برنامه طالبان برای مقابله با حملات تروریستی چیست؟

بی‌توجه به این‌که آبشخورهای سیاسی، امنیتی، استخباراتی و ایدئولوژیک داعش در کجا قرار دارد و این گروه از سوی چه کشورها، سازمان‌ها و یا افراد و جوامع قومی و مذهبی حمایت می‌شود و نیز فارغ از این‌که آیا آغاز حملات مرگبار و ویرانگر داعش درست پس از خروج نیروهای غربی به رهبری امریکا ارتباطی باهم دارد یا نه و اصولاً چرا داعش درست در زمانی وارد جنگ مستقیم با طالبان و مردم افغانستان می‌شود که مقام‌های سیاسی، نظامی و استخباراتی ایالات متحده پیوسته درباره قدرت‌گیری و ظهور دوباره داعش در کشور هشدار می‌دهند، به نظر می‌رسد که حملات و حرکات مرگبار اخیر منسوب به آن گروه دردسر جدیدی برای دولت نوبنیاد طالبان به حساب می‌آید.مسجد سیدآباد در ولسوالی خان‌آباد ولایت قندوز در شمال کشور آماج یک حمله انتحاری مرگبار قرار گرفته که طی آن ده‌ها نمازگزار کشته و زخمی شدند.

این رویداد در ادامه چندین حمله انتحاری، بمب‌گذاری‌ مرگبار و ترورهای مسلحانه منسوب به گروه داعش صورت می‌گیرد که عمدتاً جنگجویان و مقامات طالبان را هدف قرار داده‌است.

حمله قندوز در عین حال پس از انفجار مرگبار در میدان هوایی کابل، خونین‌ترین حمله تروریستی در کشور محسوب می‌شود که پس از تسلط طالبان رخ می‌دهد.

این در حالی است که مقامات طالبان پیش از این گفته‌بودند که جنگ ده‌ها ساله در کشور پایان یافته، امنیت سراسری تامین شده و داعش تهدیدی جدی برای امنیت و ثبات کشور به حساب نمی‌آید.

با این حال، در شرایطی که داعش مسئولیت حمله مرگبار ولایت قندوز را نیز بر عهده گرفته، این نشان می‌دهد که در پی خروج نیروهای امریکایی، سقوط دولت پیشین و به قدرت‌رسیدن طالبان، گروه داعش وارد مرحله عملیاتی شده و رسماً امنیت افغانستان را آماج قرار می‌دهد.

بی‌توجه به این‌که آبشخورهای سیاسی، امنیتی، استخباراتی و ایدئولوژیک داعش در کجا قرار دارد و این گروه از سوی چه کشورها، سازمان‌ها و یا افراد و جوامع قومی و مذهبی حمایت می‌شود و نیز فارغ از این‌که آیا آغاز حملات مرگبار و ویرانگر داعش درست پس از خروج نیروهای غربی به رهبری امریکا ارتباطی باهم دارد یا نه و اصولاً چرا داعش درست در زمانی وارد جنگ مستقیم با طالبان و مردم افغانستان می‌شود که مقام‌های سیاسی، نظامی و استخباراتی ایالات متحده پیوسته درباره قدرت‌گیری و ظهور دوباره داعش در کشور هشدار می‌دهند، به نظر می‌رسد که حملات و حرکات مرگبار اخیر منسوب به آن گروه دردسر جدیدی برای دولت نوبنیاد طالبان به حساب می‌آید.

بر این اساس، پرسش اصلی این است که راهکار طالبان برای مواجهه با چالش‌های امنیتی افغانستان از جمله داعش و تروریزم بین المللی فعال در کشور چیست؟

آنچه مانع از ارائه پاسخی اطمینان‌بخش و قاطع به این پرسش می‌شود این است که طالبان به رغم آن‌که تلاش کردند حملات داعش را آخرین تحرکات آن گروه در افغانستان وانمود کرده و مدعی شوند که داعش چالشی بزرگ برای امنیت کشور به حساب نمی‌آید؛ اما توالی و تکرار حملات و تحرکات منسوب به داعش در نقاط مختلف کشور به ویژه حمله مرگبار و خونین قندوز شماری از آگاهان امنیتی را به این نتیجه می‌رساند که طالبان توان لازم برای جلوگیری از فعالیت داعش و گروه‌های اقماری آن را ندارند و این نتیجه‌گیری تردیدها درباره توانایی طالبان برای تامین امنیت سراسری و پایان‌دادن به ناامنی‌های اخیر در کشور را دوچندان می‌کند.

