افغانستان مرگبارترین کشور برای غیر نظامیان؛ مرگ ۳۰۰۰ نفر در یک‌سال
هیات معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) با نشر گزارشی می‌گوید در حالی‌که ارقام کلی تلفات غیر نظامیان در اوایل سال ۲۰۲۰ کاهش پیدا کرده؛ اما پس از آغاز گفتگوهای صلح در ماه سپتامبر، میزان تلفات و زخمیان افراد ملکی در افغانستان افزایش یافته‌است.
در این گزارش که امروز سه شنبه، ۵ حوت از سوی هیات معاونت سازمان ملل متحد نشر شده، آمده‌است که گزارش سالانه پیرامون محافظت افراد ملکی در منازعات مسلحانه سال ۲۰۲۰، در افغانستان به میزانی آسیب وحشتناکی به غیر نظامیان ثبت شده‌است که نشان دهنده یک جهش نگران‌کننده خشونت‌ها در ربع آخر سال است.
دیبرا لاینز؛ نماینده خاص سرمنشی سازمان ملل برای افغانستان گفته‌است: «سال ۲۰۲۰ می‌توانست سال صلح در افغانستان باشد. در عوض، هزاران فرد ملکی افغان به دلیل درگیری‌ها از بین رفته اند.»
وی افزود: «هدف اصلی این گزارش مهم، ارائه حقایق و توصیه‌ها به طرفین منازعه است، تا آن‌ها گام‌های فوری و مشخصی برای جلوگیری از آسیب‌رساندن به افراد ملکی بردارند. من از آن‌ها می‌خواهم که در انجام اقدامات فوری برای جلوگیری از رنج بیشتر، حتی یک روز را تلف نکنند.»
خانم لاینز بهترین راه برای محافظت از افراد ملکی در افغانستان را برقراری آتش‌بس خوانده و افزوده‌است وقتی طرف‌های درگیر جنگ از آتش‌بس امتناع می‌ورزند، باید عواقب ویرانگر چنین وضعیتی را بر زندگی افراد ملکی افغانستان مشاهده کنند.
رییس یوناما همچنین گفته‌است که این سازمان همه‌ساله کشته‌شدن بیش از ۳۰۰۰ فرد ملکی را ثبت کرده که این امر افغانستان را در میان مرگبارترین مکان‌ها برای افراد ملکی در جهان قرار داده‌است.
زنان و کودکان در صدر فهرست قربانیان
بر بنیاد گزارش یوناما، زنان و کودکان ۴۳ درصد از تمامی تلفات افراد ملکی را تشکیل می‌دهند که تعاد تلفات کودکان ۲۶۱۹ (۳۰ در صد) و تعداد تلفات زنان ۱۱۴۶ (۱۳ درصد) می‌باشد.
در این گزارش آمده‌است که از آغاز مستندسازی سیستماتیک کشتار غیر نظامیان از سوی یوناما در سال ۲۰۰۹، زنان بیش‌تری در درگیری‌ها در سال ۲۰۲۰ کشته شده‌اند. در مجموع ۱۱۵۰ تن از زنان و اطفال (۳۹۰ زن و ۷۶۰ طفل) کشته‌شده‌اند.
سهم ۶۲ درصدی مخالفان دولت
طبق این گزارش، درگیری‌های زمینی علت اصلی تلفات افراد ملکی در سال ۲۰۲۰ (۳۶ درصد) بوده که در مقایسه با سال ۲۰۱۹ اندکی افزایش یافته‌است. پس از آن‌ها حملات انتحاری و غیر انتحاری توسط عناصر مخالف دولت با استفاده از مهمات تعبیه‌شده انفجاری (۳۴.۵ درصد) بوده که ۳۰ درصد کاهش داشته‌است. قتل‌های هدفمند توسط عناصر مخالف دولت (۱۴ درصد) ۴۵ درصد افزایش یافته و حملات هوایی توسط قوای دولتی (۸ درصد) ۳۴ درصد کاهش داشته‌است.
گزارش یوناما حاکی است که عناصر مخالف دولت در سال ۲۰۲۰ باعث بیش‌ترین تلفات افراد ملکی (۶۲ درصد، در مجموع ۵۴۵۹ تلفات – ۱۸۸۵ کشته و ۳۵۷۴ زخمی) گردیده‌اند که طالبان مسئول بیشتر تلفات (۴۶ درصد) و داعش مسئول هشت درصد آن می‌باشد.نقش نیروهای امنیتی و گروه‌های طرفدار دولت
نیروهای طرفدار دولت باعث یک ربع تلفات افراد ملکی شدند، در مجموع ۲۲۳۱ (۸۴۱ کشته و۱،۳۹۰ زخمی) که ۲۴ درصد کاهش نسبت به سال ۲۰۱۹ صورت گرفته‌است، در حالی که نیروهای دفاعی و امنیتی افغانستان بیشتر این تلفات (۲۲ درصد تمام تلفات) را باعث شده‌اند.
در گزارش یوناما آمده است: «تعداد کلی تلفات افرادی ملکی در سال ۲۰۲۰ از ۸۸۲۰ (۳۰۳۵ کشته و ۵۷۸۵ زخمی) برای اولین بار از سال ۲۰۱۳ بدین‌سو به کمتر از ۱۰۰۰۰ رسیده و در سال ۲۰۱۹ با ۱۵ درصد کاهش همراه بوده‌است. اگرچه این کاهش در تعداد قابل استقبال است؛ اما اسناد و مدارک نشان می‌دهد که این سطح پایین صدمات تا اندازه‌ای بنا بر بعضی تاکتیک‌ها در سه ماه آخر سال زیاد شده‌است و با آسیب‌رسیدن غیرمعمول به افراد ملکی جبران شده‌است.»
