شناسایی طالبان؛ آیا پاکستان موفق میشود؟
اگرچه وضعیت انسانی در افغانستان عمیقا نگرانکننده و فاجعهبار است و با توجه به فرارسیدن فصل سرما احتمال میرود که بحران بیش از این تشدید شود و دولت «امارت اسلامی» طالبان نیز به نظر نمیرسد که از منابع و آمادگیهای لازم برای رویارویی با نخستین آزمون بزرگ خود در دوران دوم خود برخوردار باشد و پاکستان و طالبان هم با درک این شرایط تلاش میکنند فشارها بر جامعه بینالمللی را افزایش دهند تا تا روند به رسمیتشناختن طالبان را سرعت ببخشند و جهان را مجبور کنند تا با شرایط پیشآمده در افغانستان کنار بیاید.عمران خان؛ نخستوزیر پاکستان میگوید، امریکا دیر یا زود طالبان را به رسمیت خواهد شناخت. به باور او، واشنگتن به چنین کاری مجبور خواهد شد.
عمرانخان گفتهاست که کشورهای همسایه افغانستان درباره به رسمیتشناختن دولت طالبان، یک استراتژی مشترک را روی دست گیرند؛ اما ترجیحا این ایالات متحده، اروپا، روسیه و چین هستند که به رسمیتشناختن دولت موقت طالبان در کابل از سوی آنان، تحول و تغییر ایجاد میکند.
او گفتهاست: «وقتی میگوییم دولت فراگیر … ما مجدداً قضاوت میکنیم، همه باهم گفتگو میکنند، حتی طالبان تشخیص میدهند که افغانستان یک کشور چند قومی است پشتونها حدود ۵۰ درصد جمعیت را تشکیل میدهند، سپس اقلیت بزرگ تاجیک وجود دارد، سپس ازبکها و هزارهها وجود دارند.»
پاکستان مدتهاست که برای کسب مشروعیت بینالمللی برای حکومت «امارت اسلامی» طالبان کارزار وسیعی را به راه انداختهاست. موضعگیریهای تازه عمران خان؛ نخستوزیر پاکستان نیز در راستای همین کمپاین بزرگ قابل ارزیابی است.
پرسش اما این است که سرانجام آیا دولت اسلامآباد برای دولت «امارت اسلامی» طالبان در کابل مشروعیت خارجی فراهم خواهد کرد یا نه؟
اگرچه وضعیت انسانی در افغانستان عمیقا نگرانکننده و فاجعهبار است و با توجه به فرارسیدن فصل سرما احتمال میرود که بحران بیش از این تشدید شود و دولت «امارت اسلامی» طالبان نیز به نظر نمیرسد که از منابع و آمادگیهای لازم برای رویارویی با نخستین آزمون بزرگ خود در دوران دوم خود برخوردار باشد و پاکستان و طالبان هم با درک این شرایط تلاش میکنند فشارها بر جامعه بینالمللی را افزایش دهند تا تا روند به رسمیتشناختن طالبان را سرعت ببخشند و جهان را مجبور کنند تا با شرایط پیشآمده در افغانستان کنار بیاید.
با این حال، هنوز هیچ کشوری در این زمینه پیشگام نشده و علیرغم ارتباطات و تعاملات پیدا و پنهانی که میان طالبان و برخی قدرتهای بینالمللی وجود دارد به نظر میرسد که هنوز تا شناسایی رسمی و کامل حکومت طالبان از سوی جهان راه زیادی باقی مانده باشد.
شماری از کارشناسان معتقد اند که پاکستان خود یکی از موانع بزرگ در مسیر به رسمیتشناختن حکومت طالبان در کابل به حساب میآید.
اخیرا یک روزنامه انگلیسی حتی مدعی شد که خطر برخورد و رویارویی امریکا و پاکستان جدی است؛ زیرا از نظر ایالات متحده، پاکستان به معضلی برای جامعه جهانی تبدیل شده و اگر این رژیم به خوبی کنترل نشود و جلو گسترش قدرت و هژمونی آن در منطقه گرفته نشود ممکن است فردا دیر باشد و جهان با بحرانهای بزرگ ناشی از یک پاکستان غیرقابل مهار و قدرتمند روبهرو گردد.
از نظر سازمانهای بینالمللی از جمله سازمان ملل متحد نیز پاکستان یک عضو مسئول و متعهد به حساب نمیآید. این کشور میزبان دهها گروه تروریستی و افراطگرایان رادیکال وابسته به کشورهای مختلف در سراسر جهان است و دولت اسلامآباد بیپروا از این ابزار و اسلحه پنهان به منظور گسترش سلطه و قدرت خود در کشورهای همسایه و منطقه سود میبرد.
از جانب دیگر، دست جهان برای مواجهه مستقیم با پاکستان بسته است؛ زیرا رژیم اسلامآباد به تسلیحات کشتار جمعی دسترسی دارد و این امر هرگونه برخورد نظامی از بیرون با پاکستان را منتفی میکند.
برخورداری رژیم اسلامآباد از سلاحهای کشتار جمعی در کنار رشد روزافزون تروریزم و افراطگرایی و رواج رویکردهای بنیادگرایانه در میان مردم پاکستان و نیز حضور هزاران پیکارجوی فراملیتی در خاک آن کشور که بعضی از آنها حتی رژیم اسلامآباد را نیز اسلامی نمیدانند و برای استقرار نظام اسلامی در اسلامآباد مبارزه میکنند، نگرانی جهان در زمینه خطر دسترسی گروههای پیکارجو به زرادخانههای بزرگ تسلیحات اتمی پاکستان را چندین برابر افزایش دادهاست.
افزون بر این، جامعه جهانی از این نکته نگرانی دارد که اگر دولت «امارت اسلامی» طالبان در کابل را به رسمیت بشناسد، به نوعی به پاکستان مجوز دامنزدن به امپریالیسم پاکستانی با استفاده از گروههای افراطگرا به هدف گسترش دایره هژمونی خود در منطقه را اعطا کرده و در آینده این خطر وجود دارد که پاکستان با استفاده از الگوی مشابه در افغانستان سعی کند قدرت و سلطه خود را در سایر کشورهای همسایه و منطقه به ویژه سرزمینهای مورد مناقشه اسلامآباد و دهلینو گسترش دهد.
از جانب دیگر، این خطر هم وجود دارد که پاکستان با تسلیح و تجهیز حکومتهایی مانند «امارت اسلامی» طالبان در افغانستان به سلاحهای سنگین و غیرمتعارف، آنها را به مرحله شکستناپذیری برساند و به این ترتیب هیچ نیرویی توان مقاومت و مقابله با این دولتهای زیر چتر امنیتی اسلامآباد به هدف پاسخگو کردن آنها در برابر نظم و امنیت بینالمللی را پیدا نکند.
به این ترتیب، تصور میشود که یکی از دلایل تاخیر و تأنی قدرتهای بینالمللی و جامعه جهانی در به رسمیتشناختن حکومت «امارت اسلامی» طالبان در کابل علیرغم کمپاین دولت پاکستان، بیاعتمادی و سوء ظن جهان نسبت به رژیم اسلامآباد و چشمانداز خطرناک قدرتگیری غیرقابل مهار یک دولت حامی تروریزم و اقمار و ایادی تحت سلطه آن در منطقه میباشد.