از زبان خبرنگاران: پس از مرگم با این شماره تماس بگیرید

افغانستان یکی از خطرناک‌ترین کشورها برای خبرنگاران است. عدم تعهد طرف‌های درگیر جنگ به مصونیت این مجموعه، کار خبرنگاری را دشوار ساخته‌است. در این اواخر به نظر می‌رسد که به رسانه هم به مثابه یک هدف جنگی نگاه می‌شوند و خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای عمدا آماج تیر ترور و موج کشتار قرار می‌گیرند. در جریان سال‌های گذشته، شماری از خبرنگاران در افغانستان مورد تهدید قرار گرفته و شماری دیگر به قتل رسیده‌اند. با وجودی‌که دولت هنوز نتوانسته امنیت جانی خبرنگاران را تامین، و تهدیدها در برابر آنان را کاهش دهد؛ اما در جریان سه ماه اخیر، حملات هدفمند علیه خبرنگاران و اعضای جامعه مدنی شدت یافته‌است. این وضعیت باعث شده تا شماری از خبرنگاران همواره آدرس و شماره تماسی را همراه خود داشته باشند تا در صورت مرگ، دیگران بتوانند بستگان‌شان را پیدا کنند.ترس و احساس خطر
شماری از خبرنگاران می‌گویند که جان‌باختن چند تن از همکاران رسانه‌ای‌ و افزایش تهدیدها در برابر آنان باعث شده که همواره در ترس زندگی کنند. آنان می‌گویند که اکنون نمی‌توانند مثل گذشته حقایق را بازتاب دهند و ناگزیر اند برای حفظ جان‌شان خودسانسوری کرده و یا گزارش‌های‌شان را با نام مستعار نشر کنند.

مجیب احساس؛ خبرنگار یکی از رسانه‌های خصوصی به خبرگزاری افق می‌گوید، خبرنگاران همواره در معرض خطر قرار دارند؛‌ اما در این اواخر، هدف‌گرفتن خبرنگاران و به عهده نگرفتن حملات باعث شده تا خبرنگاران بیشتر از هر زمان دیگری احساس خطر کنند و نتوانند حقایق را آن‌گونه که باید، بازتاب دهند.

نجوا عالمی؛ خبرنگار آزاد نیز می‌گوید که تهدیدهای جاری و پیام‌ها و تماس‌های مشکوک، ‌ترس عمیقی را در میان خبرنگاران به وجود آورده‌است. به گفته او، شماری از خبرنگاران زن، آدرس مشخص و شماره تماسی را نوشته و با خود نگه می‌دارند تا در صورت وقوع اتفاقی برای آنان، به همان آدرس و شماره در تماس شوند. خانم عالمی می‌افزاید که خبرنگاران همواره در ترس زندگی‌ می‌کنند.

مطالب مرتبط:

• کشتار هدفمند فعالان مدنی و حقوق بشری؛ چرا مجرمان محاکمه نمی‌شوند؟
• ترورهای هدفمند؛ ناظران: دولت کنترل اوضاع را از دست داده‌است
• جولان جنایتکاران؛ حکومت کجاست؟

پیامدهای روانی ترس و تهدید
شماری از خبرنگاران می‌گویند که تهدیدهای جاری و ترورهای اخیر خبرنگاران و فعالان مدنی و انتخاباتی اثر ناگواری روی کار، روحیه و زندگی آنان گذاشته است.

علی‌جواد اصغری؛ خبرنگار در کابل می‌گوید: «زمانی‌که احساس می‌کنی امنیت و مصونیت نداری خبرنگار روحیه خود را برای تهیه خبر از دست می‌دهد و روی کار و معیشت و حتی در سطح خانواده آنان تاثیر کرده و یک نگرانی خلق کرده‌است.»

به گفته او،‌ پرداختن به گزارش تحقیقی که به میل طرف نباشد، یک خطر جدی برای خبرنگاران است و خبرنگاران هم درک کرده‌اند که پس از این یک گزارش تحقیقی که متوجه کار اعضای مجلس، افراد مسلح غیر مسئول، زورمندان، مجاهدین، مقامات حکومتی و گروه‌های تروریستی شود برای آنان یک خطر جدی است.

