شناسایی رسمی دولت طالبان؛ اروپا چه میکند؟
اروپا که خود را طلایهدار این ارزشها میداند باید در خط مقدم رهبری این کارزار انسانی برای جلوگیری از مشروعیتبخشیدن به رژيم طالبان قرار بگیرد و اجازه ندهد که بازی منافع ابرقدرتها ارزشهای انسانی مشترک را قربانی کند و نادیده بگیرد.
هانا نیومن؛ سیاستمدار آلمانی و نماینده پارلمان اروپا با اشاره به گفتههای معاون دبیرکل سازمان ملل متحد درباره برگزاری کنفرانسی در دوحه قطر به منظور بررسی به رسمیت شناختن حکومت طالبان، گفته که «رفتارهای طالبان را نمیتوان نادیده گرفت و درباره به رسمیت شناختن طالبان حتی نباید فکر شود».
اگرچه خانم نیومن از کل اروپا نمایندگی نمیکند؛ اما صدای او میتواند بازتاب گستردهای در پارلمان اروپا داشته باشد و بر موضع رهبران و سیاستمداران قاره سبز درباره طالبان و برنامه بحثبرانگیز سازمان ملل در زمینه به رسمیت شناختن حکومت آنها تاثیر بگذارد.
این یک آزمون بزرگ و حیاتی برای اروپا و دفاع از وجهه آن به مثابه کانون اشاعه ارزشهای حقوق بشری است.
امینه محمد؛ معاون دبیرکل سازمان ملل اخیرا گفت که در نشست دوحه که قرار است در ۱۱ و ۱۲ ثور با حضور نمایندگان کشورهای مختلف برگزار شود، درباره شرایط به رسمیت شناختن طالبان گفتگو خواهد شد.
این موضع از زمان ابراز آن تاکنون با واکنشهای گسترده در میان مردم افغانستان و جامعه بینالمللی روبهرو شدهاست. اگرچه ظاهرا برنامه سازمان ملل برای برگزاری این کنفرانس به قوت خود باقی است؛ اما تصور میشود که تحت فشارهای شدیدی که بر این سازمان وارد شده، موضوع به رسمیت شناختن طالبان از دستور کار این نشست خارج شده باشد.
نماینده پارلمان اروپا تاکید کرد در حالی که طالبان زنان را در خانهها نگه داشته و میخواهند «نسلی از جنگجویان جهادی» را پرورش دهند، درباره به رسمیت شناختن این حکومت «حتی نباید فکر کرد».
او گفت: «طالبان در بیش از یکونیم سال گذشته زنان را از زندگی عمومی، از تحصیل و کار منع کرده و در آخرین فرمان، به زنان اجازه کار برای سازمان ملل را نمیدهند.»
نکته قابل تأمل این است که همین مسایلی که موجب نگرانی و هراس شدید جامعه جهانی از طالبان شده، از نظر افرادی مانند امینه محمد، لزوم به رسمیت شناختن حکومت طالبان را توجیه میکند؛ زیرا او ادعا میکند که به منظور کنترل طالبان و پاسخگو قرار دادن رژيم آنان، راهی جز تعامل و تحقق خواسته اصلی آنها یعنی شناسایی رسمی رژيمشان نیست. منتقدان اما میگویند که طالبان هیچیک از معیارهای مورد نیاز برای شناسایی رسمی به عنوان یک دولت مسئول را برآورده نکردهاند. آنها معتقد اند که با تسلط طالبان، تروریزم تقویت شده و ایدئولوژی جهادی آنها رونق گرفتهاست.
ممنوعیت کار و تحصیل زنان که اخیرا شامل کارمندان زن دفاتر سازمان ملل هم شد، یکی دیگر از مسایلی است که از دید جامعه جهانی نشانگر ایدئولوژی ضد انسانی طالبان میباشد و تعهدات حقوق بشری آنها را زیر سؤال میبرد؛ اما امینه محمد استدلال میکند که برای رسیدگی به این مسایل باید به طالبان رسمیت بخشید و آنان را به عنوان نماینده مشروع مردم افغانستان در جامعه بینالمللی پذیرفت؛ مردمی که سرکوب میشوند، به حاشیه رانده میشوند و از ابتداییترین حقوق انسانی و شهروندیشان محروم گشتهاند.
