پاکستان، غرب و تروریزم

با وجود این‌که امروز، رییس دستگاه دیپلماسی پاکستان، با بیان این‌‌که در پی خروج نیروهای غربی از افغانستان، گروه‌های تروریستی، قدرت گرفتند، به طور ضمنی، حضور نظامی غرب در افغانستان را مثبت و مغتنم می‌داند؛ اما این واقعیت هرگز تغییر نمی‌کند که پاکستان یکی از کشورهایی بود که با حضور نظامی ناتو و امریکا در افغانستان، مخالف بود و برای بیرون راندن ارتش‌های غربی از افغانستان، به طالبان کمک می‌کرد.

بلاول بوتو زرادری؛ وزیر خارجه پاکستان گفته که خروج نیروهای غربی از افغانستان سبب تقویت گروه‌های تروریستی شده و اسلام‌آباد را با چالش‌های بزرگی روبه‌رو کرده‌است.

روزنامه دان پاکستان گزارش داده که زرداری این اظهارت را در مصاحبه اخیرش با بخش‌ اردوی تلویزیون دویچه‌وله در حاشیه نشست امنیتی مونیخ بیان کرده‌است.

وزیر خارجه پاکستان همچنین گفته که دولت اسلام‌آباد توانایی مبارزه با گروه‌های تروریستی فعال در داخل خاک این کشور را دارد؛ اما تا زمانی که تهدیدهای تروریستی ناشی از افغانستان برطرف نشود، پاکستان با خطرات زیادی مواجه خواهد بود.

او افزوده که به طالبان افغانستان گفته شده که عدم اقدام در برابر گروه‌های تروریستی فعال در این کشور روی روابط آنان با پاکستان تأثیر خواهد گذاشت.

پاکستان در حالی از افزایش تهدیدهای تروریستی پس از تسلط طالبان بر افغانستان سخن می‌گوید که پیش از این، این کشور از حامیان تروریزم به شمار می‌رفت.

ژست‌های ضد تروریستی اسلام‌آباد که به ویژه در پی افزایش فعالیت‌های مرگبار گروه‌های تروریستی و تشدید تنش میان افغانستان و پاکستان پس از به قدرت‌ رسیدن طالبان، افزایش یافته، چیزی را درباره نقش پاکستان در عرصه بازی با کارت تروریزم تغییر نمی‌دهد.

واقعیت این است که آنچه پیش از این، امنیت و ثبات در منطقه را به مخاطره می‌انداخت و امروزه دامنه این خطر، خطوط سرخ امنیت ملی پاکستان را نیز درنوردیده، ناشی از استفاده ابزاری سران اسلام‌آباد از تروریزم بوده و است.

با وجود این‌که امروز، رییس دستگاه دیپلماسی پاکستان، با بیان این‌‌که در پی خروج نیروهای غربی از افغانستان، گروه‌های تروریستی، قدرت گرفتند، به طور ضمنی، حضور نظامی غرب در افغانستان را مثبت و مغتنم می‌داند؛ اما این واقعیت هرگز تغییر نمی‌کند که پاکستان یکی از کشورهایی بود که با حضور نظامی ناتو و امریکا در افغانستان، مخالف بود و برای بیرون راندن ارتش‌های غربی از افغانستان، به طالبان کمک می‌کرد.

هیچ‌کس از یاد نمی‌برد کلمات ستایش‌آمیز عمران خان؛ نخست‌وزیر پیشین پاکستان از طالبان را زمانی که قوای امریکایی و ناتو افغانستان را ترک می‌کردند. او گفت که طالبان، «زنجیرهای بردگی را شکستند».

در این میان، بدیهی است که اختلاف‌های جناحی میان سیاستمردان پاکستانی، ستایش اغراق‌آمیز و آشکار نخست‌وزیر پیشین آن کشور از طالبان را توجیه نمی‌کند؛ زیرا علیرغم تغییر سریع و ناگهانی دولت‌های مستقر در اسلام‌آباد، اصول و رؤوس سیاست خارجی آن کشور به ویژه در حوزه افغانستان که مستقیما یک مساله امنیت ملی برای پاکستان به حساب می‌آيد، همواره ثابت است؛ چون سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری در این زمینه برعهده ارتش و آی‌اس‌آی است نه دولت‌های غیرنظامی مسلط بر اسلام‌آباد.

از سوی دیگر، چه کسی می‌تواند انکار کند که پاکستان حتی در زمان اشغال افغانستان توسط نیروهای شوروی پیشین، از طریق بازی با کارت تروریزم، از غرب امتیازهای مالی و راهبردی هنگفتی دریافت می‌کرد و بخشی از سیستم اقتصادی و امنیتی آن کشور بربنیاد همین بازی می‌چرخید.

این بازی دهه‌ها بعد از خروج نیروهای شوروی از افغانستان و تا پایان حضور نظامی غرب در کشور ما نیز همچنان ادامه پیدا کرد و پاکستان و گروه‌های تروریستی و نیابتی آن کشور، همواره یکی از طرف‌های اصلی بحران دیرپای افغانستان بوده‌اند.

با خروج نیروهای ناتو و امریکا از افغانستان اما کارت تروریزم دیگر کارکرد پیشین خود را برای پاکستان از دست داده؛ زیرا هیچ قدرت غربی اکنون حاضر نیست، مانند گذشته به پاکستان به بهانه مبارزه با تروریزم یا تقویت گروه‌های تروریستی خاص برای نقش‌آفرینی در افغانستان باج بدهد.

از جانب دیگر، با پیروزی طالبان در افغانستان، دیگر جایی برای فعالیت‌های خرابکارانه گروه‌های نیابتی اسلام‌آباد در کشور ما باقی نمانده است و «جهاد» با خوانش خاص مکتب دیوبندی و اسلام امریکایی، مفهوم و کارکرد قبلی خود را از دست داده‌است؛ بنابراین، گروه‌های تروریستی این‌ بار عزم خود را جزم کرده‌اند تا شبیه آنچه در افغانستان انجام دادند، یک «نظام اسلامی» را در پاکستان نیز روی کار بیاورند.

به نظر می‌رسد این رویکرد مورد حمایت قوی رهبری طالبان افغانستان نیز قرار دارد و این همان چیزی است که پاکستان را به شدت هراسان کرده‌است؛ زیرا در حالی که نه غرب به خاطر تروریزم به پاکستان، پول می‌دهد و نه برای «مبارزه با تروریزم» در منطقه حضور نظامی دارد و در کنار اسلام‌آباد ایستاده، تقویت و توسعه تروریزم از مبدأ افغانستان به یک چالش عظیم و دردسری آزاردهنده برای پاکستان تبدیل شده‌است.