عیدی ترامپ به نظامیان امریکایی؛ فرمان یا آرزو؟

بسیاری از صاحب‌نظران، هنوز تصور می‌کنند که آنچه «شگفتی اکتوبر» نامیده می‌شود و وقوع آن پیشاپیش انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده، غالبا نتیجه انتخابات را به نفع حزب حاکم تغییر می‌دهد، در انتخابات امسال همان تصمیم ترامپ مبنی بر لزوم خروج زودهنگام نیروهای امریکایی از افغانستان تا عید کریسمس بود؛ تصمیمی که از همان آغاز با اما و اگر رو به رو شد و کارشناسان نسبت به اجرایی‌شدن آن ابراز تردید کردند.نخستین تحلیل این بود که هدف ترامپ از بیان ایده خروج نیروهای امریکایی از افغانستان تا فرارسیدن عید کریسمس، ایجاد یک جهش در کارزار انتخاباتی‌اش بود که به شدت تحت تأثیر مدیریت ضعیف او در دوران شیوع کرونا، اعتراضات ضد نژادپرستی و برتری بایدن در نظرسنجی‌ها قرار دارد.

البته در موسم انتخابات، هر کنش و واکنش نامزد مورد حمایت قدرت در امریکا و هر نقطه دیگر جهان، برچسپ تبلیغاتی می‌خورد، و این طبیعی است؛ اما ترامپ به تأیید مشاوران پیشین‌اش همواره به همه مسایل، نگاهی فایده‌گرایانه، سیاسی و تبلیغاتی دارد و هر تصمیمی که می‌گیرد به منظور تأثیرگذاری بر میزان آرای او در انتخابات است.

نکته قابل تأمل این بود که تنها چندساعت پیش از ابراز نظر ترامپ مبنی بر خروج کامل نیروهای امریکایی از افغانستان، رابرت اوبرایان؛ مشاور امنیت ملی او گفته‌بود که این نیروها کاهش می‌یابند و همه آن‌ها خارج نخواهند شد. این امر هم منجر به ایجاد تردید درباره اجرایی‌شدن تصمیم ترامپ شد؛ زیرا این دیدگاه را در میان آگاهان نظامی تقویت کرد که او با مشاوران ارشد‌ خود در این زمینه، اختلاف نظر جدی دارد.

در ادامه، واکنش‌هایی که به توییت ترامپ نشان داده‌شد، این برداشت را تقریبا قطعی کرد که ترامپ به تنهایی در این باره تصمیم نمی‌گیرد و این امر، دشوارتر از آن است که یک نفر در کاخ سفید، از خواب برخیزد و با یک پیام توییتری ساده، سرنوشت آن را مشخص کند. فرماندهان نظامی امریکا هم با مخالفت ضمنی در برابر تصمیم ترامپ، تأیید کردند که حضور و خروج در افغانستان، تابع شرایط است.

در این میان، مهم‌ترین واکنش، مربوط به ینس استولتنبرگ؛ دبیر کل ناتو بود که گفت در این باره باید با آن سازمان، مشورت شود و این‌که ناتو به خاطر دفاع از امریکا به افغانستان حمله کرد و تا زمانی که خطری از آن‌جا امنیت غرب را تهدید می‌کند، مأموریت آن سازمان ادامه خواهد یافت.

او تصریح کرد که مبارزه با تروریزم در افغانستان به سود امریکا هم هست.

این واکنش اگرچه رسما از سوی ترامپ، پاسخ داده نشد و او در مناسبت‌های مختلف بارها تأکید کرد که مأموریت امریکا در افغانستان، پایان‌یافته است؛ اما به نظر می‌رسد که مشاوران او و درجه‌داران نظامی پنتاگون همچنان سعی می‌کنند، موضع ترامپ را رویکرد رسمی ایالات متحده، نشان ندهند و به متحدان خود اطمینان دهند که ائتلاف ضد تروریزم فرونپاشیده و همچنان طبق قواعد از پیش تعریف‌شده، به کار خود ادامه می‌‌دهد.

در تازه‌ترین تلاش در این راستا، رابرت اوبرایان، مشاور امنیت ملی رییس جمهوری امریکا گفت که شمار نیروهای امریکایی در افغانستان تا اوایل سال آِینده میلادی به حدود ۲ هزار و ۵۰۰ نفر کاهش خواهد یافت. او در مورد توییت اخیر دونالد ترامپ، مبنی بر این‌که تمامی نیروهای امریکایی تا کریسمس به خانه برگردند، گفت که آن یک «آرزو» بوده نه یک دستور نظامی.

اوبرایان گفته‌است: «هیچ چیز بزرگ‌تر از بازگشت سربازان‌مان تا کریسمس به خانه نیست؛ اما در حال حاضر ما با متحدان اروپایی خود تعهدات داریم. ما باهم به افغانستان رفتیم و باهم خارج خواهیم شد.»

او گفته که طبق برنامه، شمار نیروهای امریکایی تا آغاز سال ۲۰۲۱ میلادی به مرز ۲ هزار و ۵۰۰ نفر کاهش خواهد یافت.

پیش‌تر رییس ستاد ارتش امریکا نیز گفته‌بود که خروج نیروهای امریکایی از افغانستان مبتنی بر شرایط است و به گفته او ایالات متحده قصد دارد به گونه مسئولانه و آگاهانه شمار نیروها را در افغانستان کاهش دهد.

بر این اساس، تصمیم، آرزو یا فرمان، فرقی نمی‌کند، به نظر می‌رسد ترامپ برای عملیاتی‌کردن آنچه وعده داده، با مشکلات بزرگی رو به رو است که غلبه بر آن‌ها آسان نیست. از سوی دیگر، در فاصله‌ای کمتر از سه هفته تا انتخابات ریاست جمهوری امریکا، این خبر خوبی برای ترامپ نیست؛ ضمن آن‌که با توجه به مخالفت‌های ابرازشده، نظامیان امریکایی هم نمی‌توانند به عیدی بزرگ رییس جمهوری خودرأی‌شان در کریسمس، دلگرم باشند.