به گفته خانم نیومن، طالبان «تنها برای پیشبرد ایدئولوژی آپارتاید جنسیتی» خود، «یک میلیون نفر را در آستانه قحطی قرار دادهاند»؛ اما از «نصاب درسی جهادی» صحبت میکنند و به شمار زیادی از پسران آموزش «جهادی» میدهند.
او هشدار داد که وزیر معارف خودخوانده طالبان از آمادگی یک برنامه جدید «جهاد» خبر داده و به همین دلیل مکتبهای خصوصی بسته و به جای آن مدارس دینی در سراسر افغانستان ساخته میشود.
واقعیتهای مورد اشاره این عضو پارلمان اروپا، دقیقا همان چیزهایی است که لابیهای طالبان در سازمان ملل و در رأس همه آنها امینه محمد، عمدا آن را نادیده میگیرند و به این ترتیب، حقوق بدیهی مردم افغانستان را زیر پا میگذارند و به رژيمی مشروعیت میبخشند که نه تنها از سوی مردم کشور پذیرفته نشده؛ بلکه خطری آنی برای امنیت و صلح و ثبات در منطقه و جهان است.
انتظار میرود نشست دوحه، عرصهای برای تقابل میان لابیهای طالبان و آن بخش از نمایندگان جهان باشد که ماهیت واقعی طالبان را میشناسند و نسبت به پیامدهای فاجعهآمیز رسمیت بخشیدن به رژيم آنها آگاه اند.
او از تمام نمایندگان پارلمان اروپا خواست که اوضاع افغانستان را به دقت زیر نظر داشته باشند و همه به صورت مشترک خواهان آزادی کسانی شوند که در زندان طالبان به سر میبرند.
این مسئولیت جمعی همه کسانی است که مدعی دفاع از حقوق بشر و پایبندی به ارزشهای دموکراتیک اند. اروپا که خود را طلایهدار این ارزشها میداند باید در خط مقدم رهبری این کارزار انسانی برای جلوگیری از مشروعیتبخشیدن به رژيم طالبان قرار بگیرد و اجازه ندهد که بازی منافع ابرقدرتها ارزشهای انسانی مشترک را قربانی کند و نادیده بگیرد.
قرار است نمایندگان ویژه کشورهای مختلف برای افغانستان، روزهای اول و دوم ماه می (۱۱ و ۱۲ ثور) در دوحه قطر «گامهای عملی» تعامل با حکومت طالبان را بررسی کنند.
این نشست به جز امینه محمد، حامیان دیگری مانند زلمی خلیلزاد هم دارد؛ چهره بدنام و منفوری که طالبان را به قدرت رساند و به منظور تحقق عصبیتهای قبیلهای خودش، میلیونها نفر را قربانی کرد و افغانستان را دهها سال دیگر به عقب راند.
در همین حال، وزارت خارجه امریکا گفتهاست که هرگونه بحث بهرسمیت شناختن حکومت طالبان در نشست قطر برای واشنگتن «غیرقابل قبول» است و چنین گزینهای روی میز نیست.
اگرچه امریکا خود طالبان را به قدرت رساند و به مردم و دولت پیشین افغانستان، خیانت کرد؛ اما اعطای شناسایی رسمی به رژيم طالبان میتواند این خیانت بزرگ را تکمیل کند و نگاه مردم افغانستان نسبت به سران واشنگتن را برای همیشه تغییر دهد. امریکا با وجود زد و بندهای پیدا و پنهانی که با طالبان دارد، اگر به حضور خود در بازیهای مربوط به سرنوشت جنگ و صلح در افغانستان میاندیشد، هرگز نباید به طور یکجانبه طالبان را به رسمیت بشناسد.
واشنگتن در عین حال میداند که شناسایی رسمی رژيم طالبان، ممنوعیت این اقدام برای سایر کشورها و سازمانها را نیز خواهد شکست و به این ترتیب، طالبان به سرعت وجهه و جایگاه و اعتبار بینالمللی کسب خواهند کرد؛ بنابراین، هرگونه چراغ سبز از سوی امریکا در این زمینه، تصمیم سایر کشورها در شناسایی رژيم طالبان را توجیه خواهد کرد و در آن صورت، مسئولیت تمام عواقب و پیامدهای فاجعهبار این تصمیم به عهده امریکا خواهد بود.