گزارش سازمان ملل؛ از وجود دفاتر القاعده در کابل تا قصد داعش برای سرنگونی طالبان

تیم نظارت بر تحریم‌های سازمان ملل متحد درگزارشی هشدار داده است که افغانستان به مرکز امن برای تروریستان مبدل شده و دست‌کم 60 مقام ارشد القاعده علاوه بر جنگجویان این گروه در افغانستان حضور دارند. بر بنیاد این گزارش، طالبان به اعضای ارشد و خارجی القاعده «پاسپورت افغانستان و سمت‌های مهم در نهادهای امنیتی» داده‌اند. این گزارش از تقویت صفوف داعش خراسان و نفوذ اعضای این گروه در بین طالبان و دیگر گروه‌های تروریستی نیز خبر داده و گفته شده که داعش قصد سرنگونی طالبان را دارد.

گزارش تیم نظارت بر تحریم‌های سازمان ملل متحد روز چهارشنبه، ۲۰ سرطان منتشر شد. این گزارش هشدار می‌دهد که افغانستان با حضور گروه‌های تروریستی مانند القاعده و داعش، تقریباً به طور قطع منحیث منبعی برای ناامنی باقی خواهد ماند و این گروه‌ها با یافتن پناهگاه امن یا یافتن راه هایی برای بهره‌گیری از ضعف طالبان، باعث این ناامنی خواهند شد.

در این گزارش هشدار داده شده است که افغانستان از سوی گروه‌های تروریستی «سرزمین مسالمت‌آمیز یا دوست» تلقی می‌شود. و نرمش مداوم طالبان در برابر طیفی از گروه های تروریستی مستقر در بسیاری از ولایت‌های افغانستان، شرایط را برای نفوذ تروریزم به کشورهای همسایه مهیا می‌کند.

تقویت القاعده

در بخشی از این گزارش آمده که القاعده، به پیشرفت و تقویت خود در افغانستان ادامه می‌دهد و از روابط دیرینه خود با طالبان استفاده می‌کند؛ علیرغم اینکه مجبور است حضور خود را کمرنگ نگه‌دارد.

به گزارش شبکه صدای امریکا، کشورهای عضو سازمان ملل معتقد اند که القاعده از سال گذشته برای انسجام مجدد، جلب و جذب نیرو و ایجاد شبکه‌ای از کمپ‌های آموزشی و خانه‌های امن در افغانستان در سراسر حداقل پنج ولایت افغانستان استفاده کرد که این شامل پایگاه‌هایی در شهر جلال آباد و دفاتری در کابل می‌گردد.

گزارش افزوده که این گسترش فعالیت باعث جذب بیشتر نیرو و «مربیان با تجریه» برای القاعده از خارج از افغانستان شده است. این گزارش همچنین گفته که سیف العدل؛ رهبر برحال القاعده، که گمان می‌رود در ایران باشد، جنگجویان عرب را به ولایت‌های کنر و نورستان در افغانستان برای  آموزش و تسهیل روند ارتباطات با کتله محوری رهبری این گروه، اعزام کرده است.

اعضای دیگر کلیدی القاعده نیز با استقبال طالبان، قادر به داشتن امنیت بیشتر در افغانستان شده‌اند.

حمایت و حفاظت اعضای القاعده از سوی طالبان

گزارش تیم نظارت بر تحریم‌های سازمان ملل حاکیست که ابو اخلاص المصری؛ یک فرمانده شبکه القاعده که در سال ۲۰۱۰ دستگیر شد و در زندان پایگاه هوایی بگرام تا سال ۲۰۲۱، زمانیکه نیرو های ایالات متحده از افغانستان خارج شدند، زندانی بود. او پس از تسلط طالبان مورد حفاظت این گروه قرار گرفت و نشان داد که طالبان از تلاش افتادن او به دست استخبارات خارجی نگران بودند.

دو مقام دیگر شبکه القاعده که در این گزارش از آنها «مهندسان تسلیحات» نام برده شده نیز تحت حمایت طالبان قرار دارند در حالیکه گزارش شده که به یک مقام القاعده از لیبیا پاسپورت افغانستان و سمتی در وزارت داخله حکومت طالبان داده شده است.

در این گزارش در مورد القاعده آمده است که هدف این گروه از فعالیت‌ها و پیامد آن نیز برای ظرفیت‌های این گروه، واضح نیست ولی این فعالیت ها باعث نگرانی جدی شده است.

هرچند مقام‌های امریکایی اخیراً گفتند که احیای دوباره القاعده بعید است اما این دیدگاه با تصویری که سازمان ملل متحد ترسیم کرد، در مغایرت قرار دارد؛ چنانچه بر اساس ارزیابی ملل متحد، بین ۳۰ تا ۶۰ مقام ارشد شبکه القاعده در افغانستان همراه با صدها جنگجو و حدود 2000 اعضای خانواده‌های شان به سر می‌برند.

شاخه خراسان گروه داعش

در حالیکه شبکۀ القاعده ممکن شاهد آغاز احیای مجدد به لطف اقتدار طالبان در افغانستان باشد، اما معلومات استخباراتی گزارش جدید ملل متحد نشان می‌دهد که گروه داعش، تحت فشار قرار دارد.

