صلح، زنان نگران و نامهای که خوانده نمیشود
کمیسیون حقوق بشر، جامعه مدنی و امور زنان مجلس نمایندگان و گروه پارلمانی زنان افغانستان با ارسال نامهای به کنگره امریکا میگویند از روند صلح افغانستان «نگران» هستند.در این نامه آمدهاست که توافق با طالبان نباید به قیمت از دستدادن هیچیک از ارزشها همانند حقوق بشر، حقوق زنان، آزادی بیان، حقوق اقلیتها، مشارکتهای سیاسی و مدنی همه اقشار جامعه، نظام مردمسالار و ساختار اداری مدرن، تمام شود.
نمایندگان زن افغانستان افزودهاند که پیچیدگی اوضاع در کشور سبب رشد و سربازگیری گروههایی مانند شبکه حقانی، داعش، القاعده، جیش محمد، جنبش اسلامی ازبکستان و دهها گروه دیگر شدهاست.
آنان افزودهاند که از ادامه خشونتها و بیثباتی در افغانستان و گسترش آن در منطقه نگران هستند و خواستار حمایت امریکا از زنان افغان شده و افزودهاند که هر دو اتاق کنگره امریکا بر روند مذاکرات صلح نظارت کرده و از شفافیت آن مطمئن شوند و نگرانی مردم افغانستان از روند صلح باید توسط کنگره امریکا منعکس شود.
این نخستین بار نیست که فعالان زن در افغانستان نسبت به پیامدهای صلح با طالبان و خطر نادیدهگرفتن سهم و نقش این طیف بزرگ اجتماعی در فرایند تصمیمگیریهای دشوار درباره سرنوشت آینده کشور، ابراز نگرانی میکنند.
صلح با طالبان در همه ابعاد به ویژه برای زنان افغان، عمیقا نگرانکننده است و به نظر میرسد که امریکا به عنوان طرف اصلی این صلح، هیچ تلاش قناعتبخشی برای پاسخ به این نگرانیها نکردهاست.
موضوعی که عمیقا به این نگرانی دامن میزند، حضور چهرهای مانند زلمی خلیلزاد در رأس هیأت امریکایی برای صلح افغانستان است. بسیاری از منتقدان معتقد اند که آقای خلیلزاد در زمینه صلح با طالبان، پیش از آنکه یک امریکایی تکنوکرات و دارای تفکرات مدرن درباره حقوق انسانی و شئون شهروندی زنان باشد، یک عنصر تمامیتخواه و متعصب نسبت به اصول ابتدایی قبایل بدوی و سنتی در افغانستان است. به بیان دیگر، او در زمینه صلح با طالبان، از نیمه افغانی هویت خود استفاده میکند.
بسیاری از مخالفان آقای خلیلزاد، او را به جانبداری مشهود از طالبان و تفکرات تمامیتخواهانه قومی و قبیلهای آن گروه متهم میکنند و باور دارند که او نمایندهای امین و راستین از ارزشهای دموکراتیک مورد ادعای ایالات متحده در افغانستان امروز نیست.
نکته دیگری که بر ابعاد هراس و نگرانی زنان افغان از صلح امریکا با طالبان میافزاید، دیدگاه شگفتانگیز و شوکهکننده شرل بنارد؛ همسر امریکایی زلمی خلیلزاد است. او حدود ۱۸ ماه پیش با انتشار مقالهای بر زنان افغانستان تاخت و در دفاع از آنچه تاکنون امریکا در افغانستان انجام داده نوشت که مدافعان حقوق زن در افغانستان نمیتوانند مانع بازگشت نیروهای امریکایی از این کشور شوند.
او گفتهبود که زنان افغان و فعالان حقوق زن باید مسئولیت مبارزه برای حقوق زنان را خود به دوش گیرند. به باور وی، مبارزه برای به دستآوردن حقوق به معنی چاپ مقاله در مطبوعات غربی نیست؛ بلکه مبارزه باید در کشور و جامعه خود آنان صورت بگیرد.
خانم بنارد گفتهبود که زنان غرب و بهخصوص امریکا نیز حقوق خود را به این دلیل بهدست نیاوردند که مردم مربوط به یک فرهنگ دیگر برایشان احساس تاسف کرده و برایشان پول و سرباز فرستاده باشند تا آنها را از ظلم نجات دهند. او گفتهبود که ما بدون فرستادن سربازان و صدها تن پول، به حقوق خود در مبارزهای طولانی و دشوار دست یافتهایم.
او با اشاره به نگرانی زنان افغان نسبت به خروج امریکا از افغانستان نوشتهبود که رهایی و برابری، محصول ترس و وحشت نیست که بتوان آن را با ارتش و پول دیگران به دست آورد. در ۱۷ سال گذشته دو هزار و ۵۰۰ سرباز امریکایی در افغانستان کشته شدند و ۱۲۶ میلیارد دالر مصرف شد و این کافی است.
محتوای مسموم، زننده و عمیقا تحقیرآمیز مقاله همسر آقای خلیلزاد، خشم و واکنش شماری از زنان سرشناس افغان را برانگیخت و آنها سعی کردند با زبان و ادبیات زنانه و از منظر احساسی و عاطفی به آن پاسخ دهند؛ اما نامه تازه فعالان زن به کنگره امریکا یکبار دیگر این واقعیت را تأیید میکند که زنان افغان هنوزهم برای رهایی از هراس ناشی از صلح با طالبان، چشم به کمک امریکا دارند و امیدوار اند که واشنگتن بیاید و از آنها حمایت کند. این در حالی است که همسر مذاکرهکننده ارشد امریکایی با طالبان، پیشتر به این چشمداشت پاسخی زهرآگین و سراسر اهانت و حقارت داده و گفتهاست که برای امریکا هیچ اهمیتی ندارد که زنان افغان در پی صلح واشنگتن با طالبان و خروج نظامیان امریکایی از افغانستان، چه سرنوشتی پیدا میکنند، آنها باید خود برای بهدستآوردن حق خویش مبارزه کنند و بیش از این به پول و خون و حمایتهای سیاسی و معنوی کشورهای دیگر، متکی نباشند.
بنابراین، بعید است که نامه تازه زنان نگران افغان درباره صلح از سوی کنگره امریکا خوانده شود. اگرچه با توجه به سوگیریهای شدید جناحی در آستانه انتخابات ریاست جمهوری امریکا این احتمال هم وجود دارد که گروهی از منتقدان ترامپ، سیاست او و نمایندهاش درباره سرنوشت زنان افغان و ارزشهای مدرن در افغانستان را به باد انتقاد بگیرند؛ اما این انتقادها تغییری در مشی اصولی واشنگتن در قبال صلح با طالبان، ایجاد نخواهد کرد.