از «نسیم افغانی» تا توفان «افغانی‌بگیر»
روایت رنج پناهجویان افغان در ایران پایان ندارد؛ رنجی چنان عمیق و جان‌کاه که حتی برآوردن پیکرهای بی‌جان کشتگان افغان جنگ ایران با عراق، در سوریه و… هم نمی‌تواند آن را کاهش دهد یا التیام بخشد.
پیکر «نسیم افغانی» روز سه شنبه، ۱۰ سرطان در حرم امام رضا در مشهد ایران دفن شد.
نسیم افغانی، شهروند افغان در ایران در زمان جنگ ایران و عراق به جبهه رفت و در سال ۱۳۶۱ خورشیدی در این جنگ کشته شد.
پیکر او تازه از زیر خاک‌های مناطق جنگی پیدا شد و آیت‌الله خامنه‌ای؛ رهبر ایران، دستور داد تا جسد او در حرم امام رضا در مشهد به خاک سپرده شود «تا حق‌شناسی ملت بزرگ ایران از مردم مجاهد و مقاوم افغانستان باشد».
در واکنش به این خاک‌سپاری، حمید بوالی؛ روزنامه‌نگار ایرانی در صفحه اینستاگرامش نوشته‌است: «همشهری! از وقتی که تو رفتی به همشهریات سخت گذشت. نمی‌دانم افغان‌بگیر را شنیده بودی یا نه. حسابی اذیت کردند. اردوگاه و کارت و پاسپورت و ممنوعیت و هزینه و… خلاصه‌ش کنم دردسرها برای همشریات زیاد بود. یه چندتایی اتفاق خوب هم افتاد. مثلا همونی که دستور داد تو رو تو مشهدالرضا دفن کنند چهار سال پیش دستور داد بچه‌های غیر قانونی را هم تو مدارس ثبت نام کنند.»
کاربر دیگری نوشته که «شهید را دفن می‌کنن… فرداش دوباره افغانی‌بگیر شروع میشه… هیچ‌چیز تغییر نمی‌کنه».
واکنش حمید بوالی؛ روزنامه‌نگار ایرانی و دیدگاه تکمیل‌کننده یک کاربر دیگر، شاید نوشتن هر توضیح دیگری در حاشیه این رویداد را بی‌اثر کند. حتی اگر آن‌ها هم چنین ابراز نظری نمی‌کردند، همین‌اکنون وضعیت برای افغان‌های مقیم ایران به اندازه‌ای دشوار و توانفرسا است که تشییع شکوهمند پیکر «نسیم افغانی» در برابر توفان بی‌امان «افغانی‌بگیر»ی که در همان مشهد و سایر شهرهای ایران جریان دارد، هیچ است هیچ!
به نظر می‌رسد که وضعیت پس از تنش‌های اخیر میان دو کشور که در پی غرق‌کردن ده‌ها پناهجوی افغان در آب‌های هریرود و آتش‌زدن چند پناهجوی غیر قانونی دیگر در موتری در یزد ایران، بروز کرد، بدتر شده‌است؛ تنش‌هایی که شاید برخی از هنجارشکنی‌های آن مانند آتش‌زدن عکس رهبران مذهبی یا پرچم کشور همسایه، مناسب و مشروع نبود؛ اما محدوده آن به اندازه‌ای کوچک بود که انتظار نمی‌رفت، مثل همیشه، هزینه چندبرابری آن را صدها هزار پناهجوی بی‌پناه افغان در ایران بپردازند. به تعبیر پناهجویان، موج «افغانی‌بگیر» دوباره به راه افتاده و حتی گزارش‌هایی درباره امتناع عمدی عوامل معارف ایران از ثبت کودکان فاقد مدرک افغان در مکاتب هم وجود دارد؛ موضوعی که گفته می‌شود چهار سال پیش به حکم رهبر ایران، حل شده‌بود. این‌که چرا آیت‌الله خامنه‌ای تنها ۴ سال پیش، دستور لغو ممنوعیت ثبت نام کودکان بی‌مدرک افغان در مکاتب ایران را داده، در حالی که «نسیم افغانی» و بیش از ۲۰۰۰ همرزم او نزدیک به ۴۰ سال پیش، جان خود را برای آرمان‌های انقلاب ایران از دست دادند و قریب به همین تعداد یا بیش‌تر نیز در جنگ سوریه، کشته شدند، معمایی است که شاید هیچ‌گاه پاسخ نیابد.
صرف نظر از هزاران کشته جنگجویان داوطلب افغان در جنگ برای منافع و اهداف ایران، درست همزمان با تشییع پیکر «نسیم افغانی»، آغاز توفان «افغانی‌بگیر» شاید به هزاران هموطن بی‌پناه او امکان نداد تا در مراسم تشییع جنازه هموطن‌شان شرکت کنند؛ زیرا بیم داشتند که به دست پولیس ایران راهی آب‌های هریرود شوند و یا اگر خیلی خوش‌اقبال باشند، به جغرافیای رنج و فقر و مرگ زادگاه‌شان رانده شوند.
دریغا که «حق‌شناسی ملت بزرگ ایران از مردم مجاهد و مقاوم افغانستان» به خاک‌سپاری یک پیکر بی‌جان در حرم یکی از امامان، خلاصه می‌شود و جز این، زندگی صدها هزار انسان مسلمان بی‌پناهی که شاید به امید همین «حق‌شناسی‌ها» از بد حادثه به ایران، پناه برده‌اند، هیچ تغییری نمی‌کند و توفان «افغانی‌بگیر» هر لحظه ممکن است کاخ رویاهای‌شان نسبت به «حق‌شناسی ملت بزرگ ایران از مردم مجاهد و مقاوم افغانستان» را از بیخ و بن ویران کند و با ذلت و حقارتی پایان‌ناپذیر، سر از اردوگاه‌های اخراج اجباری برآورند.
نکته تأمل‌برانگیزتر اما این است که می‌گویند آ‌ن‌هایی که به گلوله بسته می‌شوند، آتش می‌گیرند و یا به جریان خروشان آب‌های هریرود سپرده می‌شوند، پناهجویان «غیر قانونی» و «متجاوزان مرزی» اند که هر کشوری به خود حق می‌دهد به آن‌ها شلیک کند؛ اما اگر پناهجویان «غیر قانونی» و «متجاوزان مرزی» حاضر شوند برای دفاع از امنیت ایران، جان‌شان را در جنگ‌های مرگبار خاور میانه به خطر اندازند و بمیرند، «شهید» محسوب می‌شوند، «مدافع حرم» اند و برخی از آن‌ها مثل «نسیم افغانی» باید در حرم امام رضا دفن شوند. شاید «نسیم افغانی» هم روزی یک پناهجوی «غیر قانونی»، «تبعه بیگانه» یا «متجاوز مرزی» بوده؛ اما چون برای ایران جنگیده، به جای مرگ در آب‌های هریرود یا سوختن در مهریز یزد، با اعزاز و اکرام و احترام در حرم امام رضا دفن شده‌است.
خوش به حال «نسیم افغانی» که به دام توفان «افغانی‌بگیر» نیافتاد!
