بحران در شبه قاره؛ طالبان چه می‌کنند؟
طالبان به طور محتاطانه‌ای در تلاش هستند تا از تبعات و پیامدهای درگیری احتمالی میان هند و پاکستان در امان بمانند و با اتخاذ مواضع میانه و بی‌طرف، نقش یک میانجی خیرخواه و صلح‌دوست را میان دو دشمن دیرینه بازی کنند.
امیرخان متقی؛ وزیر خارجه طالبان، از هند و پاکستان خواست اختلافات و تنش‌های خود را از طریق گفتگو و مذاکره حل کنند. او تاکید کرد که این گروه از هیچ‌گونه درگیری منطقه‌ای حمایت نمی‌کند.
متقی در گفتگو با شبکه الجزیره گفت که طالبان همه اقدامات خشونت‌آمیز در پاکستان یا هند را محکوم کرده و به هر دو طرف تسلیت گفته است.
او افزود که طالبان به موضع خود در حمایت از امنیت و ثبات منطقه‌ای پایبند است و با هر دو کشور پاکستان و هند، روابط تجاری دارد.
طالبان برای اولین بار حمله تروریستی در کشمیر را که به کشته شدن ۲۶ گردشگر منجر شد، محکوم کردند.
اقدام طالبان در محکومیت کشتار کشمیر به گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال سوگیری این گروه در جدال میان هند و پاکستان به نفع دهلی نو دامن زد.
به دنبال این پیام بود که بسیاری از رسانه‌های منطقه به ویژه هندی‌ها بر این نکته تاکید کردند که طالبان با توجه به تنش‌هایی که با پاکستان دارند در هرگونه جدال، درگیری یا تقابل میان دو قدرت اتمی شبه قاره از هند حمایت خواهند کرد.
با این حال، مصاحبه تازه امیرخان متقی؛ سرپرست وزارت خارجه طالبان با الجزیره نشان می‌دهد که طالبان به طور محتاطانه‌ای در تلاش هستند تا از تبعات و پیامدهای درگیری احتمالی میان هند و پاکستان در امان بمانند و با اتخاذ مواضع میانه و بی‌طرف، نقش یک میانجی خیرخواه و صلح‌دوست را میان دو دشمن دیرینه بازی کنند.
این رویکرد چند انگیزه عمده دارد: اول اینکه پاکستان از دیرباز از حامیان اصلی طالبان بوده، این گروه را ایجاد کرده، در طول دوران مبارزات آن علیه دولت‌های حاکم بر کابل به حمایت گسترده از این گروه پرداخته و در نهایت نیز فرایند به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان را تسهیل کرده است.
از جانب دیگر، پاکستان از نظر گرایش ایدئولوژیک، کشوری مسلمان محسوب می‌شود و در صورت بروز هرگونه جنگی میان هند و پاکستان، اکثریت قریب به اتفاق جامعه مسلمانان منطقه، جانب پاکستان به مثابه تنها کشور اسلامی دارای تسلیحات اتمی را خواهند گرفت. به همین دلیل، رهبران طالبان حتی اگر با پاکستان خصومت جدی و عمیق داشته باشند، قادر به مواجهه با افکار عمومی جهان اسلام نیستند و حتی نمی‌توانند جنگجویان همواره آماده «جهاد» خود را در پرهیز مشارکت در جنگ با هند «مشرک» مجاب کنند. بنابراین دومین توجیه امیرخان متقی در اتخاذ این موضع میانه و دیپلماتیک، تلاش مذبوحانه برای خنثی کردن برداشت‌ها از محکومیت اولیه کشتار کشمیر توسط حکومت طالبان است مبنی بر اینکه طالبان در جدال پاکستان و هند جانب دهلی نو را گرفته‌اند.
در مقابل اما نمی‌توان این واقعیت را نادیده گرفت که هند به طور گسترده از تنش‌های فزاینده میان پاکستان و طالبان استفاده کرد و روابط نه چندان دوستانه خود با رژیم طالبان را روز به روز بهبود بخشید و توسعه داد.
علاوه بر این، رویس‌های امنیتی و اطلاعاتی هند به طور گسترده از متحدان منطقه‌ای طالبان از جمله طالبان پاکستانی، ارتش آزادی‌بخش بلوچستان و سایر گروه‌هایی که با حکومت پاکستان می‌جنگند حمایت می‌کند و تردیدی وجود ندارد که حکومت طالبان در افغانستان که یک چتر امنیتی نسبتاً ایمن را برای این گروه‌ها در مناطق مرزی ایجاد کرده نیز از حمایت‌های هند منتفع می‌شود.
بر این اساس، طالبان به پاس همراهی و حمایت هند از این گروه‌ها در تنش میان کابل و اسلام‌آباد در هرگونه مناقشه منطقه‌ای از موضع هند علیه پاکستان حمایت می‌کنند؛ اما این حمایت به دلایلی که ذکر شد ممکن است همواره آشکار، شفاف و بی‌پرده نباشد؛ چیزی که درباره حمایت هند از طالبان و گروه‌های تروریستی متحد آن نیز صدق می‌کند.
از جانب دیگر، پاکستان با استفاده از اهرم وابستگی گسترده افغانستان به مرزها، بندرها و کالاهای پاکستانی همواره تلاش کرده است تا موازی با جنگ سیاسی و تقابل امنیتی، نوعی نبرد اقتصادی و تجاری را نیز علیه طالبان آغاز کند. این در حالی است که طالبان برای تامین منابع مورد نیاز خود به شدت نیازمند درآمدهای حاصل از تجارت با پاکستان و سایر کشورها هستند. هند از این موقعیت نیز به خوبی استفاده کرد و با گسترش تجارت خود با طالبان که اکنون گفته می‌شود به نزدیک به ۹۰۰ میلیون دالر در سال بالغ می‌شود یکی از شرکای اقتصادی و تجاری مهم طالبان در منطقه تبدیل شده است.
بنابراین طالبان نمی‌توانند با حمایت ایدئولوژیک از پاکستان در قبال هند، منافع اقتصادی خود در تجارت با دهلی نو را نادیده بگیرند.
با توجه به این واقعیت‌ها به نظر می‌رسد که امیرخان متقی؛ سرپرست وزارت خارجه طالبان در مصاحبه تازه خود تلاش کرده است با اتخاذ یک موضع دوگانه و میانه، هم تکلیف طالبان در حمایت بی‌چون و چرا از پاکستان علیه هند را از دوش جنگجویان این گروه بردارد و هم به طور ضمنی، جانب هند را بگیرد و منافع و زدوبندهای امنیتی، سیاسی و اقتصادی طالبان با دهلی نو را حفظ کند.
