افغانستان ۲۳ سال بعد از حمله امریکا
طالبان که ادعا میکردند بیش از ۹۰ درصد خاک افغانستان را کنترل میکنند و از حمایت همه جانبه پاکستان، عربستان سعودی، امارات و چندین کشور دیگر برخوردار بودند و حتی گفته میشد که امریکاییها نیز به طور پنهانی از طالبان حمایت میکنند و با رژیم به رهبری ملا عمر ارتباط دارند در پی تغییر استراتژی غرب نسبت به افغانستان به سرعت از قدرت ساقط شدند؛ اما رهبران ارشد آنها به طور معجزهآسایی نه دستگیر و نه کشته شدند؛ بلکه به پاکستان که خود از متحدان امریکا بود پناه بردند تا ۲۰ سال بعد باز هم در نتیجه تغییر اولویتهای راهبردی امریکا به قدرت بازگردند.
۱۵ میزان سال ۱۳۸۰ خورشیدی نیروهای ائتلاف به رهبری امریکا بر افغانستان حمله کردند؛ حملهای که منجر به سقوط رژیم طالبان و روی کار آمدن نظام جمهوری شد.
۲۰ سال بعد اما امریکا در نتیجه یک توافق استعماری با طالبان افغانستان را ترک کرد و در نتیجه آن نظام جمهوری ساقط شد و طالبان بار دیگر به قدرت بازگشتند.
رهبران طالبان از این مناسبت با طرح ادعاهای تکراری خود درباره مبارزه با اشغال، جهاد با اشغالگران و کسب استقلال و آزادی افغانستان یاد میکنند.
با این حال از دید ناظران مستقل، افغانستان ۲۳ سال پس از حمله امریکا بار دیگر به همان وضعیتی بازگشته است که پیش از این رویداد قرار داشت.
به بیان دقیقتر، امریکا به بهانه مبارزه با تروریزم و استقرار دموکراسی به افغانستان حمله کرد؛ حملهای که منجر به سقوط رژیم طالبان و تشکیل نظام جمهوری شد. ۲۳ سال پس از آن روز اما این طالبان هستند که بر افغانستان حکومت میکنند، نیروهای غربی به رهبری امریکا کشور را ترک کردهاند و نظام جمهوری به طور کامل ساقط شده است.
در این میان، پرسشهایی وجود دارد که هرگز به آنها پاسخ داده نشده است. یکی اینکه چگونه رژیم طالبان که ۵ سال بر افغانستان حکومت کرده بود تنها در عرض چند روز با حمله نظامی امریکا و متحدانش بر افغانستان از هم فروپاشید و سرنگون شد؟
طالبان که ادعا میکردند بیش از ۹۰ درصد خاک افغانستان را کنترل میکنند و از حمایت همه جانبه پاکستان، عربستان سعودی، امارات و چندین کشور دیگر برخوردار بودند و حتی گفته میشد که امریکاییها نیز به طور پنهانی از طالبان حمایت میکنند و با رژیم به رهبری ملا عمر ارتباط دارند در پی تغییر استراتژی غرب نسبت به افغانستان به سرعت از قدرت ساقط شدند؛ اما رهبران ارشد آنها به طور معجزهآسایی نه دستگیر و نه کشته شدند؛ بلکه به پاکستان که خود از متحدان امریکا بود پناه بردند تا ۲۰ سال بعد باز هم در نتیجه تغییر اولویتهای راهبردی امریکا به قدرت بازگردند.
بنابراین ابهام دوم این است که چرا امریکا رهبران تراز اول طالبان را هدف قرار نداد تا این جنبش هرگز احیا نشود؟
ابهام سوم هم اینکه امریکا که طالبان را به دلیل حمایت از القاعده و پناه دادن به تروریستهای بینالمللی سرنگون کرده بود چرا ۲۰ سال بعد دوباره با آنان بر سر یک میز نشست و با وجود ادامه روابط مستقیم طالبان، القاعده و سایر گروههای تروریستی با آنان پیمان صلح امضا کرد و با فروپاشی نظام جمهوری مورد حمایت جامعه جهانی، طالبان را به قدرت بازگرداند؟
شاید دهها سال طول بکشد تا مهر محرمانه اسناد طبقهبندیشده دستگاههای جاسوسی، سیاسی و نظامی امریکا برداشته شده و پاسخ این پرسشها به درستی روشن شود؛ اما این واقعیت را نمیتوان نادیده گرفت که علیرغم ظهور و زوال اشغال امریکا در افغانستان در این زمینه هیچ افتخاری به طالبان تعلق نمیگیرد.
طالبان از همان آغاز یک جنبش امریکایی بود و امریکایی باقی ماند؛ گروهی که به ابتکار سازمانهای استخباراتی غرب و مشارکت اعراب و پاکستانیها به وجود آمد و به قدرت رسید و با تغییر اولویتهای راهبردی امریکا و غرب به مدت ۲۰ سال از قدرت ساقط شد و بار دیگر در نتیجه تغییر منافع استراتژیک ایالات متحده و شرکایش به قدرت بازگردانده شد.
این تمام آن چیزی است که از ظهور و سقوط رژیم طالبان در دوره اول، اشغال افغانستان توسط امریکا، خروج نیروهای امریکایی و بازگشت طالبان به قدرت میدانیم. بر این اساس ۲۳ سال پس از اشغال افغانستان توسط امریکا چیزی برای ایالات متحده و استراتژیستهای امریکایی تغییر نکرده است. با وجود اینکه دیگر یک دولت دستنشانده که از ارزشهای ادعایی غرب نمایندگی کند در کابل کار نمیکند؛ اما حکومت طالبان از منافع حیاتی ایالات متحده به خوبی پاسداری میکند و در قبال این اقدام به کمک تسلیحات امریکایی، سلطه خود را بر افغانستان تحمیل کرده و حتی در اوج فاجعه انسانی و بحران فراگیر اقتصادی در کشور به کمک بستههای پول نقد اهدایی واشنگتن منابع مالی مورد نیاز خود را تامین میکند.
در چنین شرایطی هرگونه ادعا درباره جهاد، شکست اشغالگران و کسب استقلال و آزادی افغانستان توسط طالبان مضحک است؛ زیرا طالبان از نظر وابستگی به امریکا و سرسپردگی به کارفرمایان امریکایی هیچ تفاوت مهمی با اسلاف خود در دوره جمهوریت ندارند.
بنابراین از دوران اشغال مستقیم افغانستان توسط امریکا و متحدانش تا امروز که ۲۳ سال از آن تاریخ میگذرد افغانستان هرگز به استقلال واقعی دست نیافته و همچنان تحت سیطره استعماری امریکا قرار دارد، با این تفاوت نه چندان مهم که دیروز این ماموریت بر عهده تکنوکراتهای نظام جمهوری یا همان طالبان نیکتاییدار بود و امروز طالبان واقعی با کسب تضمینهای لازم از امریکا برای اعمال آزادانه سیاستهای ایدئولوژیک و سیطره قومی خود بر سرنوشت سیاسی و امنیتی افغانستان، پروژههای استعماری واشنگتن و شرکایش را به پیش میبرند.