آیا روسیه طالبان را به رسمیت میشناسد؟
مسکو هرگز تصمیم به شناسایی مستقل و مستقیم دولت طالبان نگرفته؛ زیرا میداند که این اقدام در شرایط کنونی تا چه اندازه میتواند خطرناک باشد و هزینههای سیاست خارجی روسیه در قبال امنیت و ثبات در منطقه آشوبزده خاورمیانه را افزایش دهد.
دمیتری پسکوف؛ سخنگوی کرملین گفت که موضوع به رسمیتشناختن دولت طالبان در دستور کار فعلی مسکو نیست.
پسکوف در پاسخ به پرسشی مبنی بر امکان به رسمیتشناختن دولت طالبان گفت: چنین چیزی در دستور کار فعلی نیست، این را بارها گفتهایم، هرگونه پیشبینی در این باره بیفایده است.
این در حالی است که ضمیر کابلوف؛ مدیر بخش دوم آسیایی وزارت خارجه روسیه و نماینده ویژه ولادیمیر پوتین برای افغانستان پیش از این تصریح کردهبود که مسکو بدون توجه به نظر امریکا یا دیگر کشورها درباره بهرسمیت شناختن طالبان تصمیم خواهد گرفت.
کابلوف گفتهبود: چشمانداز بهرسمیت شناختن طالبان وجود دارد و شرایط آن توسط رئیس جمهور پوتین و وزیر خارجه لاوروف تعریف شدهاست.
وی همچنین اظهار کردهبود: «دولت فراگیر قومی باید اولین گام در این راه باشد. ما این را پنهان نمیکنیم و در این باره صراحتاً به شرکای افغان خود میگوییم. به محض اینکه این اتفاق بیافتد، زمینه برای بحث جدی فراهم میشود.»
علیرغم نتیجهگیری برخی رسانهها و تحلیلگران از سخنان اخیر ضمیر کابلوف درباره به رسمیتشناختن دولت طالبان، واقعیت این است که در این باره هیچ چیزی تغییر نکرده و موضع کرملین همچنان همان چیزی است که در گذشته بود.
به بیان صریحتر، مسکو هرگز تصمیم به شناسایی مستقل و مستقیم دولت طالبان نگرفته؛ زیرا میداند که این اقدام در شرایط کنونی تا چه اندازه میتواند خطرناک باشد و هزینههای سیاست خارجی روسیه در قبال امنیت و ثبات در منطقه آشوبزده خاورمیانه را افزایش دهد.
از جانب دیگر، روسیه در چارچوب پیمان امنیت جمعی، سازمان منطقهای شانگهای و دیگر روندهای مهم و راهبردی، تعهدات مهمی در قبال امنیت شرکای خود در آسیای میانه دارد که هرگز نمیخواهد به اعتماد و اتکای این کشورها به برخورداری خدشهناپذیر از تضمینهای امنیتی روسیه، آسیبی وارد شود.
این در حالی است که اگر روسیه دولت طالبان را به طور یکجانبه به رسمیت بشناسد، این تصمیم برای بسیاری از شرکای منطقهای مسکو خطرناک و زیانبار خواهد بود و بدون شک، نگرانیهای امنیتی بزرگ آنان در پی تسلط طالبان بر افغانستان را دوچندان خواهد کرد.
روسیه پیش از این بارها اطمینان دادهاست که روابط راهبردی و سنتیاش با کشورهای منطقه را قربانی هیچ اولویت دیگری نمیکند و ولادیمیر پوتین؛ رییس جمهور روسیه در اوج تنش میان طالبان و تاجیکستان نیز به دولت دوشنبه اطمینان داد که در برابر هرگونه تهدید و تجاوز خارجی، از حمایت روسیه برخوردار خواهد بود.
بر این اساس، در شرایطی که همهروزه کشورهای منطقه و جمهوریهای آسیای میانه از چشمانداز امنیتی منطقه در پی تسلط طالبان و تقویت تروریزم، ابراز نگرانی آشکار میکنند، آیا منفعت و اولویت بزرگتری وجود دارد که مسکو را به برقراری روابط نزدیک و استراتژیک با طالبان، آنهم به بهای قربانیکردن تعهدات راهبردی خود در قبال امنیت شرکای سنتیاش در آسیای مرکزی، ترغیب کند؟
در این میان، درست است که ضمیر کابلوف به اراده طالبان برای مبارزه با داعش، اشاره کردهاست؛ اما این امر با توجه به یکجانبهگرایی قومی بسیار خطرناک طالبان در امر حکومتداری، به تنهایی امنیت و ثبات در افغانستان و منطقه را تضمین نمیکند. به همین دلیل، هرگونه تصمیم به شناسایی رسمی دولت طالبان، هزینههای روسیه یا هر کشور دیگری را به شدت بالا خواهد برد. همین هزینههای سنگین باعث شده که تاکنون حتی پاکستان که عمدهترین شریک استراتژیک طالبان به حساب میآید نیز جرأت به رسمیت شناختن دولت کنونی کابل را نداشتهباشد.
نکته قابل تامل این است که ضمیر کابلوف به صراحت، تشکیل دولت فراگیر با مشارکت همه اقوام کشور در ساختار قدرت را پیششرط ثابت مسکو برای شناسایی طالبان عنوان کرده؛ اما رسانههایی که از مصاحبه اخیر او برای تقویت مشروعیت طالبان توسط روسیه، برداشت گزینشی کردند، این بخش از اظهارات او را عمدا نادیده گرفتند.
با این وجود، شاید مهمترین نکته سخنان آقای کابلوف این بود که روسیه برای تصمیمگیری درباره مشروعیت دولت طالبان، از امریکا و قدرتهای دیگر، پیروی نخواهد کرد. این نشانگر اقتدار، استقلال و اثرگذاری مستقل روسیه به مثابه یک قطب قدرت بینالمللی است نه لزوما تفاوت موضع مسکو در قبال طالبان نسبت به دیگر اعضای جامعه بینالملل.