چرا طالبان به نشست امنیتی مسکو دعوت نشدند؟
دعوت از طالبان در نشست مسکو، بدون آن‌که عملا تعهدی از سوی دولت کابل درباره جدی گرفتن نگرانی‌های عمده کشورهای همسایه و منطقه وجود داشته باشد، از نظر آن‌ها بیهوده بود و تنها به تامین مشروعیت طالبان به مثابه یک «دولت» کمک می‌کرد.
علیرغم پافشاری مقامات طالبان مبنی بر حضور نماینده این گروه در نشست دبیران امنیت امنیت ملی کشورهای همسایه و منطقه در مسکو، مقامات دولت روسیه آن‌ها را دعوت نکردند.
پنجمین نشست دبیران امنیت ملی کشورهای همسایه و منطقه در مورد افغانستان در مسکو برگزار شد.
ضمیر کابلوف؛ نماینده ویژه رییس جمهور روسیه برای افغانستان پیش از برگزاری این نشست گفت که طالبان در نشست دبیران شورای امنیت ملی کشورهای آسیای میانه، هند، پاکستان و چین دعوت نخواهند شد.
این در حالی است که پیش‌تر سخنگوی طالبان از کشورهای عضو نشست خواسته بود که به نماینده این گروه اجازه دهند تا در جلسه حضور داشته باشد.
این پنجمین نشست مشاوران امنیت ملی کشورهای منطقه درباره افغانستان بود. چهارمین نشست در ۲۷ می ۲۰۲۲ در دوشنبه، پایتخت تاجیکستان برگزار شد که در آن از طالبان خواسته شده بود که حکومتی همه‌شمول تشکیل دهند؛ اما تاکنون از سوی طالبان هیچ اقدامی در این باره صورت نگرفته است. این شاید یکی از عمده‌ترین دلایل عدم دعوت از طالبان برای حضور در نشست امنیتی مسکو بود.
با این حال، به باور کارشناسان، دلایل دیگری نیز برای این تصمیم وجود داشت که یکی از مهم‌ترین آن‌ها فقدان اراده یا توانایی طالبان در مبارزه با تروریزم و پایان‌دادن به کشت و تولید و قاچاق مواد مخدر در افغانستان است.
کشورهای شرکت‌کننده در نشست مسکو، تصریح کردند که تروریزم از مبدأ افغانستان همچنان بزرگ‌ترین نگرانی همسایگان و قدرت‌های منطقه است و به طور مشخص از این‌که منابع مالی و درآمدهای حاصل از ذخایر زیرزمینی کشور به جای کمک به رفاه و تقویت اقتصاد مردم افغانستان قرار گیرد، صرف توسعه تروریزم شود، ابراز نگرانی کردند.
بنابراین، دعوت از طالبان در نشست مسکو، بدون آن‌که عملا تعهدی از سوی دولت کابل درباره جدی گرفتن نگرانی‌های عمده کشورهای همسایه و منطقه وجود داشته باشد، از نظر آن‌ها بیهوده بود و تنها به تامین مشروعیت طالبان به مثابه یک «دولت» کمک می‌کرد؛ در حالی که در شرایط کنونی، طالبان دست‌کم از نظر مراودات دیپلماتیک و تعامل مستقل با کشورها و سازمان‌ها در جایگاه یک دولت قرار ندارند و از مشروعیت لازم برخوردار نیستند.
مساله دیگری که موجب مخالفت صریح روسیه با حضور طالبان در نشست امنیتی مسکو شد، احتمالا مواضع امریکایی سران طالبان بوده‌است. روس‌ها قطعا این نکته را دریافته‌اند که طالبان، زد و بندهای پیدا و پنهان خود با امریکا را گسترش د‌اده‌اند و در قبال کمک به تحقق راهبردهای امپریالیستی واشنگتن در افغانستان و منطقه، پیوسته از امریکا پول دریافت می‌کنند. بنابراین، در صورتی که مسکو طالبان را به نشست مشاوران امنیت ملی کشورهای منطقه دعوت می‌کرد، عمدا به دولتی مشروعیت می‌بخشید که در زمین امریکا بازی می‌کند و در آینده به احتمال قوی و در صورت نیاز واشنگتن، در نقطه مقابل مسکو قرار می‌گیرد و منافع روسیه را تهدید می‌کند.
در حال حاضر نیز چنانچه در سخنرانی ولادیمیر پوتین؛ رییس جمهوری روسیه در نشست امنیتی مسکو درباره افغانستان، مشهود بود، تروریزم و مواد مخدر، دو عاملی است که در پی تسلط طالبان بر افغانستان، همچنان زنده مانده و چه بسا تقویت و توسعه پیدا کرده‌است؛ بنابراین، مسکو نگران آینده این روند است و تا زمانی که طالبان گام‌های اساسی و اطمینان‌بخشی را در این دو زمینه برندارند و یا بدتر از آن، طبق میل و مراد و اراده امریکا عمل کنند، مسکو به سرعت از کابل فاصله خواهد گرفت.
با توجه به این واقعیت‌ها طالبان در نشست امنیتی مسکو دعوت نشدند تا افزون بر مصوبات و تصمیم‌های شرکت‌کنندگان در آن نشست با مخالفت روسیه برای شرکت نمایندگان‌شان در آن نشست، این پیام قوی را دریافت کنند که قدرت‌های منطقه هم قادر اند از کارت‌های قدرتمند خود برای منزوی‌کردن و تحت فشار قرار دادن طالبان استفاده کنند و مادامی که دغدغه‌ها، نگرانی‌ها، انتظارات و مطالبات آن‌ها در بازی دوگانه طالبان – امریکا نادیده گرفته شده و یا عمدا مسکوت بماند، طالبان راهی به نشست‌های منطقه‌ای و شبکه تعامل مستقل و متقابل با کشورهای و همسایه منطقه پیدا نخواهند کرد.
با این حساب، انتظار می‌رود که سران دولت طالبان در کابل برای شکستن انزوای خارجی و راه‌یافتن به شبکه دیپلماسی منطقه‌ای، پیام نشست‌هایی مانند نشست امنیتی مسکو و سیاست‌ها و مواضع قدرت‌هایی مانند روسیه و دیگر کشورهای همسایه و منطقه را نیک دریابند و در جهت تامین و تحقق آن، گام‌های لازم را بردارند؛ در غیر آن، باید پیامدهای آن را بپذیرند و همچنان منزوی باقی بمانند.
