کشف دو شهر باستانی در ازبکستان؛ سرنخی تازه درباره جاده افسانه‌ای ابریشم
باستان‌شناسان بقایای دو شهر قرون وسطایی را در کوه‌های شرق ازبکستان که پوشش گیاهی انبوهی دارند، کشف کرده‌اند. این اکتشاف می‌تواند درک ما را از جاده افسانه‌ای ابریشم دگرگون کند.
مدت‌ها تصور می‌شد که مسیرهای تجاری جاده ابریشم که به دلیل مبادله کالاها و اندیشه‌ها بین شرق و غرب مشهور است، تنها شهرهای واقع در مناطق پست را به یکدیگر پیوند می‌دادند.
اما اکنون باستان‌شناسان با بهره‌گیری از فناوری حسگری از راه دور، دست‌کم دو شهر کوهستانی را کشف کرده‌اند که در تقاطع مهمی از مسیرهای تجاری قرار داشتند.
یکی از این شهرها به نام توغون‌بلاغ، کلان‌شهری با مساحت دست‌کم ۱۲۰ هکتار، در ارتفاع بیش از ۲۰۰۰ متری از سطح دریا واقع شده بود. این ارتفاع حتی در روزگار ما نیز برای سکونت و زندگی نامساعد به شمار می‌رود.
فرهاد مقصودف، باستان‌شناس عضو این تیم پژوهشی، می‌گوید: «این کشف، تاریخ آسیای مرکزی را دگرگون می‌کند.»
به باور این تیم پژوهشی، توغون‌بلاغ و شهر کوچک‌تر تاش‌بلاغ، در فاصله قرن‌های هشتم تا یازدهم میلادی، یعنی در دوران قرون وسطی، سکونتگاه‌های پررونقی بوده‌اند. در آن زمان، این منطقه تحت حاکمیت یک سلسله قدرتمند ترک قرار داشت.
امروزه تنها سه درصد از جمعیت جهان در ارتفاعی بالاتر از این زندگی می‌کنند. شهرهایی مانند لهاسا در تبت و کوسکو در پرو از معدود نمونه‌های چنین سکونتگاه‌هایی هستند.
این کشف به رهبری آقای مقصودف، مدیر مرکز ملی باستان‌شناسی ازبکستان و مایکل فراچتی، باستان‌شناس دانشگاه واشنگتن در سنت لوئیس، با استفاده از پهپادها و فناوری حسگری از راه دور موسوم به «لیدار» صورت گرفت. لیدار از نور بازتابیده شده برای ایجاد نقشه‌های سه‌بعدی از محیط استفاده می‌کند.
نتایج پژوهش آنها در مجله علمی نیچر منتشر شد. کارشناسانی که در این پژوهش مشارکت نداشتند، اهمیت آن را در روشن کردن سبک زندگی جوامع کوچ‌نشین ستوده‌اند.
تیم پژوهشی نخستین بار در سال ۲۰۱۱ حین کوهنوردی در منطقه، شهر کوچک‌تر توغون‌بلاغ را کشف کرد. آنها در این محل، گورستان‌ها، هزاران قطعه سفال و دیگر نشانه‌هایی را یافتند که حاکی از مسکونی بودن این منطقه بود.
آقای مقصودف می‌گوید که اسناد تاریخی به وجود شهرهایی در این منطقه اشاره می‌کنند، اما تیم پژوهشی انتظار نداشت یک شهر قرون وسطایی ۱۲ هکتاری را در ارتفاع حدود ۲۲۰۰ متری از سطح دریا کشف کند.
