بحرانی فراتر از افغانستان؛ چرا روسیه نگران است؟
موضع‌گیری صریح، بی‌پرده و بی‌پروای نماینده دائم روسیه در شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره بحران افغانستان نشان می‌دهد که علیرغم گشایش در روابط مسکو با طالبان در ماه‌های اخیر، این امر هرگز موجب نشده تا سران روسیه خواسته‌ها، نگرانی‌ها و شرایط واضح خود در قبال بحران کنونی و چشم انداز آینده امنیت و ثبات در افغانستان و منطقه را نادیده بگیرند و چشم خود را بر واقعیت‌های هولناک ناشی از پیامدهای ناگزیر بحران جاری ببندند.
واسیلی نبنزیا؛ سفیر روسیه در سازمان ملل در نشست شورای امنیت بر لزوم تشکیل یک حکومت فراگیر در افغانستان تاکید کرد و اظهار داشت که چنین حکومتی کلید صلح و ثبات در افغانستان، منطقه و فراتر از آن است.
نماینده روسیه در نشست شورای امنیت تاکید کرد که علیرغم تلاش‌های طالبان برای سرکوب داعش، این گروه همچنان فعال است و به جذب نیرو ادامه می‌دهد.
او هشدار داد که جنگجویان خارجی از کشورهای مختلف روانه افغانستان می‌شوند.
نماینده روسیه همچنین درباره تسلیحات باقی‌مانده کشورهای غربی در افغانستان ابراز نگرانی کرد و هشدار داد که این سلاح‌ها ممکن است به دست گروه‌های تروریستی بیافتد.
موضع‌گیری صریح، بی‌پرده و بی‌پروای نماینده دائم روسیه در شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره بحران افغانستان نشان می‌دهد که علیرغم گشایش در روابط مسکو با طالبان در ماه‌های اخیر، این امر هرگز موجب نشده تا سران روسیه خواسته‌ها، نگرانی‌ها و شرایط واضح خود در قبال بحران کنونی و چشم انداز آینده امنیت و ثبات در افغانستان و منطقه را نادیده بگیرند و چشم خود را بر واقعیت‌های هولناک ناشی از پیامدهای ناگزیر بحران جاری ببندند.
تشکیل دولت فراگیر در افغانستان از همان آغاز بازگشت طالبان به قدرت از خواسته‌های محوری سیاست خارجی مسکو بوده است. این در حالی است که طی ماه‌های اخیر و به دنبال حذف طالبان از فهرست گروه‌های تروریستی روسیه، شماری از ناظران نتیجه گرفتند که تشکیل دولت فراگیر در افغانستان از فهرست اولویت‌های اساسی مسکو خارج شده و اکنون رهبران روسیه ترجیح می‌دهند که با طالبان کار کنند و آینده افغانستان را نیز در شعاع حاکمیت این گروه می‌بینند.
موضع‌گیری تازه نماینده دائم روسیه در شورای امنیت سازمان ملل متحد اما نشان داد که مسکو همچنان بر مواضع پیشین خود در قبال بن‌بست سیاسی و بحران امنیتی افغانستان، پایدار به استوار است و تشکیل دولت فراگیر در افغانستان را کلید صلح و ثبات در منطقه و فراتر از آن می‌داند.
واسیلی نبنزیا در سخنرانی خود در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره افغانستان نه تنها خواستار تشکیل دولت فراگیر در کابل شد؛ بلکه ادعاهای طالبان مبنی بر مبارزه با گروه تروریستی داعش خراسان را نیز به چالش کشید و موفقیت طالبان در این زمینه را زیر سوال برد.
او تصریح کرد که علیرغم مبارزه طالبان با داعش این روند نه تنها موفق نبوده؛ بلکه داعش همچنان رو به رشد است و تروریست‌های فراملیتی خارجی در حال انتقال به افغانستان و پیوستن به داعش هستند.
بدیهی است که نه درخواست تشکیل دولت فراگیر در کابل و نه به چالش کشیدن مبارزه ادعایی طالبان با گروه داعش خراسان از جانب روسیه به مذاق حاکمان کنونی کابل و قندهار خوش خواهد آمد؛ اما روسیه به مثابه یک ابرقدرت که منافع بزرگ حیاتی و راهبردی در افغانستان و منطقه دارد نمی‌تواند چشم خود را بر واقعیت‌هایی ببندد که امنیت و ثبات این کشور و متحدان استراتژیک آن در منطقه را تهدید می‌کنند و این تهدیدها چیزی نیستند که به خاطر مصالح سیاسی و حفظ روابط مسکو و طالبان از جانب سران روسیه نادیده گرفته شوند.
نماینده دائم روسیه در شورای امنیت سازمان ملل متحد همچنین درباره خطر دستیابی گروه‌های تروریستی به تسلیحات امریکایی باقی‌مانده در افغانستان نیز هشدار داد. این در حالی است که سرنوشت این سلاح‌ها اخیراً به زمینه‌ای برای تنش و تقابل میان طالبان و دولت امریکا به رهبری دونالد ترامپ تبدیل شده است.
بنابراین، موضع یر روسیه در شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره سرنوشت این سلاح‌ها و خطر دستیابی گروه‌های تروریستی به آن، ممکن است دو هدف اساسی داشته باشد: یکی این‌که روسیه به راستی نگران دسترسی تروریست‌ها به سلاح‌های غربی باقی‌مانده در افغانستان است و آن را خطری برای صلح و امنیت منطقه‌ای می‌داند، و موضوع دوم این‌که روس‌ها به دنبال به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در تلاش هستند تا مواضع خود در قبال مسائل عمده بین‌المللی از جمله بحران افغانستان، جنگ اوکراین و مناقشات خاورمیانه را به امریکا نزدیک کنند تا از این طریق در اتحاد بلوک غرب، شکاف ایجاد کرده و از رویکرد متفاوت ترامپ در مقایسه با شرکای اروپایی واشنگتن نسبت به مسائل جهانی و مناسبات بین‌المللی در راستای تحقق اهداف استراتژیک خود بهره‌برداری کنند.
بنابراین، ابراز نگرانی روسیه از دسترسی احتمالی گروه‌های تروریستی به تسلیحات امریکایی باقی‌مانده در افغانستان، شباهت شگفت‌انگیزی به مواضع مشابه دونالد ترامپ و سایر اعضای دولت او در این زمینه دارد؛ چیزی که می‌تواند دو ابرقدرت را برای اعمال فشار بر طالبان در افغانستان متحد کند.
با این‌همه و صرف نظر از انگیزه‌های سیاسی مواضع صریح و آشکار نماینده دائم روسیه در شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره بحران افغانستان، این واقعیت را نمی‌توان نادیده گرفت که از نظر مسکو، بحران سیاسی و امنیتی جاری در افغانستان، محدود و منحصر به این کشور نیست و به سرعت می‌تواند فراگیر شود و پیامدهای آن صلح و ثبات شکننده در منطقه و فراتر از آن را با خطر جدی روبه‌رو سازد.
در چنین شرایطی، فشارها بر طالبان که به دلیل درگیری‌های داخلی و اختلافات درونی، ضعیف‌تر از سال‌های اولیه بازگشت دوباره‌شان به قدرت به نظر می‌رسند افزایش خواهد یافت و این امر از جانب دیگر، موقف جریان‌های مخالف طالبان را تقویت خواهد کرد تا با استفاده از جو حاکم بر جامعه جهانی و تغییر مواضع قدرت‌ها در قبال بحران افغانستان، تلاش‌های خود برای ایجاد تغییرات اساسی و بنیادین در کشور را دوچندان کنند.
