جنگ جاغوری؛ با اهرم قدرت علیه مدنیت

مقام‌های محلی ولایت غزنی می‌گویند نیروهای امنیتی، طالبان را از ولسوالی جاغوری عقب رانده‌اند.

سخنگوی والی غزنی روز پنجشنبه گفت که شب گذشته نیز درگیری‌های پراکنده در بعضی مناطق ولسوالی جاغوری وجود داشت؛ اما طالبان از ولسوالی عقب رانده شدند.

وزارت دفاع نیز گفته در این درگیری‌ها ۳۹ تروریست طالبان کشته شده‌اند.

طالبان روز چهارشنبه حمله گسترده‌ای به ولسوالی جاغوری راه انداختند. آنها مدعی شده بودند که ۹ پاسگاه را تصرف کرده و ۲۵ سرباز را کشته‌اند.

جنگ در ولسوالی جاغوری، شمار زیادی از اهالی این مناطق را نیز از خانه‌های‌شان فراری ساخت.

ولسوالی جاغوری از امن‌ترین ولسوالی‌های افغانستان به حساب می‌آید و ساکنان این منطقه شیعیان هزاره هستند.

این حمله به ولسوالی جاغوری در حالی رخ می‌دهد که در ولایت هم‌جوار غزنی، در ولسوالی ارزگان خاص ولایت ارزگان نیز برای بیش از ۱۰ روز حملاتی بر مناطق هزاره‌نشین صورت گرفته که به قتل فاجعه‌بار غیرنظامیان توسط طالبان انجامیده؛ اما دولت عملا هیچ کاری برای مهار آن نکرده است.

با این حساب، جنگ جاغوری و کشتار ارزگان، پایان ماجرا نیست؛ بلکه شروع خونین ماجراهای تازه و بزرگ دیگر است. 

در آستانه انتخابات پارلمانی، شهر غزنی به مدت پنج روز به سادگی به دست طالبان، سقوط کرد و دولت پس از تعلل و تأنی و تأخیر فراوان، سرانجام وارد عمل شد.

در جریان جنگ غزنی هم طالبان «شکست» به معنای متعارف کلمه، متحمل نشدند؛ بلکه آنها به نحو معجزه‌آسایی «ناپدید»گشتند؛ در حالی که نه تلفات سنگین و مرگباری دادند و نه به فاصله زیادی از مرکز شهر، عقب رانده شدند؛ آن‌ها همانگونه که در جریان سه روز آتش بس با دولت در ایام عید فطر، به شهرها وارد شدند، در جنگ غزنی هم به مثابه تله‌های انفجاری، جا به‌جا شدند تا در صورت لزوم، به عنوان نیروهای آماده‌به‌کار، وارد عمل شوند.

این اتفاق، عملا در مورد غزنی افتاد و پس از «آزادسازی» شهر هم طالبان، نفوذ و حضور پنهانی خود در زیر پوست شهر را حفظ کردند. همین‌اکنون بخش‌‌های وسیعی از مرکز شهر غزنی، دستخوش ناامنی‌های مستمر شبانه است که نمونه بارز آن، سقوط مرکز اداری ولسوالی خوگیانی به دست این گروه و کشته‌شدن همه مقام‌های آن ولسوالی و شمار زیادی نیروی امنیتی است. دولت توان برپایی مرکز اداری ولسوالی خوگیانی در داخل آن ولسوالی را ندارد و به همین‌ دلیل، مدت‌هاست آن را به منطقه‌ای مربوط به حوزه مرکز غزنی، منتقل کرده است؛ اما طالبان حتی در آنجا نیز قادر به سقوط آن شدند.

بنابراین، بازی موش و گربه دولت با طالبان در غزنی، پایان نمی‌یابد و این بخشی از سیاست بزرگ‌تر امنیتی است که قرار است در سراسر مناطق مرکزی به اجرا درآید. 

حمله طالبان به جاغوری هم در همین راستا قابل ارزیابی است.

طالبان چندی پیش با متنفذان محلی در خصوص عدم حمله به جاغوری توافق کردند؛ اما علیرغم آن توافق، این اتفاق رخ داد و از این‌پس، جاغوری که سا‌ل‌ها به امنیت و آرامش و توسعه و مدنیت و پیشرفت و فعالیت‌های چشمگیر فرهنگی، شهرت داشت، به‌سان سایر مناطق آشوب‌زده، به‌عنوان یک منطقه‌ در معرض تهدید با امنیتی شکننده، بی‌ثبات و ناپایدار معرفی خواهد شد.

از آنسو‌ در بخش‌هایی از دایکندی و ولسوالی مالستان غزنی هم تحرکات رو به توسعه تروریست‌ها آغاز شده و پیش‌بینی می‌شود که دامنه تنش‌های مرگبار ارزگان خاص، به سرعت وارد مراحل تازه‌ای شود و سراسر مناطق مرکزی را در بر بگیرد.

با این وصف، پرسش این است که واقعیت‌های پشت پرده این بازی خونین چیست؟

چیزی که در مرحله اول وجود دارد این است که آنچه میان طالبان و شیعیان هزاره در حال ر‌‌خ‌دادن است، لزوما برآمده از تعارض تنش‌آلود فرهنگی و مذهبی و قومی میان آن‌ها نیست؛ بلکه این تحرکات، بخشی از یک برنامه بزرگتر ناشی از جنگ قدرت در آستانه انتخابات سرنوشت‌ساز ریاست جمهوری است.

دولت مرکزی همان‌گونه که با سقوط غزنی به دست طالبان و گسترش آشوب و ناامنی و تنش‌های قومی در آن ولایت، مانع از برگزاری انتخابات پارلمانی شد تا تجربه انتخابات پیشین، بار دیگر تکرار نشود و همه وکلای غزنی از یک قوم، برگزیده نشوند، این‌بار همین بازی را به مثابه یک تجربه موفق، در انتخابات ریاست جمهوری هم به کار می‌گیرد تا هزاره‌ها نتوانند با ابزار مدنیت و مردم‌سالاری، به حقوق و مطالبات مشروع سیاسی و اجتماعی خود از مسیر مشارکت در روندهای دموکراتیک، دست پیدا کنند.

همین الگو در دیگر مناطق کشور به ویژه شمال و غرب نیز به اجرا درمی‌آید تا پایگاه‌های قومی و جایگا‌‌ه‌های اجتماعی مخالفان سیاسی قبیله‌سالاران، شکسته شده و نتایج انتخابات ریاست جمهوری نیز همانند آنچه در انتخابات پارلمانی رخ داد و هم‌اکنون در حال بارگذاری و بهره‌برداری است، به کام یک حلقه مشخص، سازمان‌دهی شود. بنابراین، جنگ جاغوری، با اهرم قدرت علیه مدنیت و مردم‌سالاری صورت می‌گیرد و مردم جاغوری و مالستان و ارزگان خاص و دایکندی و… هزینه رویکردهای دموکراتیک خود به سیاست و قدرت را می‌پردازند.