نکته دیگر این است که در زمان حضور هزاران نیروی نظامی خارجی و سلطه سنگین استخبارات قدرتمند و پیشرفته کشورهای غربی و نیز فعالیت دولت پیشین افغانستان که دارای ارتش منظم و یک نیروی استخباراتی توانمند و آموزش‌دیده بود نیز حملات و حرکات مرگبار مشابه رخ می‌داد و در عمل هیچ‌گونه پیشرفتی برای مهار این رویدادها صورت نمی‌گرفت.

به همین دلیل در آن زمان، شماری از آگاهان معتقد بودند که بخشی از حملات مرگبار و خونین به ویژه آن‌دسته از اقداماتی که به‌منظور دامنزدن به جنگ مذهبی در کشور صورت می‌گیرد از جانب حلقه‌های استخباراتی وابسته به دولت افغانستان و یا نیروهای خارجی، سازمان‌دهی، مهندسی و هدایت و رهبری می‌شود.

اگرچه هیچ‌گونه مستندی برای اثبات این ادعا ارائه نشد؛ اما در عین حال دولت پیشین افغانستان و متحدان خارجی آن نیز هرگز تمایلی به پیگرد کیفری رهبران و جنگجویان زندانی گروه‌هایی مانند داعش نشان ندادند و علیرغم درخواست‌های مکرر خانواده های قربانیان حملات پرشمار تروریستی، هیچ‌گاه به این درخواست‌ها ترتیب اثر داده نشد.

به همین دلیل در آن زمان این گمانه تقویت شد که ممکن است کشتار شیعیان و یا دیگر اقشار قومی و مذهبی کشور، بخشی از یک پروژه استخباراتی باشد که حتی دولت افغانستان نیز توان یا اراده متوقف‌کردن آن را ندارد.

با این حال، اکنون که دولت پیشین سقوط کرده و قدرت‌های غربی نیز نیروهای نظامی خویش را از افغانستان بیرون برده‌اند، ادامه حرکات و کشتارهای منسوب به داعش در نقاط مختلف کشور نگرانی‌ها درباره چشم‌انداز امنیتی را به طور مضاعفی افزایش داده‌است.

این در حالی است که طالبان که فاقد یک نیروی نظامی آموزش‌دیده و یک دستگاه استخباراتی قدرتمند و پیشرفته برای مواجهه با چالش‌های امنیتی می‌باشد و این امر به باور کارشناسان، پاشنه آشیل طالبان در مواجهه با چالش‌های قدیمی امنیت افغانستان به حساب می‌آید.

با این‌همه، شماری از کارشناسان اعتقاد دارند که اگر طالبان اراده‌ای جدی برای مواجهه با داعش داشته باشند و دست‌کم برای به منظور فرونشاندن خشم و انزجار مردم افغانستان و خانواده‌های قربانیان حملات تروریستی مانند حمله اخیر قندوز، باید آن‌دسته از رهبران و فرماندهان شاخص و شناخته‌شده داعش و دیگر گروه‌های تروریستی که انتظار می‌رود همچنان در زندان‌های تحت سلطه طالبان قرار داشته‌باشند را به پای میز محاکمه بکشانند و به این ترتیب هم جدیت و قاطعیت صادقانه و مسئولانه خود را در مبارزه با تروریزم به اثبات برسانند و هم به بخشی از انتظارات و چشمداشت‌های مشروع مردم افغانستان در زمینه تامین امنیت و مبارزه با دشمنان این آب و خاک پاسخ مثبت و مساعد بدهند؛ اما در صورتی که طالبان نیز مانند دولت فاسد و منفعل پیشین قادر به مقابله با چالش‌های امنیتی دیرپای افغانستان نباشند، خطر گسترش حمله‌های مشابه آنچه در قندوز رقم خورد به شدت وجود دارد؛ خطری که هم امنیت ملی دولت طالبان را تهدید می‌کند و هم امیدهای کمرنگ برای استقرار صلح و ثبات و آرامش و پایان جنگ و ترور و کشتار را به تمامی از میان می‌برد.