سایه پاکستان بر روابط هند و طالبان
با توجه به این مسایل، سایه پاکستان همچنان بر روابط هند و طالبان، سنگینی می‌کند و بسیار بعید به نظر می‌رسد که هند از طریق ارتباط و تعامل با آن بخش از رهبران طالبان که به زعم دهلی نو، متاثر از نفوذ اسلام‌آباد یا تهران نیستند، بتواند منافع حیاتی و استراتژیک خود را در افغانستان، تضمین کند؛ منافعی که در پی تصمیم امریکا به صلح با طالبان، خروج نظامیان امریکایی و ناتو از افغانستان و در نتیجه آن، تضعیف نگران‌کننده دولت افغانستان، به شدت با خطر رو به رو شده و آینده آن با ابهام و تهدید جدی مواجه است.
رسانه‌های هندی از نخستین تماس دولت این کشور با رهبران طالبان به شمول ملا برادر؛ معاون این گروه خبر داده‌است.
روزنامه هندوستان‌تایمز، سه شنبه، ۱۸ جوزا گزارش داد که این تماس‌ها بیش‌تر از سوی مقامهای امنیتی این کشور پیش برده می‌شود.
مقامات هندی تنها با اعضای ملی‌گرا و بیرون از دایره نفوذ پاکستان و ایران در ترکیب طالبان، تماس برقرار می‌کنند.
منابع به هندوستان‌تایمز گفته‌اند که هند برای نخستین‌بار از طریق کانال‌های ارتباطی با رهبران طالبان از جمله ملا عبدالغنی برادر؛ معاون سیاسی این گروه تماس برقرار کرده‌است.
دولت هند پیش از این همواره از تعامل با طالبان خودداری کرده‌بود؛ اما روزنامه هندوستان‌تایمز برقراری تماس اخیر میان مقامات هندی با شماری از رهبران طالبان را یک چرخش بزرگ در موقف دهلی جدید در برابر طالبان عنوان کرده‌است.
این منبع افزوده‌است که مقامهای هند با اعضای شبکه حقانی و شورای کویته در تماس نشده‌اند؛ چون آن‌ها را تحت نفوذ استخبارات پاکستان می‌دانند.
این از نظر راهبردی، تحولی مهم در ابعاد کل منطقه به ویژه افغانستان محسوب می‌شود؛ زیرا هیچ تردیدی نیست که هند به شدت نگران به قدرت‌رسیدن طالبان است و در این زمینه هرگز نگرانی‌های خود را پنهان نکرده‌است؛ اما شرایط به گونه‌ای رقم می‌خورد که نه امریکا به عنوان عامل اصلی مشروعیت‌بخشیدن به طالبان که زمینه‌ساز قدرت‌گیری آن گروه شده، به نگرانی‌های پیوسته و آشکار هند، اعتنایی کرده و نه دولت کابل به مثابه متحد «راهبردی» دهلی نو بدون حمایت مؤثر و معنی‌دار امریکا و غرب، قادر به مهار طالبان و جلوگیری از قدرت‌گرفتن آن گروه خواهد بود.
با این حساب، برای دهلی نو به عنوان یکی از مهم‌ترین بازیگران معادلات راهبردی افغانستان و منطقه، هیچ راهی جز کنار آمدن با واقعیت‌های تازه وجود ندارد؛ واقعیت‌هایی که بازگشت طالبان به قدرت، شاید یکی از مهم‌ترین و محوری‌ترین آن‌ها باشد.
این‌که طی روزهای اخیر سفرا و فرستادگان دیپلماتیک اکثر سازمان‌های بین‌المللی، اتحادیه‌ها و کشورها به طور مرتب و علنی با نمایندگان طالبان، دیدار و گفتگو می‌کنند و یا پایتخت‌های مهم کشورهای منطقه و همسایه افغانستان به صورت رسمی از هیات سیاسی طالبان، میزبانی و استقبال گرم به عمل می‌آورند، تصادفی نیست. یکی از عمده‌ترین دلایل این رویدادها، روند تحولات میدانی در افغانستان است که به قدرت‌گیری طالبان منجر شده و این گروه را به مثابه یک بازیگر قدرتمند در معادلات امنیتی و به تبع آن سیاسی افغانستان مطرح کرده‌است.
بنابراین، هند هم چاره‌ای ندارد جز این‌که برای حفظ منافع حیاتی خود، راه‌های موجود برای تعامل با طالبان را امتحان کند. این رویکرد تازه دهلی نو اما خالی از خطر هم نیست؛ زیرا شناسه اصلی طالبان، وابستگی به پاکستان است و این‌که آن گروه پیاده‌نظام فوج پاکستان و تحت سلطه و مدیریت مستقیم و همه‌جانبه ارتش و سازمان استخباراتی دولت اسلام‌آباد قرار دارد، نیاز به اثبات ندارد.
بنابراین، تعامل با طالبان به ویژه آن‌گونه که مقامهای سیاسی و امنیتی دهلی نو در نظر دارند، بسیار پیچیده و دشوار است و نتایج و بازخوردهای مثبت آن، قابل اطمینان نیست؛ زیرا تفکیک طالبان از پاکستان، و تعامل تنها با آن بخش از رهبران طالبان که از دید دهلی، زیر نفوذ مستقیم پاکستان و ایران قرار ندارند، اگر غیر ممکن نباشد، دشوار است.
نکته مهم این است که احتمال دارد مثل زمان سلطه رژیم امارت، تصمیم‌های حیاتی طالبان درباره روابط منطقه‌ای و بین‌المللی را پاکستانی‌ها مدیریت و مهندسی کنند و در این میان، بسیار بدیهی است که دشمنی سنتی اسلام‌آباد با دهلی نو، در تنظیم مناسبات طالبان با کشورهای همسایه و منطقه، مؤثر و تعیین‌کننده خواهد بود.
با توجه به این مسایل، سایه پاکستان همچنان بر روابط هند و طالبان، سنگینی می‌کند و بسیار بعید به نظر می‌رسد که هند از طریق ارتباط و تعامل با آن بخش از رهبران طالبان که به زعم دهلی نو، متاثر از نفوذ اسلام‌آباد یا تهران نیستند، بتواند منافع حیاتی و استراتژیک خود را در افغانستان، تضمین کند؛ منافعی که در پی تصمیم امریکا به صلح با طالبان، خروج نظامیان امریکایی و ناتو از افغانستان و در نتیجه آن، تضعیف نگران‌کننده دولت افغانستان، به شدت با خطر رو به رو شده و آینده آن با ابهام و تهدید جدی مواجه است.
نکته دیگری که این برداشت را تقویت می‌کند مواضع، رویکردها و حتی عملکردهای ضد هندی طالبان است. رهبران این گروه، پیش از این رسما هند را متهم به دخالت در امور داخلی افغانستان کرده و در این باره هشدار داده‌اند. همچنین در سال‌های گذشته، بارها مراکز دیپلماتیک هند در کابل و جلا‌ل‌آباد، آماج حملات تروریستی قرار گرفته‌است. افزون بر این، حملات مرگبار تروریستی بر شهروندان هندو و سیک افغانستان نیز به طالبان نسبت داده می‌شود و بخشی از دشمنی دیرینه پاکستان و هند، تلقی می‌شود؛ اگرچه در این باره، شواهد متقن و محکمی وجود ندارد و داعش هم مسئولیت برخی از این حملات را برعهده گرفته‌است؛ اما داعش از نظر دولت افغانستان، نام دیگر طالبان مورد حمایت پاکستان است که با یک شناسه جعلی، اقدام به قتل و جنایت می‌کند.
