالله کمک کرد؟

بحران سیاسی ناشی از انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته خورشیدی همچنان در افغانستان پا بر جا است. تمامی تلاش‌ها، فشارها و هشدارهای داخلی و خارجی برای حل این بحران، دست‌کم تاکنون ناکام مانده و دوطرف حاضر نیستند از مواضع خود، عقب‌نشینی کنند.

با این‌همه، این‌ بن‌بست سیاسی که در ادامه راه، با شیوع پاندمی مرگبار کرونا به افغانستان همراه شد، اکنون وارد یک مرحله رکود و انفعال شده‌است.

با وجود آن‌که هنوزهم تلاش‌های پیدا و پنهان برای پایان‌دادن به بحران جریان دارد؛ اما ظاهرا دوطرف می‌دانند که ادامه آن، زیانی برای آن‌ها ندارد.

در این میان، تصور می‌شود که وضعیت برای عبدالله عبدالله، مطلو‌ب‌تر است. آقای عبدالله عامل اصلی ایجاد این بن‌بست محسوب می‌شود؛ زیرا او نتایج رسمی انتخابات را به چالش کشیده، پیروزی آقای غنی را به رسمیت نشناخته و خود را رییس جمهور اعلام کرده‌است. این موضع او، سرآغاز بن‌بست سیاسی قرار گرفته‌است.

با این حساب، پرسش این است که آیا شیوع کرونا و تمهیداتی که دولت برای مهار آن روی دست گرفته، به آقای عبدالله کمک کرده‌است که بدون پرداخت هزینه‌های اضافی، بحران را به نفع خود به درازا بکشاند و هرگز نگران عواقب جدی آن نباشد؟

برای پاسخ به این پرسش، ابتدا لازم است تا واکنش دوطرف این تنش در شرایط عادیِ عاری از کرونا را مورد ارزیابی قرار دهیم.

اگر کرونا به افغانستان رخنه نمی‌کرد، دولت مجبور نبود، فضای عمومی را ببندد و در شهرهای بزرگ، مقررات سنگین منع تردد و برگزاری اجتماعات عظیم، وضع کند. از سوی دیگر، انتظار می‌رفت که در شرایط غیر کرونایی، ادامه بن‌بست سیاسی جاری، امکان‌پذیر نباشد؛ چه این‌که در همان آغازین روزهای بروز بن‌بست، خبرهای تأییدناشده‌ای از آمادگی دوطرف برای برخورد و صف‌آرایی مستقیم، در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شد.

مطالب مرتبط

• دو دولت در یک پایتخت؛ تعلیق منافع ملی در جنگ قدرت عبدالله و غنی

• سرنوشت مردم و منافع ملی در قمار قدرت
• نه ثبات، نه همگرایی؛ اختلاف در اردوی عبدالله

• عبور از بحران؛ عبدالله عقب‌نشینی می‌کند؟

• بحران انتخاباتی و یک بازنده همیشگی

لازم به ذکر نیست که این خبرها در حد شایعه بود و ما مستقلا قادر به تأیید آن نیستیم؛ اما به باور کارشناسان، اگر کرونا نمی‌آمد، خطر برخورد دوسوی این بحران، دور از امکان نبود.

از سوی دیگر، ‌آقای عبدالله که مدعی داشتن رأی بیش‌تر است و خود را رییس جمهور می‌داند، به عنوان یکی از اهرم‌ها باید مردم را به خیابان فرامی‌خواند تا رقیب را مجبور به اعطای امتیاز کند.

این در حالی است که از دید گروهی از صاحب‌نظران، مردمی که در انتخابات شرکت نکرده‌بودند و با کم‌تر از دو میلیون رأی، یکی از حیرت‌انگیزترین روندهای انتخاباتی رقم خورد‌ه‌بود، آیا حاضر بودند برای تحقق اهداف کسی که قبلا بارها او را آزموده، و از نتایج آن ناامید و پشیمان و سرخورده شده‌بودند، به خیابان بیایند و جان خود را به خطر بیاندازند؟

از سوی دیگر، اگر عبدالله مردم را فرامی‌خواند و آن‌ها نمی‌آمدند، بار شکست و افتضاح ناشی از این رویداد، هزینه سیاسی سنگینی را در جنگ قدرت با اشرف‌غنی بر او تحمیل می‌کرد.

از این منظر، او خیلی خوش‌اقبال بود که کرونا آمد و همه‌چیز را به تعطیلی کشاند. با شیوع کرونا اکنون دیگر آقای عبدالله مجبور نیست برای ادامه بازی، مردم را به خیابان‌ها فرابخواند. او بی‌آن‌که ناگزیر به اثبات درستی مدعیاتش باشد، اکنون می‌تواند به سادگی ادعا کند که میلیون‌ها هوادار دارد؛ زیرا اگر کسی بپرسد آن‌ها کجا هستند، شرایط قرنطینه و ممنوعیت اجتماعات در وضعیت کرونایی کشور، حجتی موجه خواهد بود!

البته شکی نیست که ادامه بن‌بست سیاسی ناشی از انتخابات ریاست جمهوری، دلایل و عوامل پشت پرده زیادی دارد که یکی از آن‌ها اختلافات شدید و سنگین میان عبدالله و طیفی از هم‌حزبی‌های او در جمعیت اسلامی درباره قبول شرایط ارگ برای تقسیم قدرت و پذیرش ریاست شورای مصالحه است؛ اما کرونا هم به او کمک کرد تا این بحران را تا هر زمانی که اراده کند به درازا بکشاند بدون آن‌که مجبور به پرداخت هزینه‌های قابل توجه باشد.