نان می‌خواستند، جان دادند؛ روایت تکان‌دهنده مرگ پناهجویان افغان در مرز ایران
شماری از شاهدان عینی و بستگان قربانیان ادعا می‌کنند که نیروهای مرزی ایران ده‌ها تن از شهروندان افغان را مجبور کرده‌اند که خودشان را به رودخانه هریرود پرتاب کنند. آن‌گونه که شاهدان عینی این رویداد به خبرگزاری افق گفته‌اند مرزبانان ایرانی با تهدید تفنگ، آنان را مجبور کرده‌اند که خودشان را به این رودخانه بیاندازند.
شاه‌ولی، باشنده ولایت فاریاب در شمال کشور است. او با بیش از ۵۰ تن از هموطنان به خاطر پیدا کردن یک لقمه نان برای خانواده‌اش به صورت قاچاقی وارد ایران شده‌بود.
شاه‌ولی به خبرگزاری افق می‌گوید که مرزبانان ایرانی با بی‌رحمی زیاد، آنان را مجبور کرده‌اند که در عمق آب خودشان را پرتاب کنند و مرزبانان از غرق‌شدن آنان در آب لذت می‌بردند.
او می‌افزاید: «ما از طریق دهانه ذوالفقار وارد خاک ایران شدیم. کمتر از دو ساعت داخل ایران بودیم که ایرانی‌ها ما را دستگیر کردند. یک شب ما را نگاه داشتند و روز بعدی ما را آوردند لب مرز و گفتند که اگر خود را به دریا نیندازید، شلیک می‌کنیم بر شما. خیلی‌ها ترسیدند و خودشان را به آب انداختند.»
به گفته او، ۲۳ مهاجر افغان در آب غرق و یا ناپدید شده‌اند و تنها جسد هفت تن را از رودخانه هریرود توانسته‌اند که پیدا کنند.
التماس کردیم
این شهروند افغان از التماس زیاد هموطنان‌اش در مقابل مرزبانان ایرانی سخن می‌زند تا آنان را مجبور به پرتاب به داخل آب رودخانه هریرود نکنند، چرا که برخی از آن‌ها شنا در آب را یاد نداشتند.
او می‌گوید: «هرچه التماس کردیم پیش ایرانی‌ها، آن‌ها بالای ما شلیک می‌کردند و فکر می‌کردی که اصلاً ایرانی‌ها مسلمان نیستند.»
مولوی محمد؛ از بستگان یکی از غرق‌شدگان در آب‌های هریرود است. او به خبرگزاری افق می‌گوید که ایران باید جواب دهد که چرا افغان‌ها را لت‌وکوب کرده و آن‌ها را در آب غرق کرده‌است.
او می‌گوید: «واقعا جای تأسف است که کشور ایران افغان‌ها را در آب غرق کرده‌است. قبول داریم که آن‌ها غیر قانونی وارد خاک ایران شده‌بودند؛ اما نباید ایران آن‌ها را می‌کشت. می‌توانست آنان را بندی کند؛ اما نکرد.»
او از حکومت افغانستان می‌خواهد که با مقام‌های ایرانی در مورد چگونگی غرق‌کردن بستگان‌شان در آب صحبت کند.
بستگان غرق‌شدگان در آب رودخانه، از کشور ایران می‌خواهند که به آن‌ها غرامت پرداخت کند.
غلام یحیی؛ یکی از این بستگان به افق می‌گوید که ایران باید هرچه سریع‌تر به خانواده‌های غرق‌شدگان در رودخانه هریرود غرامت بپردازد.
او هشدار می‌دهد که اگر این کار صورت نگیرد، دست به برپایی تجمعات اعتراضی خواهند زد.
شلیک نکنید
شلیک و مجبور ساختن مهاجرین افغان به انداختن در آب از سوی مرزبانان ایرانی با موجی از انتقادهای فعالان حقوق بشری و اعضای شورای ولایتی هرات مواجه شده‌است.
سید اشرف سادات؛ فعال حقوق بشری در هرات از حکومت ایران می‌خواهد که بر بدرفتاری و کشتن مهاجران افغان نقطه پایان بگذارد.
سردار بهادری؛ عضو شورای ولایتی هرات هم به خبرگزاری افق می‌گوید که مرزبانان ایرانی نباید به سمت مهاجرین افغان شلیک کنند.
او می‌افزاید: «مردم بیچاره ما به خاطر پیدا کردن نان به کشور ایران می‌روند و نباید ایرانی‌ها بالای آن‌ها شلیک کنند. خود شما می‌بینید که در افغانستان کار نیست و اگر مردم به ایران هم نروند، گرسنه می‌مانند.»
وزارت خارجه تحقیق می‌کند
وزارت خارجه کشور در واکنش به ادعاها در مورد کشته و مفقودشدن ۲۳ تن از شهروندان کشور اعلام کرده‌است که این موضوع را بررسی می‌کند.
در خبرنامه این وزارت آمده‌است که حنیف اتمر؛ سرپرست وزارت امور خارجه با دریافت گزارش‌ها درباره کشته‌شدن مسافران افغان در امتداد مرز با ایران، خواستار تحقیق همه‌جانبه در این باره شده‌است.
حنیف اتمر هیأتی را به رهبری معین سیاسی وزارت خارجه توظیف کرده‌است تا این حادثه را به شکل همه‌جانبه تحقیق و بررسی نماید تا در پرتو حقایق موجود تصامیم لازم اتخاذ گردد.
واکنش طالبان
گروه طالبان نیز در واکنش به کشته و مفقود شدن دست‌کم ۲۳ مسافر افغان از سوی مرزبانان ایرانی، از دولت ایران خواسته‌است که با پناهجویان افغان رفتار درست و بر اساس اصول همسایگی کند.
این گروه با نشر اعلامیه‌ای گفته‌است که از دولت ایران می‌خواهد که با مهاجران افغان «بر اساس ترحم، اخوت اسلامی و اصول همسایگی» برخورد کند.
گروه طالبان در اعلامیه خود گفته‌است که ۲۳ نفر از این افراد جان باخته‌اند. طالبان این اقدام مرزبانان ایرانی را «قساوت» توصیف کرده‌اند.
طالبان ضمن «ابراز نگرانی جدی» از حکومت ایران خواسته که «عاملان» این ماجرا را مجازات کند.
بارها گزارش‌های مبنی بر بدرفتاری با مهاجرین افغان در ایران به نشر رسیده‌است. شماری از شهروندان افغان در مسیر رفتن قاچاقی به کشور ایران کشته شده‌اند.
با شیوع کرونا در ایران و دسترسی نداشتن شهروندان افغان در ایران، بیش از ۱۰۰ هزار نفر طی ماه‌های حوت و حمل به کشور برگشته‌اند؛ اما با این حال، هنوز هم شماری از شهروندان کشور از ترس بیکاری، راه مرگبار سفر به ایران را در پیش می‌گیرند.