در این گزارش آمده است که کشورهای عضو سازمان ملل متحد به کوشش طالبان برای مقابله با تهدید شاخۀ خراسان داعش، اعتبار می‌دهند؛ اما آنان ظرفیت‌های طالبان را برای مقابله با تروریزم زیر سوال برده و نگرانی‌هایی در مورد ادامۀ جلب و جذب نیرو و پراکندگی شاخه خراسان گروه داعش دارند».

طبق این گزارش، نتیجه این است که یک ائتلاف گروه داعش به آرامی در حال موضعگیری برای تضعیف حکومت طالبان است و همزمان فعالانه حملاتی را تا ایران و روسیه انجام می‌دهد. گزارش می افزاید که ظرفیت شاخۀ خراسان گروه داعش قوی باقی می‌ماند و در گزارش به حمله مهلک این گروه در شهر کرمان در ایران در ماه جنوری و حمله ماه مارچ این گروه بر محل کنسرت در مسکو، اشاره شده است.

معلومات استخباراتی کشورهای عضو سازمان ملل متحد حاکی است که شاخۀ خراسان گروه داعش به چند کشور همجوار در آسیای مرکزی گسترش یافته است.

گزارش ملل متحد می‌افزاید که شاخه خراسان داعش «از اتباع افغانستان برای انجام حملات در پاکستان، از اتباع پاکستان برای انجام حملات در افغانستان، از اتباع تاجیک برای انجام حملات در ایران و روسیه و از یک تبعۀ قرغیزستان برای حمله‌ای در قندهار، مرکز طالبان، استفاده کرد».

بر اساس گزارش ملل متحد، داعش در مناطق شمالی افغانستان، تقویت شده و جلب و جذب نیرو در میان جوامع تاجیک و ازبیک و ذخیره سلاح و مهمات را در مناطق کوهستانی، افزایش داده است. یک کشور عضو سازمان ملل متحد هشدار داد که نشانه‌هایی را مبنی بر آمادگی شاخۀ خراسان گروه داعش برای کسب مجدد کنترول اراضی در برخی مناطق می‌بیند.

فعالیت مخفی و نفوذ داعش در صفوف طالبان برای سرنگونی این گروه

معلومات استخباراتی که توسط کشورهای عضو سازمان ملل متحد تشریک شده، باعث نگرانی‌ها در مورد احتمال آمادگی شاخۀ خراسان داعش برای سرنگونی طالبان از درون، شده است. این گزارش حاکیست که شواهدی وجود دارد که اعضای شاخه خراسان گروه داعش، به وزارت‌های داخله و دفاع و ریاست استخبارات حکومت طالبان، رخنه کرده اند.

این نگرانی نیز وجود دارد که این گروه در حال یافتن راه هایی برای پنهان کردن حضور واقعی خود است. این گزارش تخمین زده که شاخۀ خراسان گروه داعش، بین ۲۰۰۰ تا ۳۵۰۰ جنگجو در افغانستان دارد و انشعاب‌های دیگر وابسته به داعش در افغانستان، به افزایش این تعداد تا ۶۰۰۰ تن کمک کرده است.

اما کشورهای عضو سازمان ملل متحد مدعی اند که این گروه، جنگجویان خود را در چهار گروه تروریستی جابجا کرده است که شامل برخی از گروه هایی می‌شود که توسط حکومت طالبان آموزش دیده و مزایایی را نیز دریافت می‌کنند.

نیروهای ویژه داعش در ایران

بر بنیاد گزارش سازمان ملل، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد که شاخۀ خراسان گروه داعش، نیروی ویژه عملیاتی را در ایران ایجاد کرده است. طبق معلومات دو کشور عضو سازمان ملل متحد، این نیرو، متشکل از شهروندان تاجیکستان و ازبیکستان است و متهم به انجام حملات بر زیارتگاه‌های شیعیان، روحانیون و پولیس ایران شده است.

یکی از دو کشور عضو سازمان ملل متحد ابراز داشت که این نیرو تا ۳۰۰ جنگجو دارد و به نظر می‌رسد که در مناطقی در امتداد مرز ایران با پاکستان، ترکمنستان و عراق، فعالیت می‌کند.

فعالیت داعش آسیای مرکزی

همانند ارزیابی سازمان ملل متحد در قبال ثروت شبکۀ القاعده در افغانستان، ارزیابی ملل متحد در مورد حضور گسترده و رو به رشد داعش در افغانستان نیز مغایر با برخی از ارزیابی‌های ایالات متحده است که حضور کمرنگ این گروه را اذعان می‌کند.

اما ارزیابی تازه استخبارات ایالات متحده، نگرانی هایی را در مورد توانایی شاخه خراسان گروه داعش برای انتقال قدرت به آسیای مرکزی و فراتر از آن ایجاد کرده است. یک مقام ارشد مقابله با تروریزم ایالات متحده، ماه گذشته هشدار داد که به نظر می‌رسد داعش در تلاش است تا از تغیر الگوی مهاجرت که باعث می‌شود تعداد بیشتری از آسیای میانه به مرز جنوبی ایالات متحده با مکزیکو بیایند، استفاده کند.

تحریم‌‌های وزارت مالیه ایالات متحده که ماه گذشته اعلام شد، به دخالت یک عامل داعش در ازبیکستان و امیر گروه وابسته به داعش در گرجستان در طرح توطئه قاچاق جنگجویان این گروه به ایالات متحده اشاره کرده است.