عدم تاثیر گفتگوهای صلح
از سوی دیگر، یوناما با اشاره به روند گفتگوهای صلح میان نمایندگان دولت و گروه طالبان گفته‌است که این گفتگو از ۱۲ سپتامبر؛ زمان آغاز گفتگوها تاکنون نتوانسته تاثیری بر کاهش تلفات غیر نظامیان داشته باشد؛ بلکه افزایش خشونت با روندها و عواقب نگران‌کننده وجود داشته‌است.
در گزارش این نهاد آمده‌است: «برای اولین‌بار از زمان شروع ثبت سیستماتیک تلفات غیر نظامیان در سال ۲۰۰۹، یوناما افزایش تعداد تلفات افرادی ملکی را در ربع چهارم در مقایسه با ربع سوم سال ثبت کرده‌است. این دوره ۴۵ درصد افزایش در تلفات افرادی ملکی نسبت به سه ماه مشابه در سال ۲۰۱۹ را نشان می‌دهد، به ویژه تلفات افراد ملکی در نتیجه مواد تعبیه‌شده انفجاری و قتل‌های هدفمند.»
کاهش ۸۵ درصدی کشتار غیر نظامیان توسط نیروهای خارجی
کاهش کلی تلفات افراد ملکی در سال ۲۰۲۰ به دلیل عواملی از جمله تعداد کم حملات انتحاری توسط عناصر مخالف دولت که باعث تلفات زیاد افراد ملکی می‌گردید به ویژه در مناطق شهری، و همچنین کاهش بزرگ در تلفات منتسب به نیروهای نظامی بین‌المللی بوده‌است.
در گزارش آمده‌است که به طرز شگفت‌انگیزی، نیروهای نظامی بین‌المللی در سال ۲۰۲۰ مسئول کمترین تعداد تلفات افراد ملکی از زمان آغاز مستندسازی توسط یوناما در سال ۲۰۰۹ بوده اند. در سال ۲۰۲۰ این رقم ۱۲۰ تلفات افراد ملکی بوده، در حالی که در سال ۲۰۱۹ میلادی ۷۸۶ بوده که ۸۵ درصد کاهش داشته‌است.
کشتار هدفمند غیر نظامیان و اقلیت‌های قومی و مذهبی
یوناما همچنین گفته‌است که ادامه حملات عناصر ضد دولت که قصدا افراد ملکی را هدف قرار می‌دهند یک نگرانی جدی این سازمان است. به گفته یوناما، این امر شامل حملاتی است که اعضای محاکم، فعالان رسانه‌ای و جامعه مدنی و همچنین اقلیت‌های مذهبی به ویژه جمعیت مسلمان شیعه را مورد هدف قرار می‌دهند که بیشتر آن‌ها به گروه قومی هزاره و جمعیت سیک تعلق دارند.
پیش از این هم یوناما در گزارشی گفته‌بود که از آغاز گفتگوهای صلح میان دولت و گروه طالبان ۱۱ فعال رسانه‌ای و حقوق بشر در افغانستان کشته شده‌اند.
واکنش طالبان: نقش عاملان اصلی، کتمان شده‌است
گروه طالبان در واکنش به گزارش یوناما در مورد تلفات غیر نظامیان گفته‌است که این سازمان به شکل سلیقه‌ای عاملان اصلی تلفات را پنهان کرده و «مسئولیت اکثریت رویدادها را به مجاهدین امارت اسلامی منسوب می‌کند».
سخنگوی طالبان گفته‌است: «در این راپور، تذکر داده شده که در یک‌سال گذشته مسئولیت ۴۵٪ تلفات ملکی به امارت اسلامی مربوط می‌شود، تنها ۲۲٪ تلفات به عساکر اداره کابل راجع شده‌است و هرچه نیروهای خارجی که عاملان تعداد زیادی تلفات ملکی بوده‌اند، کاملا برائت داده شده‌اند.»
او گفته‌است: «ما این‌گونه راپور ناقص را که بر اساس معلومات نادرست ترتیب شده‌است، رد می‌نمائیم، اگرچه این راپور پیش از نشر، با ارگان مربوطه امارت اسلامی شریک شده‌بود؛ اما نگرانی‌ها، معلومات دقیق و جزئیات واقعی که ما با آن‌ها داده بودیم، مراعات نشده‌است.»
این گروه گفته‌است که درباره ولسوالی‌ها، قریه‌ها و مناطق وسیعی که همه‌روزه از سوی «اداره کابل» و حامیان خارجی‌اش مورد بمباران، حملات خمپاره‌ای و توپخانه‌ای، چاپه‌ها، ظلم و شکنجه نیروهای خیزش مردمی و… قرار می‌گیرند، یا اصلا معلومات داده نشده و یا بسیار کم نشان داده شده‌است.
این در حالی است که در سال‌های گذشته نیز گروه طالبان عامل اصلی خشونت علیه غیر نظامیان و کشتار افراد ملکی در افغانستان معرفی شده‌اند. در کنار این گروه، نیروهای خارجی نیز در سال‌هایی که مسئولیت رزمی داشتند، از عوامل عمده کشتار غیر نظامیان شناخته می‌شدند. در سال‌های اخیر اما به دلیل انتقال مسئولیت‌های امنیتی به دولت و فعال‌شدن بازوی هوایی ارتش ملی، سهم نیروهای دولتی در تلفات غیر نظامیان هم به میزان قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته‌است.
