کانادا پیشگام شناسایی رسمی نسل‌کشی هزاره‌ها
کمیته روابط خارجی پارلمان کانادا با نشر گزارشی به شهادت پژوهشگران و متخصصان درباره «نسل‌کشی هزاره‌ها» در دوره عبدالرحمان خان اشاره کرده و اعلام کرد نسل‌کشی هزاره‌ها در دوران عبدالرحمن و ادامه آزار و اذیت آن‌ها را به‌رسمیت می‌شناسد.
این یک گام کوچک اما بسیار مهم در راستای شناسایی رسمی نسل‌کشی هزاره‌ها از سوی جامعه جهانی محسوب می‌شود؛ نتیجه کارزارهای فشرده فعالان هزاره و قربانیان نسل‌کشی در افغانستان. این لحظه‌ای مهم و تاریخی برای اجرای عدالت و پایان دادن به ده‌ها سال انتظار قربانیان ژنوساید و آپارتاید در افغانستان شمرده می‌شود و انتظار می‌رود که سرآغاز اقدامات هماهنگ جامعه جهانی برای شناسایی رسمی نسل‌کشی هزاره‌ها قرار بگیرد.
این کمیته گفته که هزاره‌ها به علت تحمل ظلم تاریخی دولت و وضعیت کنونی‌شان پس از بازگشت طالبان به قدرت، شایسته شنیده شدن، حمایت و شناسایی رنج‌های‌شان در سطح بین‌المللی اند.
این درست همان چیزی است که فعالان هزاره در سراسر جهان طی سال‌های متمادی آن را فریاد کرده‌اند. آن‌ها هیچ امتیاز اضافی نمی‌خواهند. شنیده شدن صدای قربانیان بی‌عدالتی، ظلم و نسل‌کشی کمترین انتظاری است که از جهان متمدن و جوامع توسعه‌یافته می‌رود.
در گزارش کمیته روابط خارجی پارلمان کانادا که به تازگی نشر شده، آمده است که شناسایی ۲۵ سپتامبر به عنوان روز یادآوری کشتار هزاره‌ها از ۱۸۹۱ تا ۱۸۹۳ در افغانستان، از آن‌ها در آینده نیز محافظت می‌کند.
کشتار هدفمند و سیستماتیک هزاره‌ها به دلیل قومیت و مذهب‌شان از سوی عبدالرحمان خان و رژیم‌های پس از او نشان می‌دهد که فراخوان شناسایی رسمی نسل‌کشی هزاره‌ها در افغانستان یک مطالبه تاریخی محسوب می‌شود.
به بیان دقیق‌تر، قتل عام هزاره‌ها از سوی عبدالرحمان خان صرفاً یک رویداد تلخ مربوط به گذشته تاریخی افغانستان نیست؛ این رویدادی است که هر روز در افغانستان تکرار می‌شود و تقریباً همه رژیم‌هایی که پس از عبدالرحمان به قدرت رسیده‌اند سیاست ثابت نسل‌کشی هزاره‌ها و حذف هدفمند آن‌ها از معادلات اجتماعی و سیاسی کشور را در دستور کار داشته‌اند.
اگرچه ممکن است شیوه‌های اعمال این سیاست در رژیم‌های مختلف، متفاوت بوده باشد. به عنوان نمونه در دوره جمهوریت که هزاره‌ها به عنوان یکی از معدود موارد در تاریخ سیاسی کشور از حق رای دادن و مشارکت در انتخابات یعنی انتخاب کردن و انتخاب شدن برخوردار شدند و نمایندگان آن‌ها به پارلمان و سایر ساختارهای دموکراتیک راه یافتند نسل‌کشی هزاره‌ها به شیوه‌ای دیگر ادامه پیدا کرد، توسط گروه‌های تروریستی و حلقات هم‌پیمان آن‌ها در درون نهادهای امنیتی ساختار قدرت.
از جانب دیگر، عدالت در مورد قربانیان خشونت‌های ناشی از پروژه نسل‌کشی هزاره‌ها هیچگاه اعمال نشد. در هیچ دوره‌ای هیچ رژیمی اراده‌ای واقعی برای اعمال عدالت نشان نداد. عوامل نسل‌کشی همواره از معافیت و مصونیت برخوردار بودند؛ چه آن‌هایی که عملاً در ساختار قدرت به طور مستقیم نقش داشتند مانند دوره عبدالرحمان و چه گروه‌های نیابتی، سازمان‌های تروریستی و دستگاه‌های مخوف اطلاعاتی که این پروژه خونین و مرگبار را به اجرا درمی‌آوردند.
به عنوان مثال در دوره جمهوریت علیرغم اینکه هزاره‌ها سهم قابل اعتنایی در ساختار قدرت داشتند و افغانستان برای نخستین بار در تاریخ معاصر خود یک قانون اساسی متضمن عدالت برای همه و شناسایی رسمی حقوق تمام اقوام و اقلیت‌ها و مذاهب کشور داشت، عوامل نسل‌کشی هزاره‌ها هیچگاه به پای میز عدالت کشانده نشدند. هیچ تروریستی به دلیل قتل عام زنان، مردان، دانش‌آموزان، دانشجویان، کودکان، نمازگزاران، روحانیون، مسافران و غیرنظامیان بی‌دفاع هزاره محاکمه و مجازات نشد.
انفجارهای مرگبار، بمب‌گذاری‌های هدفمند و ترورهای خونین علیه هزاره‌ها همواره به آدرس‌های گمنام و نشانی‌های مبهم نسبت داده شد و در مواردی به رغم تشکیل کمیسیون‌های ویژه تحقیق و رسیدگی در نهایت هیچ اقدام مشخصی برای شناسایی، دستگیری و مجازات عوامل درون و بیرون از نظام این کشتارها صورت نگرفت.
با سقوط دولت جمهوری و به قدرت رسیدن دوباره طالبان، نگرانی از تکرار قتل عام‌هایی که در دوره اول این رژیم صورت گرفته بود بار دیگر در میان مردم و فعالان کارزار جهانی نسل‌کشی هزاره‌ها افزایش یافت؛ نگرانی‌ای که با توجه به قتل عام‌ها، کشتارها، بمب‌گذاری‌ها، حملات انتحاری و سرکوب‌های هدفمند که از سوی طالبان و متحدان تروریست آن‌ها از جمله داعش خراسان صورت می‌گیرد بیهوده نبوده است.
کمیته روابط خارجی پارلمان کانادا هم تاکید کرد که شهادت‌ها و شواهد ارائه شده به این کمیته، «به وضوح آسیب‌پذیری کنونی هزاره‌ها در افغانستان را به تصویر کشید؛ زیرا آن‌ها با تهدیدهای دایمی طالبان، داعش خراسان و سایر گروه‌های تروریستی روبه‌رو هستند.»
بنابراین انتظار می‌رود که گام مهم کمیته روابط خارجی پارلمان کانادا در مسیر دشوار شناسایی رسمی نسل‌کشی هزاره‌ها تبدیل به یک اقدام جهانی برای حمایت از این اقلیت قومی و مذهبی در افغانستان و پایان رنج تاریخی آنان شود و با ارائه حمایت‌های گوناگون از این گروه قومی و مذهبی در تمامی عرصه‌ها به پروژه خونبار نسل‌کشی هزاره‌ها در تاریخ معاصر افغانستان یک‌بار برای همیشه پایان دهد.
