سفر رییس آی‌اس‌آی به کابل؛ میانجی رهبران طالبان یا آغاز بازی با چین؟
جنرال فیض حمید؛ رییس سازمان استخبارات پاکستان (آی‌اس‌آی) به تازگی در یک سفر غیرمنتظره وارد کابل شد.
رسانه‌های پاکستانی گزارش دادند که رییس سازمان استخباراتی این کشور به دعوت طالبان وارد کابل شده‌است. به گفته‌رسانه‌های پاکستانی، آقای حمید در این سفر در مورد روابط تجارتی و امنیتی افغانستان با پاکستان گفتگو می‌کند.
اما آگاهان می‌گویند که سفر رییس استخبارات پاکستان آن‌هم در شرایطی که دولت طالبان اعلام نشده و این کشور نیز هنوز به گونه رسمی طالبان را به رسمیت نشناخته، علاوه بر امکان حل اختلافات میان رهبران طالبان و گفتگو روی ایجاد حکومت، یک بازی خطرناک دیگر پاکستان با چین است.
بازی پاکستان با چین
هرچند آمدن رییس آی اس آی به کابل گمان‌هایی را در زمینه حل اختلافات میان سران طالبان و همچنین مدیریت جنگ پنجشیر به وجود آورده؛ اما آگاهان می‌گویند آمدن جنرال فیض حمید در کابل بالاتر از موضوع حل اختلافات میان سران طالبان و مدیریت جنگ پنجشیر است.
مطیع‌الله خروتی؛ آگاه سیاسی می‌گوید پاکستان در میانه مسایل افغانستان و منطقه، بازی جدیدی را با چین به راه انداخته است که سفر اخیر رییس استخبارات این کشور در کابل بیشتر از موضوعات داخلی در افغانستان بیشتر بر مسایل امنیت چین می‌چرخد.
او معتقد است که رییس آی اس آی در این سفر به طالبان از درخواست تسلیم‌دهی رهبران اویغور چین و همچنین خطر ایجاد یک گروه تروریستی متشکل از اویغورها، ازبک‌ها و ترکمن‌ها در ترکستان گفتگو خواهد کرد.
به باور این آگاه سیاسی، مسایلی مربوط به امنیت چین، رییس آی اس آی را به کابل کشاند تا از خطر تهدید چین و تشکیل گروه بزرگ‌تر تروریستی که در آینده امنیت چین را تهدید خواهد کرد، با طالبان که اکنون قدرت در افغانستان را در دست دارند، گفتگو کند.
او می‌گوید که پاکستان بازی‌های چندگانه‌ای را با امریکا، چین و مجاهدین افغانستان به راه انداخته است.
امریکا افغانستان را فروخت
آگاهان می‌گویند که امریکا با حضور ۲۰ ساله خود در افغانستان نه تنها دستاورد مهمی نداشته، بلکه در طی اینسالها همواره به منافع خود اندیشیده و افغانستان را در راه رسیدن به این منافع قربانی کرده است.
مطیع الله خروتی می گوید، امریکا افغانستان را دودستی به پاکستان فروخت. به گفته او، با توجه به فروش افغانستان توسط امریکا، آمدن رییس استخبارات پاکستان به کابل یک امر عادی است؛ چون افغانستان به پاکستان فروخته شده و این کشور اکنون بازی‌های مختلفی را در خاک افغانستان به راه خواهد انداخت.
به باور این فعال سیاسی، امریکا سرنوشت مردم و دستاوردهای افغانستان را با پاکستان معامله کرد. به باور او، هرچند اشرف غنی؛ رییس جمهوری پیشین تا حدودی پلان‌های امریکا را خنثی کرد و این کشور را به حاشیه برد، اما این کشور سرانجام با شکست افغانستان را در شرایط دشوار تنها گذاشت و دست پاکستان را بر افغانستان بازتر کرد.
عدم توجیه حقوقی
به باور حقوق‌دانان، در حالی که حکومت طالبان تا هنوز اعلام نشده و دولت پاکستان نیز هنوز طالبان را به رسمیت نشناخته است، آمدن رییس استخبارات پاکستان هیچ گونه توجیه قانونی نمی‌تواند داشته باشد.
وحید فرزه‌ای، عضو اتحادیه حقوق‌دانان افغانستان می‌گوید که در شرایط جنگی بعضی کشورهای همکار با بعضی گروه‌ها و شخصیت‌ها می توانند به خاطر حل اختلافات داخلی و از نقطه نظر روابط دوکشور سفری داشته باشند، اما در شرایطی که طالبان تا هنوز نتوانسته است حکومت خود را ایجاد و اعلام کند، سفر رییس ارتش پاکستان قابل توجیه نیست.
او می‌افزاید از لحاظ حقوق بین الملل توجیه شده نمی تواند؛ چون به باور او سازمان های استخباراتی در عرصه روابط دیپلماتیک فعالیت ندارند، بلکه این کار افراد و روابط دیپلماتیک و قانون دیپلماتیک است که با در نظر داشت یک سلسله تشریفات خاص می‌توانند دید و بازدید کنند.
آقای فرزه‌ای می‌افزاید که با توجه به شرایط کنونی در افغانستان، حتی سفر وزیر خارجه پاکستان به افغانستان به عنوان یک نهاد دیپلماتیک توجیه پذیر نیست. او می‌گوید از اینکه طالبان حکومت خود را اعلان نکردند، هیچ دلایل حقوقی وجود ندارد که رییس استخبارات پاکستان بتواند به کابل بیاید.
با این حال، هرچند گفته شده است که آمدن رییس استخبارات پاکستان با دعوت شورای طالبان صورت گرفته است، اما این حقوق‌دان می گوید که با توجه به شرایط اخیر در افغانستان اگر رییس استخبارات پاکستان با رضایت طالبان آمده باشد، درست در غیر آن استقلالی که در حال حاضر طالبان ادعا می‌کنند نیز زیر سوال رفته است.
این گونه، به نظر می‌رسد آمدن رییس استخبارات پاکستان نه تنها از نظر حقوق بین‌الملل توجیه قانونی ندارد،بلکه نشان می‌دهد که پاکستان نقش برجسته‌ای در تحویل‌دهی افغانستان به طالبان و همچنین نفوذ گسترده بر این گروه دارد. آگاهان امور نیز باورمند اند که پاکستان بازی‌های مختلفی را با کشورهای دیگر از جمله افغانستان به راه انداخته که امکان دارد این بازی‌ها بحران افغانستان را جدی‌تر سازد.
علاوه بر آن، این کشور در حال حاضر با تغییر روابط خود این بار به جای امریکا، برنامه‌ها و اهداف مربوط به چین را دنبال می‌کند که بیشتر این برنامه‌ها در خاک افغانستان قرار است عملی شود.
مشخص نیست ادامه این بازی‌ها به کجا ختم خواهد شد و به نظر آگاهان جنگ در افغانستان به این زودی‌ها پایان نخواهد یافت.
