لویه جرگه مشورتی؛ حاشیه‌های پرتنش و یک فیصله «خطرناک»
لویه جرگه مشورتی صلح که برای تصمیم‌گیری درباره سرنوشت ۴۰۰ زندانی باقیمانده طالبان، فراخوانده شده‌بود، امروز (یکشنبه، ۱۷ اسد) در کابل پایان یافت؛ جرگه‌ای که با حواشی پرماجرا و تنش‌آلود و خشونت‌بار آغاز شد و با صدور قطع‌نامه‌ای که به رهایی ۴۰۰ زندانی خطرناک طالبان رای مثبت می‌دهد، خاتمه یافت.
به گفته حکومت این شمار از زندانیان طالبان دارای «دوسیه‌های سنگین» هستند.
رییس جمهور غنی می‌گوید، بدون تصمیم لویه جرگه صلاحیت رهایی این ۴۰۰ زندانی را نداشت؛ در حالی که او فرمان رهایی ۴ هزار و ۶۰۰ زندانی دیگر را به تنهایی و بدون ارجاع به «آرای مردم» امضا کرده‌است.
او امروز هم در نشست اختتامیه لویه جرگه گفت: «امروز من حکمی را امضا می‌کنم که در عمر امضا نمی‌توانستم؛ زیرا از صلاحیت من بالا بود. حال بر اساس اجماع و فیصله اخلاقی شما، من حکم رهایی این ۴۰۰ زندانی را امضا کرده و آن‌ها را آزاد می‌سازم.»
قطع‌نامه نهایی جرگه
اعضای لویه جرگه امروز با صدور قطع‌نامه‌ای ۳۵ ماده‌ای، رهایی ۴۰۰ زندانی طالبان را تایید کردند.
در ماده دوم این قطع‌نامه گفته شده که جرگه به مقصد رفع موانع جهت آغاز مذاکرات صلح، قطع خون‌ریزی و رعایت مصلحت و خیر عام، رهایی تعداد ۴۰۰ صد نفر زندانیان مورد نظر طالبان را تایید می‌کند.
اعضای لویه جرگه در ماده‌ای دیگر تأکید کرده‌اند که باید اطمینان حاصل شود تا در صورت رهایی این زندانیان، مذاکرات مستقیم بدون هیچ‌گونه بهانه‌ای به صورت فوری آغاز شود.
اشتراک‌کنندگان لویه جرگه در ماده ۵ قطع‌نامه، خواستار تامین آتش‌بس دوامدار در کشور شده و از جامعه جهانی به رهبری ایالات متحده امریکا خواسته‌اند تا در این زمینه به تعهدات خویش به مردم افغانستان عمل کنند.
در ادامه این قطع‌نامه گفته شده که برای ملت و دولت جمهوری اسلامی افغانستان اطمینان داده‌شود تا زندانیانی که رها می‌شوند، دوباره به جبهات جنگ برنگشته و از فعالیت‌های آنان نظارت به عمل آید.
استقبال پاکستان
نماینده ویژه پاکستان در امور افغانستان از پیشنهادات لویه جرگه مشورتی صلح در مورد رهایی ۴۰۰ زندانی باقیمانده طالبان استقبال کرد.
محمد صادق؛ نماینده پاکستان پس از ختم لویه جرگه در توییتی نوشت که با تطبیق این پیشنهادات یک مانع بزرگ در برابر آغاز مذاکرات بین‌الافغانی برداشته خواهد شد.
پاکستان متهم به حمایت مستقیم از طالبان است و رهبران و شبه نظامیان آن گروه در خاک آن کشور زندگی می‌کنند، آموزش می‌بینند و تجهیز و حمایت می‌شوند.
پیش از این، وزارت خارجه امریکا نیز لویه جرگه مشورتی صلح را یک فرصت تاریخی برای رفع آخرین مانع در برابر شروع مذاکرات بین‌الافغانی توصیف و از آن حمایت کرده بود.
این وزارت‌خانه در اعلامیه‌ای نوشته‌بود که شرکت‌کنند‌گان لویه جرگه در مورد رهایی سریع زندانیان باقیمانده طالبان که آخرین مانع در برابر آغاز مذاکرات بین‌الافغانی است، تصمیم می‌گیرند.
تبادل ۵ هزار زندانی طالبان در برابر رهایی هزار زندانی دولتی، میان حکومت و طالبان با بن‌بست مواجه شده‌بود. در حال حاضر اما به نظر می‌رسد که این بن‌بست با رای مثبت لویه جرگه از میان برداشته شده؛ ولی علی‌رغم این، باید منتظر واکنش طالبان بود که آیا این گروه با رهایی زندانیان خطرناک خود، تن به آتش‌بس خواهند داد یا خیر.
حاشیه‌های لویه جرگه
دو روز نخست لویه جرگه مشورتی با حواشی پرماجرا و تنش‌آلود همراه بود.
بلقیس روشن؛ نماینده فراه در مجلس که رهایی زندانیان طالبان را باج‌دهی به این گروه می‌داند در روز نخست لویه جرگه در هنگام سخنرانی رییس جمهوری، اعتراض کرد و گفت که رهایی زندانیان طالبان «خیانت ملی» است.
پس از این اعتراض، خانم روشن توسط یکی از زنان حاضر در لویه جرگه مورد ضربوشتم قرار گرفت.
در دومین روز نشست لویه جرگه، رییس یکی از کمیته‌های این جرگه در هنگام ارائه گزارش کاری خود ضربوشتم بلقیس روشن را محکوم کرد و خواهان معذرت‌خواهی رسمی از او شد.
این درخواست با واکنش برخی دیگر از اعضای لویه جرگه مشورتی صلح روبه‌رو شد و نظم لویه جرگه بهم خورد.
به رغم تقاضای مسئؤولان برگزاری لویه جرگه مشورتی صلح نظم به این نشست برنگشت و برخی از اعضای لویه جرگه مشورتی صلح که عمدتاً مردان بودند، در جایگاه سخنران آمدند و با استفاده از الفاظ رکیک اعلام کردند که حامی بلقیس روشن، مفسد و فاسد است.
عبدالله عبدالله؛ رییس شورای عالی مصالحه و رییس لویه جرگه اما ناچار شد تا اعضای لویه جرگه را به آرامش دعوت کند و از خانم روشن نیز معذرت بخواهد.
اشرف‌غنی؛ رییس جمهوری هم امروز حمله به بلقیش روشن را محکوم کرد و گفت عامل این حمله تحت پیگرد قرار خواهد گرفت.
تصاویر همچنین نشان می‌دهد که یکی دیگر از اعضای معترض جرگه صلح از سوی مأموران امنیتی به بیرون از تالار برده می‌شود.
با این وجود، تصمیم به آزادی ۴۰۰ زندانی طالبان که قابل پیش‌بینی هم به نظر می‌رسید، با حمایت و استقبال رییس جمهوری رو به رو شده و به این ترتیب، پیش‌بینی می‌شود ظرف روزهای آینده گفتگوهای مستقیم میان دولت و طالبان، شروع شود؛ گفتگوهایی که از دید کارشناسان، آسان نیست و تنها آغاز یک مسیر پردست‌انداز و خطیر خواهد بود که معلوم نیست برای دست‌یافتن به نتیجه یعنی تأمین صلحی عادلانه و پایدار، به جز آزادی هزاران زندانی خطرناک و مجرم طالبان که اغلب آن‌ها متهم به جرایم حقوق بشری و اعمال حق‌العبدی بودند، چه هزینه‌های دیگری باید پرداخته شود.
