چرا ارتش پاکستان مخالف مذاکره با طالبان است؟
ارتش پاکستان با بمباران پکتیکا نشان داد که مخالف جدی مذاکره با طالبان درباره تیتیپی است. از نظر جنرالهای راولپندی، تیتیپی یک گروه تروریستی ممنوعه محسوب میشود و هرگونه تلاش برای میانجیگری بین پاکستان و طالبان پاکستانی از سوی طالبان افغان، فارغ از هر هدف دیگری، یک پیامد جدی خواهد داشت و آن مشروعیت بخشیدن به تیتیپی به مثابه یک بازیگر سیاسی- نظامی مشروع است؛ چیزی که ارتش پاکستان از اساس با آن مخالف است.
وزارت خارجه طالبان میگوید در حالیکه نماینده حکومت ملکی پاکستان در کابل سرگرم گفتگو با مقامات این گروه بود، جنگندههای پاکستان به پکتیکا حمله کردند. این وزارت گفته این حمله ارتش پاکستان نشاندهنده تلاش عمدی برخی محافل در پاکستان با هدف تضعیف اعتماد میان طالبان و اسلامآباد است.
یک روز پس از حمله پاکستان در ولسوالی برمل پکتیکا، وزارت خارجه طالبان کاردار سفارت پاکستان در کابل را احضار کرد.
در اعلامیه وزارت خارجه تاکید شده که کشته شدن غیرنظامیان توسط ارتش پاکستان اقدامی از سوی «حلقات خاص در پاکستان» برای ایجاد بیاعتمادی میان طالبان و اسلامآباد است.
بیانیه وزارت خارجه طالبان به وضوح بر این نکته تاکید میکند که ارتش پاکستان مانع اصلی در مسیر بهبود، تقویت و توسعه روابط میان کابل و اسلامآباد است.
به بیان دیگر، از نظر طالبان، ارتش پاکستان با بمباران ولسوالی برمل پکتیکا در حالی که فرستاده ویژه پاکستان در کابل به سر میبرد و سرگرم مذاکره با مقامات ارشد طالبان بود، تلاش کرد تا این مذاکرات را مختل کند و هرگونه تلاش برای احیای روابط دوجانبه میان طالبان و پاکستان را ناکام بگذارد.
اگرچه این ادعا تاکنون از سوی مقامات پاکستانی تایید نشده و چهرههای سیاسی دولت غیرنظامی اسلامآباد و نیز جنرالهای راولپندی هم درباره عملیات نظامی این کشور در خاک افغانستان اظهار نظر رسمی نکردهاند؛ اما کارشناسان میگویند که تصمیمگیری درباره سیاست خارجی پاکستان در قبال افغانستان، همواره در حوزه صلاحیتهای ارتش این کشور بوده است.
به باور آنان، هرگونه تلاش از سوی دولتهای غیرنظامی در اسلامآباد به منظور تاثیرگذاری بر سیاست خارجی پاکستان در قبال کابل همواره از سوی فرماندهان و جنرالهای ارتش این کشور مسدود شده است. تازهترین نمونه در این زمینه، برکناری آصف درانی؛ نماینده ویژه پاکستان در امور افغانستان بود؛ فردی که گفته میشود با ارتش پاکستان درباره سیاست خارجی اسلامآباد در قبال طالبان، اختلاف داشت و همین اختلاف در نهایت ارتش را به این نتیجه رساند که او را حذف کند.
با این وجود و در حالی که وزارت خارجه پاکستان پس از برکناری آصف درانی رسماً اعلام کرده بود که پست نمایندگی ویژه این کشور در امور افغانستان به طور کامل و برای همیشه حذف شده؛ اما اخیرا محمد صادق؛ نماینده ویژه پیشین پاکستان در امور افغانستان بار دیگر به این سمت منصوب شد. در اینجا مشخص نیست که آقای صادق تا چه اندازه مورد حمایت و تایید ارتش پاکستان است و سفر اخیر او به کابل آیا با درجهداران قدرتمند راولپندی هماهنگ شده بود یا نه.
شاید پاسخ این سوال را در بمباران ناگهانی ولسوالی برمل پکتیکا همزمان با سفر صادق خان به کابل بتوان به دست آورد. این اقدام ارتش پاکستان، فرای هر نتیجه دیگری، یک پیامد ناگزیر و اجتنابناپذیر داشت و آن ناکامی ماموریت محمد صادق در کابل بود؛ ماموریتی که هدف محوری آن احیای روابط سیاسی با طالبان و آغاز مذاکرات سرنوشتساز درباره آینده تیتیپی بود.
ارتش پاکستان با بمباران پکتیکا اما نشان داد که مخالف جدی مذاکره با طالبان درباره تیتیپی است. از نظر جنرالهای راولپندی، تیتیپی یک گروه تروریستی ممنوعه محسوب میشود و هرگونه تلاش برای میانجیگری بین پاکستان و طالبان پاکستانی از سوی طالبان افغان، فارغ از هر هدف دیگری، یک پیامد جدی خواهد داشت و آن مشروعیت بخشیدن به تیتیپی به مثابه یک بازیگر سیاسی- نظامی مشروع است؛ چیزی که ارتش پاکستان از اساس با آن مخالف است.
به همین دلایل، ارتش پاکستان با بمباران ولسوالی برمل پکتیکا و کشتن دهها شبه نظامی و غیرنظامی وزیرستانی، این پیام صریح را به دولت اسلامآباد و مقامات طالبان در افغانستان ارسال کرد که بیتوجه به اینکه در عرصه دیپلماسی، تلاشها برای مهار یا مشروعیت بخشیدن به تحریک طالبان پاکستانی به چه نتایجی منجر میشود از نظر درجهداران نظامی پاکستان، تیتیپی یک گروه تروریستی است که باید منحل و منهدم شود.
بنابراین صرف نظر از اینکه برنامه بعدی ارتش پاکستان برای مقابله نظامی و سختافزاری با تحریک طالبان پاکستانی چیست، بمباران ولسوالی برمل پکتیکا آن هم درست زمانی که محمد صادق؛ فرستاده ویژه پاکستان در کابل به سر میبرد، یک پیام و پیامد واضح داشت و آن شکست دیپلماسی و غلبه نظامیگری برای مقابله با معضل تیتیپی بود که طی بیش از سه سال گذشته بر روابط پیشتر صمیمانه و دوستانه طالبان افغان با پاکستان، سایه افکنده است.
به این ترتیب، امیدهای اولیه برای احیای روابط طالبان و پاکستان با بمباران پکتیکا از میان رفت و اکنون توپ در زمین طالبان است که چگونه تهدید صریح، شدید و مستقیم خود برای پاسخ به آتشبازی ارتش پاکستان و دفاع از تمامیت ارضی و حاکمیت ملی افغانستان را عملیاتی خواهد کرد.
کارشناسان مسائل نظامی و امنیتی با اشاره به توانمندی بسیار محدود طالبان در مواجهه با ارتش قدرتمند پاکستان میگویند که اگر وزارت دفاع طالبان نتواند تهدید خود را عملیاتی سازد، این امر ممکن است ارتش پاکستان را به راهاندازی عملیاتهای هوایی بیشتر در عمق خاک افغانستان به منظور انهدام هستههای وابسته به تیتیپی ترغیب کند.
