انار دره فراه چگونه سقوط کرد؟

طالبان با سقوط ولسوالی انار دره ولایت فراه، توانایی‌های شان را در این ولایت به رخ حکومت و جامعه جهانی کشیدند و توانستند چندین ساعت در مقابل حملات هوایی و زمینی نیروهای افغان تاب بیاورند.

طالبان بامداد روز دوشنبه در یک حمله گسترده بر فرماندهی پلیس انار دره حمله کردند.  این حمله تلفات سنگین به نیروهای مستقر در این فرماندهی تحمیل کرد و به شمول فرمانده پلیس این ولسوالی، هشت نیروی دولتی کشته شده‌اند.

نیروهای دولتی در فراه در حال سپری کردن یکی از دشوارترین ماموریت‌های شان در ولایتی با موج سنگین مخالفان مسلح هستند. در جریان هفته جاری، طالبان با هجوم آوردن بر یک قطعه کماندو درمنطقه «تودنک» ولسوالی بالابلوک، ۱۰ سرباز کماندو و ۸ سرباز پلیس را کشتند و در تازه ترین مورد، به گفته قدرت الله فاروقی فعال مدنی، طالبان شب گذشته با سقوط یک پوسته پلیس در منطقه سور و شمالگاه ۵ نیروی دولتی را کشتند و ۴ تن دیگر را اسیر گرفتند.

حضور سنگین طالبان در فراه

طالبان هنگامی که دست به راه اندازی عملیات گسترده نظامی برای تصرف مناطق کلیدی در فراه می‌زنند، از طالبان ولایت‌های هرات، غور، بادغیس وهلمند به عنوان نیروی کمکی علیه نیروهای دولتی بهره می‌‍برند. جمیله امینی، عضو شورای ولایتی فراه گفت: «طالبان از ولایت‌های دیگر به‌خاطر جنگ با حکومت به ولسوالی انار دره آمده بودند».

طالبان بیش از هر ولایتی در زون غرب کشور، در فراه حضور فعال نظامی دارند. عبدالبصیر سالنگی، والی این ولایت به خبرگزاری افق، گفت که هم اکنون در حدود۶۳۵۰ طالب مسلح در ۱۰ ولسوالی و مسیرهای منتهی به این ولایت فعالیت دارند. پیشتر محمد عارف شاه جهان والی پیشین فراه نیز گفته بود که در این ولایت بیش از ۴ هزار طالب فعالیت دارند.

تجهیزات پیشرفته نظامی طالبان

در سال جاری طالبان مسلح در ولایت فراه با دوربین‌های شب بین مجهز شده‌اند. این جنگ‌افزارها ساخت کشور روسیه اند و استفاده از این گونه سلاح‌های پیشرفته به تشدید درگیری‌ها در این ولایت انجامیده است. محمد ناصر هدایت، فرمانده قول اردوی ۲۰۷ ظفر، وجود این جنگ‌افزارها در دست طالبان را تایید کرده است.

اما کمبود نیرو و تجهیزات جنگی در فراه، از دلایل ناتوانی نیروهای دولتی در امر پیشگیری از سقوط ولسوالی انار‌دره و پوسته‌های پلیس است. عبدالبصیر سالنگی، والی فراه در ویدیو کنفرانسی این موضوع را  با مسئولان ارشد امنیتی، دفاعی و استخباراتی در میان گذاشته است.

فعالان مدنی این ولایت نیز به کمبود نیرو و تجهیزات جنگی در این ولایت واکنش تند نشان می‌دهند. قدرت الله فاروقی، فعال مدنی در گفت‌وگو با خبرگزاری افق، هشدار می‌دهد، در صورتی که جنگ‌افزار و نیروی بیشتر نظامی به این ولایت ارسال نشود، احتمال افزایش تلفات نیروهای دولتی در این ولایت کماکان وجود خواهد داشت.

ناتوانی استخباراتی و مدیریتی

دست به دست شدن ولسوالی انار‌دره به دست مخالفان مسلح و نیروهای دولتی، از ناتوانی شدید استخباراتی و مدیریتی در این ولایت پرده برداشت. سقوط یک ولسوالی به دست طالبان مسلح نمایانگر آن است که نیروهای کشفی و اطلاعاتی توانایی لازم برای پیش‌گیری از این گونه حملات را ندارند. دادالله قانع، منشی شورای ولایتی فراه گفت: «خلای استخباراتی و مدیریتی در این ولایت کاملاً وجود دارد و باید این وضع تغییر کند».

نفوذ عناصر وفادار طالبان در صفوف نیروهای امنیتی و دفاعی در فراه، زمینه‌ را برای عملی سازی برنامه‌های طالبان مبنی بر وارد کردن تلفات سنگین به نیروهای دولتی فراهم ساخته است. عبدالبصیر سالنگی، والی و فضل احمد شیرزاد، فرمانده پلیس این ولایت از نفوذ مخالفان مسلح در صفوف نیروهای دولتی ابراز نگرانی می‌کنند.

بند بخش آباد و دخالت کشورهای همسایه

فراه نقطه وصل ولایت‌های غربی و جنوبی کشور است و از همین رو، رقابت‌های کشورهای همسایه در آن به تناسب ولایت‌های دیگر نسبتاً زیاد است. بارها انتقادهای بر آدرس کشورهای همسایه وارد شده است که طالبان مسلح را حمایت مالی و تسلیحاتی می‌کنند. چندین بار محمد عارف شاه جهان، والی پیشین فراه که در پی اعترا‌ض‌های مردمی پس از وخیم شدن اوضاع امنیتی از کارش کناره گیری کرد، ایران و پاکستان را به دخالت در امور این ولایت متهم کرد.

دادالله قانع، منشی شورای ولایتی فراه، از دخالت ایران به خاطر ناامن سازی این ولایت واکنش تند نشان می‌دهد. او گفت: «ایران نمی‌خواهد که بند بخش آباد فراه ساخته شود و به همین خاطر فراه ناامن است». او از حکومت ایران می‌خواهد که دست از مداخله در امور این ولایت بردارد.

مذاکرات صلح

حکومت در دومین نشست موسوم به «پروسه کابل» بسته‌ی پیشنهادی ویژه برای پایان جنگ در کشور به گروه طالبان ارایه کرد. در این طرح، افزون بر عفو عمومی طالبان، رسمیت شناختن این گروه به عنوان حزب سیاسی نیز ذکر شده است.

هر چند که حکومت حاضر است که بدون هیچ پیش شرط، باب مذاکره با طالبان را باز کند، اما طالبان با سقوط ولسوالی انار دره به حکومت خط و نشان کشیدند که حاضر به مصالحه با طرف افغانستان نیستند. بارها طالبان گفته‌اند که با آمریکا به جای حکومت افغانستان گفت‌وگو خواهند کرد.

شماری از تحلیلگران اوضاع امنیتی کشور به شمول قادر کامل بدین باور اند که طالبان با به دست آوردن قلمرو می‌خواهند که در صورت آغاز مذاکرات احتمالی صلح با حکومت، از موضوع قدرت وارد این مذاکرات شوند و امتیازهای بیشتری از حکومت بطلبند.

با این همه، فراه جغرافیای خطرناک برای نیروهای دولتی کشور پنداشته می‌شود. به باور آگاهان نظامی در صورتی که اصلاحات در بخش‌های مدیریتی و تدارکاتی در صفوف نیروهای دولتی به میان نیاید، سقوط پوسته‌های امنیتی و حتی ولسوالی‌ها در این ولایت به دور از امکان نخواهد بود.