ترامپ به خودش باخت
سرانجام همانطور که پیش‌بینی می‌شد دونالد ترامپ، دوئل انتخابات ریاست جمهوری امریکا را به جو بایدن، رقیب دموکرات‌اش واگذار کرد و پیرمرد ۷۷ ساله با کوله‌باری از تجربه حدود ۷۰ روز دیگر راهی کاخ سفید خواهد شد.
اگرچه ترامپ در انتخابات شکست خورده و بایدن توانسته حدود ۲۹۰ رأی الکترال را از آن کند؛ اما به باور بسیاری از کارشناسان، رییس جمهور کنونی امریکا تا همین‌جا هم فراتر از انتظار ظاهر شد؛ زیرا تا چند روز بعد از انتخابات هم اطمینان لازم برای شکست ترامپ، وجود نداشت.
این نشان می‌دهد که ترامپ قدرت ماندن در کاخ سفید را داشت و اگر عملکردها، سیاست‌ها و تصمیم‌هایش در چهار سال اول را به درستی مدیریت می‌کرد، به انتقادهای سیل‌آسای رسانه‌های جریان اصلی با بردباری، خویشتن‌داری و خردمندانه پاسخ می‌داد و از ژست‌های دیکتاتورمآبانه و اقتدارگرایانه اندکی فاصله می‌گرفت و مهم‌تر از همه این‌ها با بحران‌های داخلی امریکا از جمله مسأله کرونا، تظاهرات ضد نژادپرستی و قطبی‌گری‌های خطرناک برخاسته از آن، مواجهه معقول‌تری می‌داشت، چه بسا امروز او برنده انتخابات اعلام می‌شد.
بنابراین، شکست ترامپ به معنای محبوبیت جو بایدن نیست. بایدن ۷۷ سال دارد و حتی در امریکا که اغلب رهبران آن را مردان کهن‌سال تشکیل می‌داده‌اند، بیش از اندازه پیر محسوب می‌شود. بنابراین بعید بود او با کسب ۷۴ میلیون رأی در انتخاباتی که از نظر میزان مشارکت، طی ۱۲۰ سال گذشته بی‌مانند بود، یک رکورد تاریخی ثبت کند.
از سوی دیگر، جو بایدن ۴۰ سال تمام در سمت‌های مختلف مدیریتی از مجلس سنا تا معاون اول ریاست جمهوری در عرصه سیاست ایالات متحده حضور داشته‌است. این حضور طولانی اگر از یک‌سو از او مردی با اندوخته‌هایی گرانبار و ارجمند در عرصه مدیریت کلان ساخته، از جانب دیگر به شناخت عمیق جامعه امریکا از افکار، اهداف و عملکردهایش کمک کرده و همین شناخت در مقاطعی، موجب بروز موجی از انتقاد در قبال عملکرد او شده و روی شخصیت و کارنامه او تأثیر منفی گذاشته‌است.
دونالد ترامپ نیز در جریان کارزارهای انتخاباتی‌اش بارها خطاب به بایدن گفت که بحران‌های دامن‌گیر امریکا نتیجه ۴۰ سال مدیریت او و امثال اوست؛ چیزی که بدون شک، مردم امریکا هم چندان با آن مخالف نیستند.
برای رأی‌دهندگان نوجو، جوان، سنت‌گریز و ضد سیستم امریکایی نیز جو بایدن، چهره‌ای تکراری با سیاست‌های کلیشه‌ای محسوب می‌شود و انتخاب او، یک رویداد هیجان‌انگیز یا تجربه‌‌ای تازه به حساب نمی‌آید.
با این حال، پس چرا بایدن انتخابات پیروز شد و ترامپ شکست خورد؟
واقعیت این است که در انتخابات اخیر، ترامپ به خودش باخت؛ به مواضع بحث‌برانگیز، سیاست‌های جنجالی، افکار انحرافی، اهداف غیر قابل پیش‌بینی و عمیقا تابع بی‌ثباتی‌های روانی، حب جاه و منافع شخصی، به شیوه رفتار و گفتار زننده و تحقیرآمیز، ادبیات سخیف و غیر دیپلماتیک، تقابل عقده‌مندانه با دوست و دشمن، و البته مواجهه فاجعه‌بارش با بحران‌های مرگباری مانند ویروس کرونا، رکود عظیم اقتصادی، تبعیض و تضاد نژادی و طبقاتی، سیاست خارجی انزواطلبانه مبتنی بر اصل «اول امریکا»، همگرایی ملموس با راست‌‌های رادیکال، ملی‌گرایان، آنارشیست‌ها، جنبش‌های ضد مهاجرت، کوکلوس کلان‌ها، برتری‌طلبان نژادی و…
ترامپ تفاوت‌های ذاتی جامعه امریکا که از آن با عنوان‌هایی مانند «دیگ درهم‌جوش» یا «کاسه سالاد» تعبیر می‌کنند را ندید یا نخواست ببیند. او اقبال، محبوبیت و آینده سیاسی‌اش را بر بنیاد خواسته‌های تفوق‌طلبانه یک اجتماع خاص بنا کرد؛ اجتماعی که اتحاد آنها برای بقای او در کاخ سفید، کافی نبود.
ترامپ اگر به سبک رؤسای جمهوری پیشین امریکا در دوره اول ریاست جمهوری‌اش محافظه‌کارانه‌تر عمل می‌کرد تا یک دوره دیگر نیز در کاخ سفید بماند، به سادگی می‌توانست بر بایدن پیر و نامحبوب پیروز شود؛ اما عملکرد افتضاح و فاجعه‌بار او زنگ خطر را حتی برای جمهوری‌خواهان متعصب و سنتی مانند جان بولتون نیز به صدا درآورد و شماری از آنها رسما علیه او موضع گرفتند و گروهی دیگر – مانند همسر سناتور سرشناس جان مکین- حتی اعلام کردند که به بایدن رأی می‌دهند.
بر این اساس، ترامپ بازی انتخابات را به خودش باخت نه به جو بایدنی که پیش از این نیز چند بار تلاش کرده‌بود کرسی ریاست جمهوری ایالات متحده را تصاحب کند؛ اما آنقدر نامحبوب بود که حتی اعتماد سران حزب دموکرات را هم کسب نکرد.
به نظر می‌رسد که ثبت رکورد تاریخی مشارکت در ۱۲۰ سال گذشته هم ناشی از اجتماع همه نیروهای ضد ترامپ برای شکست او بود، نه لزوما به پیروزی‌رساندن بایدن.
