آیا روسیه حکومت طالبان را به رسمیت میشناسد؟
با تصمیم دادگاه عالی روسیه مبنی بر حذف نام طالبان از فهرست گروههای تروریستی این کشور، این پرسش که در گذشته نیز بارها مطرح شده، بار دیگر مورد توجه قرار گرفت که آیا روسیه طالبان را به رسمیت میشناسد یا خیر.
به نظر میرسد مقامات روس به سادگی و صراحت به این پرسش پاسخ دادهاند: نه!
ضمیر کابلوف؛ نماینده ویژه رئیس جمهور روسیه در امور افغانستان اعلام کرد که تعلیق طالبان از فهرست گروههای تروریستی روسیه، موانع حقوقی روابط میان مسکو و طالبان را برطرف میکند و باعث میشود تا روابط سیاسی و اقتصادی بهتری بین مسکو و طالبان شکل بگیرد.
الکسی اورچوک؛ معاون نخستوزیر روسیه نیز گفته که تعلیق طالبان از فهرست گروههای تروریستی، فرصتهایی را برای توسعه روابط تجاری و اقتصادی، افزایش صادرات روسیه و نزدیکتر کردن بازار پاکستان و هند به روسیه ایجاد میکند.
وزارت خارجه روسیه اما اعلام کرد که به رغم تعلیق طالبان از فهرست سازمانهای تروریستی، مسکو همچنان تابع تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل بر مقامهای طالبان است.
در این شکی نیست که روسیه به دنبال توسعه روابط با طالبان است. این چیزی است که منافع روسیه اقتضا میکند. روسها نیز مانند هر ملت دیگری مایل هستند برای تامین منافع خود در افغانستان حضور داشته باشند و این چیزی است که از طریق طالبان تامین میشود.
به عبارت سادهتر، برقراری رابطه با طالبان به مثابه حاکمان واقعی افغانستان، تنها راه تامین منافع کشورهاست و روسیه نیز از این قاعده مستثنا نیست؛ بنابراین مسکو در اقدامی واقعبینانه تصمیم گرفته است تا با حذف نام طالبان از فهرست گروههای تروریستی، مسیر تعامل گستردهتر با حکومت کنونی افغانستان را هموار کند.
مقامات روسیه، بلافاصله پس از تصمیم دادگاه عالی این کشور مبنی بر حذف نام طالبان از فهرست گروههای تروریستی اعلام کردند که این اقدام میتواند موانع قانونی و حقوقی در مسیر توسعه روابط با حکومت طالبان را از میان بردارد و به مسکو امکان دهد تا حضور مشروع خود در افغانستان را گسترش دهد.
افزون بر این، روسیه به دنبال دستیابی به بازارهای جدید است؛ بازارهایی که بتواند منافع پایدار را برای این کشور تامین کند و بدون تاثیرپذیری از تحریمهای یکجانبه غرب، به سرمایهگذاران روس اجازه دهد تا با حضور در بازارهای تازه، منافع حداکثری اقتصادی این کشور قدرتمند را تامین کنند. در این میان، گسترش روابط اقتصادی و تجاری با افغانستان تحت سیطره طالبان در میانمدت زمینهساز اتصال و دسترسی روسیه به بازارهای پاکستان و هند نیز از طریق افغانستان میشود.
بنابراین، تصمیم به حذف نام طالبان از فهرست گروههای تروریستی روسیه، کاملا در مسیر منافع اقتصادی این کشور بود و مقامات روس انتظار دارند که این تصمیم در آینده نزدیک، بسترهای قانونی برای توسعه روابط با طالبان را فراهم سازد؛ چیزی که بدون شک با حفظ طالبان در فهرست گروههای تروریستی روسیه قانوناً امکانپذیر نبود.
با اینهمه اما با تصمیم دادگاه عالی روسیه مبنی بر حذف نام طالبان از فهرست گروههای تروریستی این کشور، این پرسش که در گذشته نیز بارها مطرح شده، بار دیگر مورد توجه قرار گرفت که آیا روسیه طالبان را به رسمیت میشناسد یا خیر.
به نظر میرسد مقامات روس به سادگی و صراحت به این پرسش پاسخ دادهاند: نه!
روسیه یک قدرت بینالمللی است و حفظ این موقعیت، مستلزم حرکت در مسیر منافع و سیاستهای جمعی جامعه جهانی میباشد.
به عبارت واضحتر، روسیه عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد است؛ شورایی که همین چند ماه پیش، ماموریت تیم نظارت بر تحریمهای طالبان را تمدید کرد و بسیاری از مقامات و رهبران طالبان همچنان در فهرست سیاه این سازمان قرار دارند. بنابراین نه واقعبینانه است و نه قاعدهمند و قانونی که عضو دائم شورای امنیت به طور یکجانبه و بدون در نظر داشت قطعنامهها و تصمیمات این شورا رژیم طالبان را به رسمیت بشناسد؛ اما سایر اعضای آن همچنان خود را متعهد به رعایت قطعنامههای بدانند که روسیه نیز به آنها رأی داده است.
علاوه بر این، سران مسکو به خوبی میدانند که به رسمیت شناختن طالبان به طور یکجانبه، هزینهها و پیامدهای ناشی از این اقدام را به طور نامعقولی بر دوش کشوری میگذارد که از آغاز تاکنون هیچ سهمی در ایجاد، حمایت و به قدرت رساندن گروه طالبان نداشته است و چه بسا حضور و بقا و قدرت آن را تهدیدی بالقوه علیه امنیت ملی خود و کشورهای متحدش در آسیای مرکزی، قفقاز و سایر نقاط جهان میداند.
با توجه به این واقعیتها و علیرغم حذف نام طالبان از فهرست گروههای تروریستی روسیه، این انتظار واقعبینانه نیست که مسکو رژیم حاکم بر کابل را به طور یکجانبه به رسمیت بشناسد و در حالی که هیچیک از کشورهای جهان تاکنون این کار را نکردهاند برخلاف جریان آب شنا کند و هزینههای مضاعف ناشی از این اقدام غیرعقلانی را متحمل شود.