تروریزم در افغانستان؛ میراث امریکا، متحد طالبان
امریکا همانگونه که با خروج خود از افغانستان طالبان را به قدرت رساند و این کشور را بهطور کامل به این گروه واگذار کرد، گروههای تروریستی فراملیتی را نیز بهمثابه یکی از میراثهای ماندگار خود در افغانستان باقی گذاشت، تا در مواقع مقتضی از آن برای پیشبرد و تحقق اهداف و پروژههای هژمونیک خود در افغانستان و منطقه استفاده کند.
رئیس کمیته فرعی امور خارجی مجلس نمایندگان امریکا در امور جنوب و آسیای مرکزی، با انتقاد شدید از اظهارات سخنگوی طالبان مبنی بر اینکه تمام قلمرو افغانستان تحت کنترل این گروه است، آن را به اندازه حکومتشان نامشروع خواند و خواستار توقف فوری کمکهای واشنگتن به افغانستان شد.
بیل هویزنگا در صفحه ایکس خود نوشت: «این نمونه دیگری است از اینکه چرا باید ارسال دلارهای مالیاتدهندگان آمریکایی به افغانستان متوقف شود. من طرح قانونیای ارائه کردهام تا از تأمین مالی طالبان جلوگیری شود.»
او هشدار داد که از زمان خروج نادرست دولت بایدن از افغانستان در سال ۲۰۲۱، توازن امنیتی در منطقه بهطور چشمگیری تغییر کرده و فضای تهدید هراسافکنی رو به گسترش است.
طالبان بارها ادعا کردهاند که آنها بر افغانستان بهطور کامل تسلط دارند و هیچ تهدید امنیتی از خاک افغانستان علیه کشورهای دیگر وجود ندارد. با اینهمه، ارزیابیهای اطلاعاتی پیوسته نشان میدهد که دهها گروه تروریستی در افغانستان فعال هستند و برخی از آنها مورد حمایت مستقیم حکومت طالبان قرار دارند.
از جانب دیگر، آنچه بر دامنه نگرانیها درباره امنیت افغانستان و پیامدهای آن برای کل منطقه و جهان میافزاید، این است که ظاهراً طالبان اراده یا توانایی لازم برای مقابله با گروههای تروریستی فراملیتی فعال در افغانستان را ندارند.
در همین زمینه، گروه تروریستی شاخه خراسان داعش یکی از بزرگترین تهدیدهایی است که سایه آن بر امنیت منطقه و جهان گسترده شده و طالبان، علیرغم ادعاهای مکرر، تاکنون قادر به برچیدن کامل هستههای وابسته به این گروه اهریمنی در افغانستان نشدهاند.
بنابراین، تا زمانی که وضعیت در افغانستان بهطور کامل تغییر نکرده و طالبان اقداماتی قابل راستیآزمایش را برای مقابله با گروههای تروریستی به مرحله اجرا نگذاشته باشند، صرف موضعگیریهای سیاسی مبنی بر اینکه هیچ گروه تروریستی در افغانستان فعال نیست و خاک افغانستان علیه کشورهای دیگر مورد استفاده قرار نخواهد گرفت، هرگز نمیتواند اطمینان کشورهای هدف از تهدیدها و خطرات ناشی از افغانستان را فراهم سازد.
با این حال، صرفنظر از اینکه این عضو ارشد مجلس نمایندگان امریکا با طرح انتقادات تند و مستقیم از طالبان، این گروه را متهم به حمایت گسترده از تروریزم کرده و آن را تهدیدی علیه امنیت منطقهای و جهانی خوانده است، این واقعیت را نباید نادیده گرفت که همانگونه که امریکا طالبان را به قدرت رساند، سایر گروههای تروریستی فعال در افغانستان را نیز یا ایجاد کرد یا مورد حمایت گسترده قرار داد. بنابراین، تروریزم اگر امروز متحد طالبان در افغانستان محسوب میشود و صلح و امنیت منطقهای و جهانی را تهدید میکند، در گذشته ـ و چه بسا اکنون ـ مورد حمایتهای پیدا و پنهان ایالات متحده و شرکای راهبردی آن قرار دارد و از آن بهمثابه ابزاری مؤثر و کارآمد در پیشبرد پروژههای استراتژیک رقابتهای ژئوپلیتیک به نفع هژمونی امریکا و غرب استفاده میشود.
از این منظر، امریکا همانگونه که با خروج خود از افغانستان طالبان را به قدرت رساند و این کشور را بهطور کامل به این گروه واگذار کرد، گروههای تروریستی فراملیتی را نیز بهمثابه یکی از میراثهای ماندگار خود در افغانستان باقی گذاشت، تا در مواقع مقتضی از آن برای پیشبرد و تحقق اهداف و پروژههای هژمونیک خود در افغانستان و منطقه استفاده کند.
بنابراین، علیرغم اینکه مواضع مطرحشده از سوی این عضو ارشد مجلس نمایندگان امریکا درباره مواضع ریاکارانه طالبان ـ مبنی بر اینکه خاک افغانستان علیه هیچ کشور دیگری استفاده نخواهد شد و تروریستها در افغانستان فعال نیستند ـ ممکن است کاملاً درست باشد، این موضعگیری تند اما یک واقعیت آشکار را نادیده میگیرد و آن، نقش ایالات متحده در ایجاد، تأمین و توسعه تروریزم در افغانستان و سایر کشورهاست؛ چیزی که امروزه میراث ملموس حضور اشغالگرانه امریکا در افغانستان محسوب میشود و پیامدهای آن، هر روز از مردم افغانستان و کشورهای پیرامونی قربانی میگیرد.
اگر این برداشت درست باشد، بازگرداندن طالبان به قدرت و حفظ حیات و فعالیت دهها گروه تروریستی فراملیتی دیگر در افغانستان، بهعنوان یک بسته امنیتی، از سوی ایالات متحده به میراث گذاشته شد و پیامدهای آن ممکن است تا دهها سال دیگر، صلح، امنیت و ثبات در افغانستان، منطقه و جهان را تهدید و تحت تأثیر قرار دهد.
به این ترتیب، علیرغم موضعگیریهای ریاکارانه و فریبنده مقامات ارشد دولت و کنگره امریکا علیه طالبان و پیوندهای پیدا و پنهان این گروه با جریانهای جهادی و باندهای تروریستی، این واقعیت را هرگز نباید نادیده گرفت که تروریزم در افغانستان میراث امریکاست؛ و چهبسا بازگرداندن طالبان به قدرت، بخشی از همین پروژه محسوب میشود، تا از این میراث به خوبی صیانت شود، پرورش و گسترش یابد، و در زمان مقتضی به کشورهای هدف صادر گردد.