چرا طالبان از لیست شرکت‌کنندگان شانگهای خط خورد؟
حضور طالبان به عنوان نماینده رسمی افغانستان در نشست سران شانگهای در اسلام‌آباد به طور ضمنی به معنای به رسمیت شناختن رژیم حاکم بر کابل از سوی اعضای این سازمان مهم منطقه‌ای خواهد بود؛ چیزی که به نظر می‌رسد دولت کنونی پاکستان یکی از مخالفان جدی آن است.
جیونیوز به نقل از منابع دیپلماتیک گزارش داد که افغانستان تحت حاکمیت برای شرکت در نشست سازمان همکاری شانگهای دعوت نشده است.
گفته می‌شود که پاکستان به عنوان رییس دوره‌ای سازمان همکاری شانگهای، مانع مشارکت طالبان شده است. افغانستان عضو سازمان همکاری شانگهای نیست، عضو ناظر اما غیرفعال است.
طالبان اکثر مفاد توافقنامه همکاری شانگهای و افغانستان را نپذیرفته و همچنین دولت سابق افغانستان را به عنوان سلف خود به رسمیت نمی‌شناسد.
به گفته آگاهان، لازم است حکومت طالبان توافقنامه سازمان همکاری شانگهای-افغانستان را به رسمیت بشناسد.
پیش از این، طالبان بارها خواستار مشارکت در نشست‌های سازمان منطقه شانگهای شده بودند؛ درخواست‌هایی که تاکنون مورد اجابت قرار نگرفته و علیرغم حضور هیات‌های طالبان در حاشیه این نشست‌ها اما نمایندگان طالبان اجازه شرکت در نشست‌های رسمی سازمان شانگهای را پیدا نکرده‌اند.
در این دوره اما به دلیل رهبری دوره‌ای سازمان شانگهای از سوی پاکستان و برگزاری نشست سران این سازمان در اسلام‌آباد به نظر می‌رسد که طالبان، انتظارات بسیار کمتری از این نشست دارند؛ زیرا روابط پاکستان با طالبان همچنان تیره و تنش‌آلود است و به باور بسیاری از کارشناسان، یکی از بحرانی‌ترین فصول روابط افغانستان و پاکستان در زمان سیطره طالبان شکل گرفته است.
شاید به همین دلیل است که طالبان تاکنون درخواست رسمی خود برای حضور در نشست آینده سران سازمان شانگهای که به میزبانی اسلام‌آباد گزار می‌شود را مطرح نکرده‌اند؛ زیرا همان‌گونه که اشاره شد آن‌ها با توجه به روابط پرتنش خود با پاکستان انتظار ندارند که در نشست قریب‌الوقوع شانگهای دعوت شوند و حضور پیدا کنند.
اگرچه تاکنون به طور رسمی تایید نشده است که پاکستان به تنهایی مانع حضور طالبان در نشست آینده سازمان شانگهای شده؛ اما به عقیده آگاهان، تصمیم‌گیری درباره هیات‌های شرکت کننده ممکن است یکی از صلاحیت‌های رئیس دوره‌ای این سازمان باشد؛ صلاحیتی که در حال حاضر در اختیار پاکستان است.
در صورتی که نقش پاکستان در عدم دعوت از نمایندگان طالبان برای شرکت در نشست سران سازمان شانگهای تایید شود این موضوع نشان می‌دهد که دولتمردان کنونی اسلام‌آباد برخلاف رویکرد دولت به رهبری عمران خان، مشروعیت بخشیدن یکجانبه به رژیم طالبان حتی در سطح منطقه‌ای را تهدیدی برای امنیت ملی خود به شمار می‌آورند و در صورتی که از صلاحیت لازم برخوردار باشند از آن جلوگیری می‌کنند.
به بیان واضح‌تر، حضور طالبان به عنوان نماینده رسمی افغانستان در نشست سران شانگهای در اسلام‌آباد به طور ضمنی به معنای به رسمیت شناختن رژیم حاکم بر کابل از سوی اعضای این سازمان مهم منطقه‌ای خواهد بود؛ چیزی که به نظر می‌رسد دولت کنونی پاکستان یکی از مخالفان جدی آن است؛ زیرا پاکستانی‌ها همواره تلاش کرده‌اند تا رژیم‌های حاکم بر کابل، ضعیف و وابسته به اسلام‌آباد باشند و بدون حمایت و هماهنگی پاکستان قادر به برقراری ارتباطات مستقل و توسعه روابط خود با سایر بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی نباشند. این پیش‌نیاز اصلی تبدیل شدن افغانستان به عمق استراتژیک پاکستان و تسهیل زمینه سیطره راهبردی اسلام‌آباد بر معادلات امنیتی و مناسبات سیاسی حاکم بر افغانستان است.
از نظر پاکستانی‌ها یکی از دلایل گردن‌کشی و کژتابی رژیم طالبان از اسلام‌آباد و عدم پذیرش سیطره راهبردی پاکستان بر افغانستان تحت حاکمیت این گروه اطمینان آن‌ها از تامین نیازهای‌شان از طریق سایر بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی و کاهش وابستگی تاریخی به پاکستان است؛ بنابراین اگر طالبان بتوانند کرسی افغانستان به عنوان عضو ناظر سازمان منطقه شانگهای را اشغال کنند وابستگی سنتی افغانستان به پاکستان بیش از این کاهش خواهد یافت و در نتیجه طالبان نیز مانند سایر دولت‌های متخاصم با پاکستان در افغانستان به رویکردهای تنش‌آلود و خصمانه خود علیه اسلام آباد ادامه خواهند داد.
نکته دیگر این است که پاکستانی‌ها معتقد اند که افغانستان منبع اصلی ناامنی‌های جاری در این کشور است و طالبان با حمایت همه‌جانبه از گروه‌های تروریستی متحد خود از جمله طالبان پاکستانی به طور غیرمستقیم به ناامنی در پاکستان دامن می‌زنند؛ بنابراین میزبانی از سران کشورهای عضو سازمان منطقه‌ای شانگهای فرصتی استثنایی برای دولت اسلام‌آباد به منظور راه‌اندازی یک کارزار گسترده منطقه‌ای علیه طالبان و تروریزم فرامرزی فعال در افغانستان زیر سلطه آن‌ها به حساب می‌آید و عدم دعوت از نمایندگان طالبان در نشست آتی شانگهای پاکستانی‌ها را به تحقق این هدف نزدیک‌تر می‌کند که نشان دهند حاکمیت طالبان بر افغانستان یک تهدید جدی برای امنیت منطقه‌ای است و کشورهای منطقه و سازمان‌های مهمی مانند شانگهای مسئول مقابله با این تهدید هستند.
با توجه به این ارزیابی‌ها و با در نظر داشت این که نام طالبان عملاً از حضور در نشست آینده سازمان شانگهای در اسلام‌آباد خط خورده است، انتظار می‌رود که مبارزه با تروریزم فرامرزی و تهدیدهای منطقه‌ای ناشی از حاکمیت طالبان بر افغانستان از محورهای مهم این نشست باشد.
