بایدن با میراث ترامپ در افغانستان چه میکند؟
بایدن رسما به مثابه قدرتمندترین رهبر جهان در رأس نظام سیاسی امریکا قرار گرفت؛ آنهم در شرایطی که حتی تندروترین طرفداران امریکا نیز معتقد اند که این کشور دیگر توان و قابلیت رهبری جهان را از دست داده و در حال عقبنشینی از خاکریزهای استراتژیک خود در مناطق مورد مناقشه است. یکی از این خاکریزها افغانستان است؛ کشور محبوب امپراتوریها و قدرتهای استعماری نو و کهن که به دلیل ژئوپلیتیک ویژهاش به «گورستان امپراتوریها» و رویای ناتمام ابرقدرتها شهرت یافتهاست.آیا بایدن نیز میراث ترامپ را کامل میکند و از ورطه مرگبار افغانستان خارج میشود، یا میماند و بر سر اقتدار و هژمونی امریکا با رقبا و دشمنان در حال احیای ایالات متحده میجنگد؟
پاسخ به این سؤال ساده نیست؛ اما یکی از راههای دستیابی به آن، آنالیز و ارزیابی مواضع مهرههای کلیدی دولت بایدن است. آنتونی بلینکن؛ نامزد بایدن برای وزارت امور خارجه و ریاست دستگاه دیپلماسی امریکا یکی از همین مهرهها محسوب میشود.
بلینکن روز سه شنبه گفت که او توافق دولت امریکا با طالبان را ارزیابی خواهد کرد.
دولت دونالد ترامپ، در پایان ماه فبروری سال گذشته میلادی، توافقی با طالبان امضا کرد که هدف آن پایاندادن به طولانیترین جنگ امریکا بود.
با این حال دولت ترامپ در اقدامی بحثانگیز برخی متممهای آن توافق را محرمانه نگه داشت.
آقای بلینکن در جلسه تایید صلاحیت خود در پاسخ به سناتورها گفت: «ما میخواهیم به این جنگ به اصطلاح ابدی پایان دهیم. میخواهیم نیروهایمان را برگردانیم. میخواهیم تا حدودی ظرفیت برخورد با هرگونه بازگشت تروریزم که اصلا برای آن به آنجا رفتیم را حفظ کنیم.»
او اضافه کرد: «باید به دقت بررسی کنیم که واقعا در مورد چه چیزهایی مذاکره شده. من هنوز از این جزئیات آگاه نیستم.»
شاید اگر نام آقای بلینکن در میان نبود، خواننده تصور میکرد که این سخنان از زبان ترامپ یا پمپئو مطرح شدهاست؛ اما نه. رییس احتمالی دستگاه دیپلماسی دولت جدید امریکا نیز دستکم در همین یک مورد خاص، مثل ترامپ فکر میکند.
ترامپ هم میگفت که مأموریت او پایاندادن به جنگهای بیپایان است؛ مأموریتی که درباره جنگ افغانستان، بایدن نیز برای خود تعریف کردهاست.
فراخواندن سربازان امریکایی به خانه، یکی دیگر از مأموریتهایی بود که ترامپ در نظر داشت و تا حدود زیادی نیز به آن عمل کرد. او میگفت نظامیان امریکایی که از نظر ترامپ، بهترین و شجاعترین نظامیان جهان هستند، در کشورهایی میجنگند که امریکاییها حتی نام آنها را نیز نشنیدهاند و این احمقانه و بیهودهاست. بایدن هم معتقد است که جنگ افغانستان، ابدی نیست و سربازان باید به خانه برگردند؛ اما او در عین حال، در نظر دارد تا یک واحد کوچک از سربازان را به منظور «مبارزه با تروریزم» در افغانستان نگه دارد. ترامپ ولی میگفت که امریکا باید حضور جاسوسی خود را در افغانستان حفظ کند و نیز در صورت مشاهده هرگونه تهدید، آنها به سرعت از امریکا به افغانستان بازخواهند گشت.
ترامپ که در ابتدای امر فشار شدیدی بر پاکستان وارد کرد، ۳۰۰ میلیون دالر کمکهایی را که امریکا به دلیل عضویت اسلامآباد در ائتلاف ضد تروریزم به رهبری امریکا به پاکستان میپرداخت، قطع کرد و اتهام حمایت گسترده از تروریزم را بر اسلامآباد وارد آورد؛ اما در نهایت به کمک و با مشارکت پاکستان با طالبان به مثابه پیادهنظام ارتش آن کشور در افغانستان، پیمان صلح امضا کرد. بایدن نیز در زمانی که معاون باراک اوباما بود، عقیده داشت که سلطه و نفوذ پاکستان بر افغانستان، غیر قابل تغییر و اجتنابناپذیر است و در این صورت، هیچ مأموریتی در آن کشور پیروز نمیشود؛ بنابراین امریکا باید سه ولایت جنوبی افغانستان را به پاکستان واگذار کند و با ایجاد یک پایگاه نظامی در پاکستان، فعالیتهای بیثباتکننده و تهدیدآمیز پیکارجویان علیه امنیت ملی ایالات متحده در افغانستان را زیر نظر بگیرد.
با توجه به این موضوعات، بایدن نه تنها میراث ترامپ در افغانستان را نابود نمیکند؛ بلکه آن را ادامه خواهد داد و از آن، زمینهای برای تحقق برنامههای خود درباره پایاندادن به طولانیترین جنگ، بازگرداندن نظامیان امریکایی به خانه و توسعه و تحکیم ارتباطات استراتژیک با پاکستان خواهد ساخت.
اگرچه در این میان، عدهای نگران از دسترفتن دستاوردهای ۱۹ ساله، زندگی زنان، آزادیهای سیاسی، رسانهای و مدنی و خطر سقوط افغانستان به کام تروریزم یا دشمنان امریکا در منطقه و جهان هستند.