ائتلاف هند و آسیای مرکزی علیه تروریزم در افغانستان

روسیه، ایران و جمهور‌ی‌های آسیای مرکزی، از نظر مقام‌های امنیتی هند، شرکای مهمی هستند که هم دغدغه‌ها، نگرانی‌ها و منافع مشترک یا مشابه با هند در زمینه افغانستان دارند و هم در جهت مخالف سیاست‌های واشنگتن، پاکستان و اعراب حرکت می‌کنند.

هند روز سه شنبه، ۱۵ قوس میزبان نشستی با اشتراک مشاوران امنیت ملی کشورهای آسیای میانه درباره وضعیت امنیتی افغانستان بود.

در این نشست که در دهلی نو؛ پایتخت این کشور برگزار شده، مشاوران امنیت ملی هند، قزاقستان، قرفیزستان، تاجیکستان، ازبکستان و سفیر ترکمنستان شرکت کرده‌اند.

رسانه‌های هندی به نقل از مقام‌های این کشور گزارش داده‌اند که وضعیت امنیتی افغانستان، «فعالیت‌های تروریستی در این کشور و مقابله با تهدید افراط‌گرایی» و بهبود روابط میان این کشورها، از مهم‌تر‌ین موارد بحث در این نشست است.

آن‌ها همچنین مدعی شده‌اند که گروه‌هایی مثل لشکر طیبه و جیش محمد همچنان به فعالیت‌های‌شان از خاک افغانستان ادامه می‌دهند.

قبلا نیز دهلی نو نشست‌های مشابهی را در سطح مقام‌های بلندپایه با کشورهای آسیای میانه پیرامون وضعیت افغانستان برگزار کرده‌است.

این در حالی است که تام وست؛ نماینده ویژه امریکا برای افغانستان هم که به دهلی سفر کرده، می‌گوید با معاون مشاور امنیت ملی هند و دیگر مقام‌های هندی درباره منافع مشترک دو کشور در حوزه افغانستان گفتگو کرده‌است.

با این حال، هند دیگر بعید است که به امریکا به مثابه یک شریک یا متحد استراتژیک دست کم در حوزه افغانستان، اعتماد کند؛ زیرا واشنگتن به طور آشکار نشان داد که در این زمینه در زمین پاکستان بازی می‌کند و معتقد است که هرگونه نقش‌آفرینی راهبردی برای ایالات متحده در افغانستان، تنها از مسیر همکاری استراتژیک با پاکستان، قابل دستیابی می‌باشد.

مقام‌های دهلی در پی توافق استعماری دوحه میان امریکا و طالبان که به کمک پاکستان، امکان‌پذیر شد و ملاحظات و نگرانی‌های امنیتی هند در این باره عمدا از سوی امریکا نادیده گرفته شد، دریافتند که شراکت استراتژیک با امریکا درباره افغانستان با وجود پاکستان، برای هند، تحقق‌پذیر نیست.

بربنیاد همین ارزیابی است که هند اکنون برای پی‌گیری انتظارات و نگرانی‌های امنیتی‌اش درباره افغانستان به دنبال شرکای جدیدی در منطقه است.

روسیه، ایران و جمهور‌ی‌های آسیای مرکزی، از نظر مقام‌های امنیتی هند، شرکای مهمی هستند که هم دغدغه‌ها، نگرانی‌ها و منافع مشترک یا مشابه با هند در زمینه افغانستان دارند و هم در جهت مخالف سیاست‌های واشنگتن، پاکستان و اعراب حرکت می‌کنند.

به عنوان نمونه، برای هند به قدرت رسیدن‌ دوباره طالبان که به قیمت سقوط نظام جمهوری و دولت متحد راهبردی دهلی در کابل به وجود آمد، یک تهدید جدی، مستقیم، فعال و جاری است. هند شاید در حال حاضر، ترجیح دهد که از جریان‌های مسلح ضد طالبان، حمایت نکند و نگرانی‌هایش را از مسیرهای دیگر دنبال کند؛ اما می‌داند که صرف نظر از نیاز اقتصادی طالبان به سرمایه‌گذاری شرکت‌های هندی در افغانستان، اعتماد به رژیم طالبان به مثابه دست‌نشانده پاکستان، جنون‌آمیز، ویرانگر و زیان‌بار خواهد بود.

از جانب دیگر، هند از فعالیت‌‌های گسترده شبکه‌های تروریستی در افغانستان و طرح مشترک امریکا و پاکستان و رژیم‌های عربی و ترکیه برای تبدیل کردن افغانستان به کانون اصلی تولید، پرورش و صدور تروریزم در آسیا، آگاه است و می‌داند که یکی از اهداف این پروژه چندلایه و مخوف، گسترش تروریزم به قلمرو هند می‌باشد.

این‌ها همان‌ دغدغه‌هایی است که روسیه، ایران و جمهور‌ی‌های آسیای مرکزی هم دارند؛ اما امریکا و پاکستان و اعراب و ترکیه ندارند.

بنابراین، بدیهی است که مقام‌های دهلی نو به دنبال شرکایی می‌گردند که این دغدغه‌ها و نگرانی‌ها را درک کنند و با سیاست‌گذاران امنیتی دولت دهلی برای مهار تهدیدهای ناشی از افغانستان زیر کنترل طالبان، همسو شوند. روسیه، ایران و آسیای مرکزی، گزینه‌‌های مناسبی در این زمینه هستند و در این میان، دیگر برای دهلی مهم نیست که واشنگتن چه برداشتی از نقش‌آفرینی جدید هند در زمینه عملیاتی‌کردن ابتکار تشکیل یک محور ضد تروریستی جدید در منطقه خواهد کرد و برای متوقف‌کردن آن چه پیشنهادهایی ارائه می‌کند.

با توجه به این ارزیابی، هم مشارکت فعال نماینده دولت هند در نشست فارمت مسکو، هم جلسه سه جانبه روسیه، ایران و هند درباره افغانستان در حاشیه این نشست، هم بلافاصله پس از آن، میزبانی از نشست مبارزه با تامین مالی تروریزم در دهلی‌ و هم برپایی نشست مشاوران امنیت ملی آسیای مرکزی و هند برای بررسی تهدیدهای تروریستی ناشی از افغانستان تحت کنترل طالبان، همگی نشانگر آن است که هند با قدرت وارد عمل شده تا جلو تهدیدهای رو به گسترش تروریستی از مبدأ افغانستان را بگیرد و پروژه مشترک امریکا، پاکستان، اعراب، ترکیه و طالبان برای تبدیل افغانستان به خانه امن تروریزم بین‌المللی و صدور سریع و گسترده آن به کشورهای منطقه از جمله کشمیر، آسیای مرکزی و… را متوقف کند.

انتظار می‌رود که در آینده نزدیک، گام‌های مهم‌تری برای عملیاتی‌کردن تصمیمات اتخاذشده در این نشست و نشست‌های مشابه در گذشته برداشته شود و یک ائتلاف قدرتمند متشکل از کشورهای منطقه با محوریت روسیه، هند، جمهوری‌های آسیای مرکزی و حتی ایران به منظور مهار و متوقف‌کردن فعالیت‌های تروریستی در افغانستان و از افغانستان به سایر کشورها به کار آغاز کند.