بحران اقتصادی در افغانستان؛ «موبایلم را فروختم تا نان خشک بخرم»
بلند رفتن نرخ مواد اولیه در پی سقوط ارزش افغانی در برابر دالر، بسیاری از مردم فقیر را در شرایط دشوار قرار داده‌است. بسیاری از مردم در خرید نان خشک که قیمت آن در روزهای اخیر دوبرابر شده‌بود، درمانده‌اند.
اگرچه نرخ دالر روز پنج‌شنبه، ۹۵ افغانی اعلام شده و تا حدی کاهش یافت؛ اما هنوز قیمت‌های مواد غذایی و اولیه تغییری نکرده‌است. از این رو، شماری از شهروندان از نبود نظارت جدی نهادهای مربوطه بر نرخ مواد اولیه انتقاد دارند و می‌گویند که اگر این وضعیت ادامه یابد، بسیاری از افراد به دلیل نداشتن توان خرید مواد غذایی تلف خواهند شد.
مواد اولیه، نیازهای روزانه مردم را تشکیل می‌دهد که کم‌ترین افزایش در نرخ آن، دخل و خرج شهروندان را نامتوازن می‌کند. در شرایطی که هزاران نفر پس از سقوط نظام پیشین بیکار شده‌اند، پس‌انداز آن‌ها نیز رو به اتمام است و توان خرید مواد اولیه را ندارند.
افزون بر این به نظر می‌رسد که حکومت طالبان، از کنترل و مدیریت بحران جاری در کشور ناتوان است؛ زیرا تنها گزینه در دسترس از دید طالبان، آزادسازی پول‌های مسدود‌شده بود که به گفته کارشناسان اقتصادی، این پول‌ها در صورتی که یکجا در اختیار طالبان قرار می‌گرفت، این امکان وجود داشت که بحران جاری تا حدودی کنترل شود؛ اما در حال حاضر راه حلی داخلی برای بحران وجود ندارد و تنها کاری که می‌تواند وضعیت را تغییر دهد، کمک‌ها و تزریق پول نقد از سوی جامعه جهانی به اقتصاد افغانستان است.
پول نان ندارم
در روزهای اخیر که قیمت مواد اولیه به طور سرسام‌آوری افزایش یافته‌است، بسیاری از شهروندان توان خرید نیازهای روزانه‌شان را ندارند. سمیع‌الله؛ باشنده کابل میگوید که یک هفته است که نان خشک خود را به بهانه‌ای از نانوایی به قرض گرفته‌است. او میگوید: «یک هفته از نانوایی نزدیک خانه ما قرضدارم. دیگه رویم نشد که باز نان به قرض بخواهم، آمدم پیش این نانوایی که شاید یگان بنده خدا یگان نان به من بدهد.»
به گفته سمیع‌الله، بسیاری از افرادی که مثل او در یک صف طویل جلو نانوایی جمع شده‌اند، به دنبال چند نان خشک اند تا شب از گرسنگی نمیرند. او میگوید، پیش از این، تعداد افرادی که در برابر نانوایی‌ها جمع می‌شدند، کم بود و مردم هم چند نان به آن‌ها توزیع می‌کردند؛ اما از زمانی که قیمت نان به ۲۰ افغانی رسیده، مردم هم کم‌تر «به آدم‌های غریب» در پیش نانوایی‌ها کمک می‌کنند.
میثم باشنده دیگر کابل میگوید که موبایل‌اش را فروخته است تا نان بگیرد. او میگوید که با این پول تا چند روز دیگر اگر بتواند نان بخرد، اما بعد از آن باز هم در گرسنگی به سر خواهند برد. او از نهادهای کمک‌کننده می‌خواهد که در این شرایط دشوار به مردم کمک کنند تا فاجعه انسانی در کشور رخ ندهد.
توزیع کمک به نزدیکان مقامات
جمعه خان رضایی؛ یکی از دکان‌داران میگوید که بسیاری از خانواده‌ها که در این روزها نانی برای شب ندارند، از کمک‌ها محروم می‌شوند. او میگوید که کمک‌ها بیشتر به نزدیکان مسئولان توزیع می‌شود.
به گفته او «چند روز پیش ده‌ها نفر برای دریافت کمک جمع شده‌بودند؛ اما کمک‌ها به کسی دیگر داده شد، فلم از این مردم گرفت و نشر کرد که به این‌ها کمک توزیع شده‌است!»
رضایی میگوید که یک خانم که چند بار برای توزیع کمک آمده، موفق نشده‌است کمک دریافت کند: «شماره‌اش را به من داد و گفت که اگر یگان کمک‌کننده را دیدی این شماره را بده.»
به گفته او، کمک‌ها به نیازمندان نمی‌رسد و بیشتر به کسانی می‌رسد که شرایط دریافت کمک را ندارند.
فرش خانه‌ام را فروختم
محمدعلی؛ باشنده دیگر کابل نیز میگوید که از دوماه به این طرف که هوا سرد شده، بیکار است. او می‌افزاید: «کمی پول که داشتم چوب و ذغال گرفتم. حالا توان خرید روغن را ندارم.»
محمدعلی میگوید که چند روز پیش، بعد از این‌که در یک مرکز توزیع کمک، موفق به دریافت کمک نشد، قسمتی از فرش خانه‌اش را فروخته‌است تا چند روز غذا برای خانواده‌اش بخرد.
او میگوید: «اگر کمک به غریب‌ها است، ما هیچ چیزی نداریم؛ اما هر بار رفتیم به ما کمک نرسیده‌است.»
نه نان برای خوردن نه هوا برای نفس‌کشیدن
در کنار بحران اقتصادی و سقوط پول افغانی و افزایش نرخ مواد اولیه، نبود یک راهکار منظم و اقدامات سنجیده از سوی طالبان نیز باعث شده‌است امید مردم نسبت به بهبود اوضاع کاهش یابد. نصیر که در یکی از ادارات دولتی کار می‌کند، میگوید: «صبح وقتی پشت نان به بیرون رفتم، اول هوای آلوده کابل نفسم را گرفت و دیگر وقتی قیمت اجناس را پرسیدم، دست خالی به خانه برگشتم.»
نصیر میگوید: «همه‌چیز دوبرابر شده‌بود.» در این میان ترسی تمام وجود او را فراگرفته‌است که ادامه این وضعیت مردم را در چه شرایطی قرار خواهد داد.
او میگوید که در روزهای اخیر، بسیاری از چیزها را از لیست غذای روزانه‌شان در خانه حذف کرده: «نان ساده می‌خوریم معلوم نیست چند ماه بعد چه وضعیتی پیش خواهد آمد.»
خطر سرما و گرسنگی
زهرا؛ دیگر شهروند پایتخت میگوید، خانواده‌هایی را سراغ دارد که در فصل سرما نه مواد سوخت دارند و نه غذایی برای خوردن. او میگوید: «وقتی به وضعیت می‌بینیم، خدا سر ما رحم کند.»
او میگوید که تنها راه برای مردم خارج‌شدن از کشور است، در غیر آن به گفته او، امکان دارد چند ماه بعد مردم «گوشت جان همدیگر را بخورند».
از دید کارشناسان هم در حال حاضر، کنترل بحران و اوضاع جاری از توان حکومت طالبان خارج است و هیچ راه حل داخلی برای برون رفت از این وضعیت وجود ندارد. به گفته آن‌ها تنها راه برای جلوگیری از فاجعه انسانی در افغانستان کمک‌های جهانی است؛ چیزی که معلوم نیست می‌آید یا نه و اگر بیاید به فقرای واقعی می‌رسد یا حیف‌ومیل می‌شود.
