از شمارش معکوس برای سقوط تا ایستادگی برای بقا
اینکه فراخوان مهم رئیس جمهوری برای بسیج ملی علیه طالبان تا چه میزان مورد اقبال، حمایت و پاسخ مساعد طیفهای قومی، جناحهای سیاسی و رهبران پرنفوذ قرار میگیرد مسأله بعدی است؛ اما نتیجهای که اکنون میتوان گرفت این است که دولت میز صلح یکجانبه و منفعلانه را ترک کردهاست.ذبیحالله مجاهد؛ سخنگوی طالبان در پاسخ به سخنرانی رییس جمهوری در شورای ملی گفتهاست که اظهارات اشرفغنی «همه یاوهسرایی بود و تلاش داشت که وضعیت بد و حالت وارخطایی خود را کنترل کند».
مجاهد در توییتی نوشتهاست که «ملت فیصله کردهاست که خاینان ملی را تعقیب و به میز عدالت میکشاند.»
سخنگوی طالبان گفتهاست: «اعلانهای جنگ، واردکردن اتهامات و ارائه معلومات کاذب، عمر غنی را دراز کرده نمیتواند… وقت وی به پایان رسیدهاست.»
اشرفغنی پس از سخنرانی در مجلس در صفحه فیسبوکاش نوشت: به صراحت میگویم که وظیفه من در این امانتی که مردم افغانستان برایم سپردهاند، عاطفیشدن و احساساتیشدن نیست.
رییس جمهوری افزود که مردم از او میخواهند تا افغانستان را مدبرانه و قاطعانه «باهم از این آزمون بقا بگذرانیم.»
اشرفغنی گفتهاست: «در حالی که این بربادی و خونریزی که بر ملت ما تحمیل میشود و روزانه سلول سلول بدنم را میآزارد، من ثابت و محکم در جایم ایستاده هستم.»
ادبیات خصومت، خشونت، نفرت و جنگ؛ این چیزی است که دوطرف درگیر این روزها بیش از هر موضوع دیگری به نمایش میگذارند و پیوسته بر آن تاکید میکنند.
سخنرانی تازه رییس جمهوری در جلسه فوقالعاده شورای ملی نیز ادامه همین شرایط بود.
او به طور بیسابقهای بر مواضع طالبان تاخت، آن گروه را مزدورتر از گذشته خواند و تاکید کرد که هیچ نشانهای از صلحخواهی در ضمیر طالبان وجود ندارد.
بنابراین به باور رئیس جمهوری اکنون زمان بسیج ملی علیه تجاوزی تحمیلی که طالبان مأمور انجام آن شدهاند، فرارسیدهاست.
فراخوان بسیج ملی یعنی صلح دیگر معنا و مبنایی ندارد. باید آماده جنگ شد؛ جنگی بزرگ و فراگیر در گستره سراسر افغانستان.
اینکه فراخوان مهم رئیس جمهوری برای بسیج ملی علیه طالبان تا چه میزان مورد اقبال، حمایت و پاسخ مساعد طیفهای قومی، جناحهای سیاسی و رهبران پرنفوذ قرار میگیرد مسأله بعدی است؛ اما نتیجهای که اکنون میتوان گرفت این است که دولت میز صلح یکجانبه و منفعلانه را ترک کردهاست.
این در حالی است که طالبان هم خود را در آستانه رسیدن به قدرت از طریق فتح نظامی میبینند. پاسخ کوتاه ذبیحالله مجاهد؛ سخنگوی نظامی طالبان به اظهارات آقای غنی در شورای ملی این برداشت را کاملا تایید میکند.
او به صراحت ادعا کرد که زمان آقای غنی به پایان رسیده و تقلای او برای بقا نمیتواند این زمان را تمدید کند.
این ادبیات مسموم، کاملا خصمانه و بسیار زننده، نشانه آن است که دوطرف جنگ را برگزیدهاند؛ بنابراین بیانیههای مضحک قدرتهای خارجی، سازمانهای بینالمللی و نهادهای حقوق بشری برای بازگشت به صلح و آغاز دوباره گفتگوهای جدی و واقعی برای رسیدن به یک توافق پایدار، اکنون بیش از هر زمان دیگری معنا و موضوعیت خود را از دست دادهاست.
اگرچه همه کارشناسان معتقد اند که راه پایاندادن به بحران جاری در افغانستان که ۴۰ سال قدمت و ریشه دارد، نظامی نیست و نمیتوان از راه جنگ، آن را مهار کرد؛ اما وضعیت جاری حتی صلحجوترین طرف این معادله پیچیده را نیز مجبور به برگزیدن جنگ کردهاست.
با این حساب نه امیدی به روند دوحه است و نه توییتهای گاه به گاه دوطرف این روند قادر به تغییر واقعیتهای تلخی است که در میدان جریان دارد. جنگ گسترش یافته و دولت چارهای جز واکنش به آن ندارد، در غیر آن ساقط خواهد شد.
موضوع دیگری که این نتیجه ناامیدکننده را تقویت میکند واکنش آکنده از طعنه و نفرت ذبیحالله مجاهد؛ سخنگوی طالبان به سخنرانی اشرفغنی؛ رئیس جمهوری بود.
واکنش آقای مجاهد آشکارا نشان میدهد که طالبان هیچ آیندهای برای آقای غنی و دولت او متصور نیستند. آنها تصور میکنند که به زودی قدرت سیاسی را از راه نظامی تصاحب خواهند کرد؛ بنابراین مجبور نیستند با دولتی که در حال احتضار و فروپاشی قرار دارد وارد یک قرارداد صلحآمیز شوند.
بر این اساس آقای غنی گزیری ندارد جز اینکه تهدید کند که اگر آنها زانو به زانو در میز مذاکره ننشینند زانوهایشان را در میدان جنگ خواهد شکست، و طالبان با حملات بیسابقه اخیر بر دستکم سه شهر بزرگ و راهبردی، پاسخ این موضع رئیس جمهوری را در عمل دادهاند: آنها دولت را به برد و باخت در میدان نبرد فراخواندهاند.