خبرنگاران می‌گویند، وقتی هم دولت و هم گروه‌های تروریستی، مسئولیت حمله بر خبرنگاران را بر عهده نمی‌گیرند، مشخص است که ضلع دیگری تازه شکل گرفته که هدف‌اش تنها خبرنگاران، اعضای جامعه مدنی و مدافعان حقوق بشر است.

اصغری می‌افزاید که تهدیدهای جاری در برابر خبرنگاران به حدی روی کار آنان تاثیر گذاشته که اکنون در ولایت هلمند، خبرنگاران فعالیت نمی‌کنند و در بعضی از ولایات به خصوص ولایت‌های شرقی و جنوبی هم خبرنگاران به دلیل عدم مصونیت نمی‌توانند آزادانه کار کنند.

فشار خانواده
خبرنگاران می‌گویند که تهدیدها و ناامنی‌ها سبب شده‌است تا خانواده‌ها بارها مساله دست‌کشیدن آنان از کار خبرنگاری را مطرح کنند. یکی از خبرنگاران که به دلیل مشکلات امنیتی نمی‌خواهد نام‌اش ذکر شود به خبرگزاری افق می‌گوید که احساس ترس و نگرانی از کشتن او و تهدید خانواده‌اش به خاطر او که کار خبرنگاری می‌کند همواره بر قلب‌اش سنگینی می‌کند. او از دولت می‌خواهد تا برای تامین امنیت خبرنگاران اقدامی جدی کند.

نجوا عالمی؛ خبرنگار دیگر نیز می‌گوید که همواره دوستان و خانواده‌اش از شغل پرخطر او ابراز نگرانی کرده و از او خواسته‌اند تا شغل‌اش را رها کند. خانم عالمی می‌افزاید که با وجود این تهدیدها هرگز از شغل‌اش دست نمی‌کشد و همواره حقایق را بازتاب خواهد داد.

مسئولیت دولت
تامین امنیت شهروندان از وظایف اصلی دولت است؛ اما دولت تاکنون نتوانسته مصونیت خبرنگاران را تامین کند. شماری از خبرنگاران از دولت خواهان اقدام جدی برای تامین امنیت‌شان هستند.

علی‌جواد اصغری می‌گوید،‌ دولت در زمینه تامین امنیت خبرنگاران ناکام مانده‌است و نهادهای حامی رسانه نیز برای مشکلات خبرنگاران کار مؤثری انجام نداده‌اند. اصغری می‌افزاید که دیگر فرصتی برای جلسات و مشورت با مسئولان رسانه‌ها باقی نمانده و نیاز است دولت در این زمینه عملا اقدام کند.

او می‌افزاید که تاخیر در اقدام جدی در این زمینه، منجر به ترورهای بیش‌تر می‌شود و جامعه رسانه‌ای در چند ماه اخیر قربانی زیادی داده‌است.

خبرنگاران در حالی‌که از تامین امنیت‌شان از سوی دولت ابراز ناامیدی می‌کنند، می‌گویند که تنها کاری که آنان برای حفظ جان‌شان می‌توانند انجام دهند، احتیاط است.

آنان می‌گویند که تنها کاری که می‌توانند این است که راه‌های رفت و آمد و محل بودوباش شبانه‌شان را تغییر دهند. یکی از خبرنگاران می‌گوید که در جریان هفته گذشته، پنج بار محل بودوباش‌اش را تغییر داده‌است تا سرنخی در یک محل باقی نگذارد.

با این حال، اشرف‌غنی؛ رییس جمهوری حمله بر خبرنگاران و فعالان مدنی را حمله بر آزادی بیان و دموکراسی دانسته و به مسئولان امنیتی دستور داده تا عوامل ترورهای اخیر را شناسایی و مجازات کنند.

وزیر امور داخله هم به تازگی گفته‌است که برای تأمین امنیت خبرنگاران، اقداماتی روی دست گرفته می‌شود.

با این حال، منتقدان می‌گویند که با وجود هشدار امرالله صالح درباره تلاش تروریست‌ها برای هدف‌ قراردادن خبرنگاران و فعالان مدنی، دولت هیچ اقدام مؤثری انجام نداد و تروریست‌ها موفق شدند چندین تن از چهره‌های فعال در این عرصه را ترور کنند. به باور آن‌ها دولت اگر می‌خواست یا می‌توانست، تاکنون باید کاری برای تغییر وضعیت انجام می‌داد.