طالبان، شیعیان و مطالباتی که بر زمین ماند
شورای علمای شیعه می‌توانست بسیار بهتر از این عمل کند، شأن و کرامت خود را نگه‌دارد، دست به عصا و محتاطانه گام بردارد، یک‌طرفه امتیاز ندهد، در قبال آنچه میدهد، چیزی به دست آورد، و شیفته و شیدای یک دست‌دادن گرم، یک لبخند ریاکارانه و یک نشست کوتاه سران طالبان نشود.
قرار بود پنجمین نشست مشورتی درباره مسایل جاری کشور از طرف کمیسیون پی‌گیری مطالبات شیعیان افغانستان، روز جمعه ۲۳ ثور دایر شود؛ اما این نشست با هجوم نیروهای استخبارات طالبان بر ساختمان «حوزه علمیه رسالت» لغو شد.
قرار بود در این نشست با حضور رییس و اعضای ارشد شورای علمای شیعه افغانستان درباره مسایل جاری کشور، موضع گیری شود؛ اما هنگام برگزاری این نشست، نیروهای استخبارات طالبان بر ساختمان حوزه علمیه رسالت در غرب کابل هجوم برده و بدون هیچ توضیحی مانع از برگزاری آن شدند.
طالبان تاکنون درباره دلیل لغو این نشست و شیوه برخورد با علمای شرکت‌کننده در آن، توضیح نداده‌اند.
این نشست به طرزی تحقیرآمیز لغو شد. تصاویر منتشرشده از این رویداد در شبکه‌های اجتماعی نشان میدهد که برخورد نیروهای طالبان عمیقا خشونت‌بار و کاملا دور از انتظار بوده‌است. آن‌ها در یک مکان مذهبی، نشست علمای دینی را به گونه‌ای لغو کردند که برخوردی مشابه با آن را تنها می‌توان در تقابل با باندهای تبهکار، گروه‌های غیرقانونی و عوامل فساد جستجو کرد.
این یک پیام روشن دارد و آن این‌که هیچ اراده‌ای برای تحقق «مطالبات» شورای علمای شیعه از سوی طالبان وجود ندارد. بدتر از آن این‌که برخورد اخیر ثابت کرد که طالبان هیچ شأن و جایگاه و عزت و کرامتی برای این شورا قایل نیست و این بدون شک، ریشه در نوع نگاه طالبان به مذهب شیعه دارد؛ مذهبی که آن را به رسمیت نمی‌شناسند و در این خصوص، تحت تاثیر افکار تندروانه گروه‌های تکفیری قرار دارند.
پیام دیگر این شیوه برخورد این است که شورای علمای شیعه، مرتکب یک اشتباه مهلک در محاسبات خود در زمینه تعامل با طالبان شد. این شورا همه تخم مرغ‌های خود را در یک سبد چید؛ سبدی که روز جمعه در هجوم نیروهای استخبارات طالبان، شکسته شد و شورای علمای شیعه، تمام امتیازاتی را که قرار بود به دست بیاورد از کف داد.
توصیفات اغراق‌آمیز برخی اعضای این شورا از تسلط دوباره طالبان، تعامل با آن گروه، یکی دیگر از نمونه‌های اشتباه محاسباتی این شورا بود؛ کسانی که در «بیعت» با طالبان تعجیل کردند، برای تعامل با آن گروه به صورت یکجانبه پیشگام شدند و «پیروزی» طالبان را «فتح‌المبین» خواندند، در تهاجم روز جمعه، بیش از همه، تحقیر شدند.
این در حالی است که شورای علمای شیعه می‌توانست بسیار بهتر از این عمل کند، شأن و کرامت خود را نگه‌دارد، دست به عصا و محتاطانه گام بردارد، یک‌طرفه امتیاز ندهد، در قبال آنچه میدهد، چیزی به دست آورد، و شیفته و شیدای یک دست‌دادن گرم، یک لبخند ریاکارانه و یک نشست کوتاه سران طالبان نشود.
نکته قابل تأمل این است که برخورد تحقیرآمیز استخبارات طالبان با شورای علمای شیعه، اندکی پس از دیدار تبلیغاتی امیرخان متقی با رهبران و اعضای این شورا در مدرسه خاتم‌النبیین صورت گرفت. این نشان میدهد که میان دستگاه دیپلماسی و بخش امنیت و استخبارات طالبان، فاصله‌ای عمیق وجود دارد و بدون شک، تصمیم‌گیرنده ابتدایی و تمام‌کننده نهایی در این‌گونه موارد، استخبارات و امنیت طالبان است نه دستگاه سیاسی آن.
با این حساب، شورای علمای شیعه که تصور می‌کرد پس از دیدار با متقی، نیمی از راه مورد نظر خود برای کسب امتیاز از طالبان و تحقق «مطالبات» خود را طی کرده، در محاسبه اشتباه کرد؛ زیرا نمی‌دانست که استخبارات طالبان، از جایی دیگر دستور می‌گیرد و اگر لازم باشد امیرخان متقی را هم نادیده می‌گیرد.
با این حال، حرکت دیروز به ماه عسل شورای علمای شیعه با طالبان پایان داد و از این پس، انتظار می‌رود که رهبران این شورا بیش از هر زمان دیگری به انزوا بروند و حتی برگزاری نشست‌های عادی و موضع‌گیری‌های محافظه‌کارانه غیرسیاسی آن نیز مختل شود یا از فیلتر استخبارات طالبان بگذرد.
این رویداد اما یک درس بزرگ به این شورا و سایر سردمداران شیعه داد و آن این‌که تعامل با طالبان در خوش‌بینانه‌ترین حالت، عبث و بی‌فایده است و در بدبینانه‌ترین حالت، خطرناک و دردسرساز؛ زیرا چیزی درباره نگاه طالبان نسبت به شیعیان «تغییر» نکرده؛ پس آن‌ها نباید فریب نخورند یا خود را فریب دهند و به طرزی ساده‌انگارانه، خوش‌بین باشند، از تملق و چاپلوسی و توصیف‌های فضایی از طالبان بپرهیزند و برای حفظ عزت و کرامت و احترام خودشان، موقرانه سکوت کنند.
