رییس جمهور پیشین افغانستان یا رهبر کنونی طالبان؟
۱۳ سال بر افغانستان حکومت کرد؛ حکومتی که در پی ساقطشدن رژیم طالبان روی کار آمد و طالبان از معدود گروههایی بود که به منظور براندازی مستقیم نظام میجنگید و این جنگ هنوزهم به همان نیت و با همان شدت و چه بسا بیشتر ادامه دارد؛ اما رییس جمهوری برای نخستین بار آنها را «برادر» خواند و تمام تواناش را گذاشت تا آن گروه را به صلح بکشاند؛ تلاشی که همواره از سوی طالبان و پاکستان، با تحقیر، پاسخ منفی دریافت کرد و تنها پیامد آن، ادامه جنگی جنونآمیز و فاجعهبار بود که دهها هزار نفر از مردم و نیروهای امنیتی کشور را به کام مرگ کشاند، شهرها و شاهراهها را ویران کرد و بنیانهای نظام پساطالبان را به شدت ضعیف ساخت.با اینهمه هیچ تغییری در ادبیات، سیاست و رویکرد حامد کرزی نسبت به طالبان پدید نیامد. او اکنون از طالبان به عنوان «تحریک اسلامی طالبان» یاد میکند، نسبت به ترورها، کشتارها، جنگها، جنایتها و ویرانگریهای آن گروه آگاهانه سکوت اختیار میکند؛ اما در صورتی که حملهای به دولت نسبت داده شود و در آن ادعا گردد که غیر نظامیان کشته شدهاند، نخستین کسی که اعلامیه «محکومیت» صادر میکند، حامد کرزی است.
در جدیدترین مورد، او حمله هوایی اخیر در تخار را که گفته میشود در آن به غیر نظامیان تلفات وارد شده، «ظالمانه» و «جنایت ضد بشری» خواندهاست. به گفته منابع محلی، نیروهای هوایی ارتش، عصر روز چهارشنبه یک مسجد را «اشتباهی» بمباران کرده و در نتیجه ۱۲ نفر به شمول کودکان کشته شدهاند. حکومت اما تلفات غیر نظامیان در این حمله را «شایعه» خواندهاست.
به رغم تکذیب این ادعا از سوی دولت، حامد کرزی این رویداد را به «شدیدترین الفاظ تقبیح» کرد.
او پیش از این هم برخی حملات هوایی ارتش که در آن ادعای واردشدن تلفات به غیر نظامیان مطرح شدهبود را محکوم کردهبود. کرزی حتی بر اساس ادعای طالبان مبنی بر کشتهشدن غیر نظامیان در حملات هوایی نیروهای دولتی، اعلامیه محکومیت صادر کردهاست.
به نقل از اعلامیه دفتر کرزی، او حمله هوایی در بهارک تخار را «عمل ظالمانه» و جنایت ضد بشری خوانده و از «حکومت افغانستان خواسته تا از عملیات نظامی علیه مردم افغانستان جداً خودداری کرد».
این در حالی است که تنها یک روز پیش از حمله هوایی ارتش بر مدرسه یا مسجدی در ولسوالی بهارک، دستکم ۳۴ نیروی امنیتی در حملات آن گروه در خواجهغار و بهارک، مظلومانه جان باختند؛ اما یکی از کسانی که هرگز به این رویداد، واکنش نشان نداد، حامد کرزی بود.
کشتار فجیع نیروهای امنیتی در تخار، تنها رویداد از این دست نبود و نیست. همهروزه در سراسر افغانستان، دهها نظامی و غیر نظامی، قربانی حملات هدفمند، یورشهای منظم، ترورهای سازمانیافته، بمبگذاریهای مرگبار و انفجار ماینهای کنار جاده طالبان میشوند؛ اما کرزی همچنان ساکت است و تماشا میکند و چه بسا به نمایش خشم و خون «برادرانش» آفرین میگوید.
پرسش این است که آیا او رییس جمهوری پیشین افغانستان در نظام سیاسی کنونی است یا رهبر فعلی طالبان؟!
در این نوشته، هیچگونه تلاشی برای تبرئه یا تخطئه دولت در حمله بر یک مدرسه یا مسجد در بهارک نمیشود؛ زیرا هر نوع قضاوتی در این باره، زودهنگام است. ادعایی صورت گرفته که دولت رد کرده، همزمان هیأتی نیز برای تحقیق در این باره، گماشته شدهاست. پیش از مشخصشدن نتیجه تحقیقات و یا انتشار مستندات محکم و متقن در این زمینه نمیتوان گفت که در آن رویداد به واقع چه چیزی رخ دادهاست؛ اما اعلامیه از پیش آماده کرزی در محکومیت بمباران ارتش، دستکم از این منظر، غیر اخلاقی و خاینانه است که قوای دولتی، در همان تخار، قربانی خشونتهای وحشیانه طالبان شدند و آقای کرزی، حتی در حد «ابراز تسلیت و تأسف» هم اعلامیهای صادر نکرد.
از سوی دیگر، دولت اشرفغنی را نمیتوان درباره تعیین هیأت تحقیق، ملامت کرد؛ زیرا او نیز درست همان کاری را کردهاست که کرزی ۱۳ تمام در واکنش به خونینترین فجایع، دست به انجام آن زد. شمار کمیسیونهایی که کرزی در دوره سلطنت خود برای «تحقیق» تعیین کرد به دهها مورد میرسد؛ اما به ندرت، کمیسیونی تعیین شد و نتیجه تحقیقاتش را اعلام کرد؛ تحقیقاتی که غالبا با حوالتدادن عاملان رویداد به «آنسوی مرزها» بیمسئولیتی دولت و تبانی آشکار تروریستهای درون و بیرون نظام را به خوبی توجیه میکرد.
اینکه نتیجه تحقیق هیأت تعیینشده برای رویداد تخار، اعلام میشود یا نه، موضوع بعدی است؛ اما حتی اگر اعلام هم نشد، دستکم حامد کرزی، محق نیست که دولت را در این زمینه مورد سرزنش قرار دهد؛ زیرا این سنتی است که خود او اساس گذاشت و اکنون خلفاش اشرفغنی، به عنوان یک میراثدار صادق، آن را برپا میدارد.