آزادی زندانیان، بازی در زمین طالبان
پیششرط مورد نظر طالبان برای آغاز مذاکرات داخلی برای صلح میرود تا تحقق پیدا کند؛ زیرا شمار زندانیانی که قرار است آزاد شوند به پنج هزار نزدیک میشود و طالبان نیز در قبال درخواستها برای آتشبس، نرمش نشان دادهاند. این امر، دستکم آن بخش از دولت افغانستان را که در صدد به درازا کشاندن مسایل مربوط به آغاز مذاکرات صلح است را خلع سلاح میکند و دولت را مجبور میکند تا در زمین طالبان بازی کند؛ هدفی که از مدتها پیش، مد نظر سران طالبان بودهاست.آتشبس سهروزه که به مناسبت عید فطر اعلام شدهبود به مدت یک هفته دیگر تمدید میشود.
یک منیع در ارگ ریاست جمهوری به خبرگزاری افق گفت که بحث جدی برای آتشبس بلندمدت جریان دارد.
منبع افزود: «گفتگوها برای آتشبس و کاهش خشونت بلندمدت ادامه دارد و آزادی دو هزار زندانی طالبان نیز جزو همین روند است.»
خبرگزاری رویترز نیز گزارش داده که آتشبس سهروزه در افغانستان که به مناسبت عید فطر صورت گرفته بود به مدت یک هفته دیگر تمدید میشود.
گروه طالبان شنبهشب یک آتشبس سه روزه را در جریان تعطیلات عید فطر اعلام کرد. اشرفغنی نیز در مقابل از نیروهای امنیتی خواست این آتشبس را رعایت کنند.
او همچنین برای نشاندادن «حسن نیت» دولت، فرمان رهایی دو هزار زندانی طالبان را امضا کرد.
طالبان نیز با استقبال از این تصمیم، بار دیگر تاکید کردند که خواهان رهایی تمام پنج هزار زندانی خود هستند.
اگرچه اصرار و پافشاری گروه طالبان بر آزادی بیقید و شرط همه پنج هزار زندانی آن گروه، اگر با مقاومت و مخالفت دولت مواجه شود، هنوز میتواند در مسیر آغاز مذاکرات مستقیم، مانع ایجاد کند و آن را به تأخیر بیاندازد؛ اما اگر دوطرف روی استقرار آتشبس بلندمدت یا کاهش خشونت، توافق کنند، دولت هم ناگزیر است در زمین طالبان بازی کند. بازی در زمین طالبان بدان معناست که وقتی طالبان، به پیششرط دولت یعنی اعلام آتشبس، عمل میکنند دولت هم مجبور است یک گام مهم در این مسیر بردارد و آن آزادی پنج هزار زندانی طالبان است.
اما آزادی کامل پنج هزار زندانی طالبان، چه پیامدی دارد؟
این پرسشی است که پاسخ به آن شاید کل فرایند مذاکرات صلح و نتایج آن را مشخص کند.
پیش از این، بارها تصریح شده که زندانیان طالبان در بند دولت، یک برگ برنده نیرومند و مؤثر و چه بسا تنها کارت ارزشمندی است که در اختیار دولت قرار دارد. اگر دولت همه زندانیان طالبان را آزاد کند، بخش عظیم قدرت چانهزنی خود در مذاکره با طالبان را از دست خواهد داد و این موجب خواهد شد تا به امتیازهای مورد نظر خود در این فرایند دست نیابد.
مطالب مرتبط:
- تعارض سیاست و امنیت در پرونده آزادی زندانیان
- چرا عبدالله از آزادی زندانیان طالبان حمایت میکند؟
- آزادی زندانیان؛ بازی با کارت سوخته
- بازی با کارت زندانیان؛ عدالت در خدمت سیاست
- آزادی زندانیان طالبان؛ تعلیق عدالت بهبهانه امنیت
نکته مهمتر این است که توافق بر آزادی پنج هزار زندانی طالبان، موضوعی است که میان امریکا و نمایندگان طالبان در توافقنامه دوحه، به دست آمده و دولت در این میان تنها حکم زندانبانی را دارد که مجبور است به دستور مقامات مافوق اقدام به آزادی زندانیان کند. این در حالی است که از نظر واقعی، هزاران زندانی طالبان، با رشادت و جانفشانی و مبارزه نیروهای امنیتی افغانستان به اسارت درآمده و برای این منظور صدها و شاید هزاران نیروی امنیتی، جان خود را از دست دادهاند. از سوی دیگر، اغلب آنها از میدانهای جنگ برای براندازی نظام سیاسی و دولت مستقر و یا در حال توطئه برای کشتار مردم افغانستان یا پس از ارتکاب جنایت علیه آنان، دستگیر شدهاند و باید در محاکم داخلی بر اساس قوانین ملی، محاکمه و مجازات شوند. با این حساب، آزادی یا عدم آزادی آنان – همانگونه که رییس جمهور، پس از توافق دوحه اعلام کرد- در صلاحیت دولت افغانستان است نه امریکا. بگذریم از اینکه زندانیانی که با اتهامات حقالعبدی مواجه اند حتی دولت هم مجاز به آزادیشان نیست و باید در دادگاههای صالح و بیطرف، محاکمه شوند.
با این وجود، هزاران زندانی طالبان، علیرغم میل و اراده دولت و بدون توجه به قوانین ملی، استقلال قوه قضائیه، ادعاهای حقالعبدی و نگرانیهای مربوط به امنیت ملی، تنها بر اساس تراضی دوجانبه امریکا- طالبان آزاد میشوند.
این بدان معناست که دولت تحت فشار امریکا و طالبان، تن به تسلیم داده و در جریان مذاکرات صلح هم نخواهد توانست از موضع قدرت وارد شود و به این ترتیب، ناگزیر است در زمین طالبان بازی کند.