طالبان، انتخابات و امیدهای موکول به آینده
این‌که طالبان آماده برگزاری انتخابات هستند به نظر می‌رسد که با وجود سرخوردگی و ناامیدی ناشی از اعلام ترکیب یکدست قومی و ایدئولوژیک کابینه، همچنان مایه امید است و انتظار می‌رود که در آینده‌ای نه چندان دور، زمینه‌های لازم برای برگزاری انتخابات فراگیر فراهم شود که در آن مردم افغانستان برای تعیین سرنوشت خویش تصمیم بگیرند.
ذبیح‌الله مجاهد؛ سخنگوی طالبان گفته‌است که انتخابات با مشارکت همه افغان‌ها برگزار خواهد شد.
او در گفتگو با شبکه الجزیره گفته‌است: «انتخاباتی برگزار خواهد شد و همه طرف‌های افغان در مرحله آینده در آن شرکت خواهند کرد.»
ذبیح‌الله مجاهد همچنین در زمینه حضور زنان گفته‌است که دولت فعلی موقت است و در آینده زمینه برای حضور زنان فراهم خواهد شد.
او افزوده‌است که طالبان تلاش می‌کنند «شخصیت‌های با کفایت افغان خارج از طالبان» را وارد دولت جدید کنند.
این در حالی است که طالبان پس از نزدیک به یک‌ماه از سقوط دولت اشرف‌غنی، یک اداره حکومتی جدید را اعلام کرده‌‌اند که در رأس آن محمد حسن آخوند قرار دارد و تمامی اعضای آن رهبران طالبان و شبکه حقانی هستند.
مصاحبه تازه ذبیح‌الله مجاهد اما تنها سه روز پس از اعلام ترکیب کابینه طالبان منتشر می‌شود؛ کابینه‌ای که بدون تردید موجب سرخوردگی و ناامیدی همه کسانی شد که انتظار داشتند طالبان دولت همه‌شمول تشکیل دهند و در آن همه اقوام و اقشار و جناح‌های سیاسی، قومی و مذهبی کشور سهم و نقش خواهند داشت.
ترکیب کابینه طالبان اما برخلاف همه امیدها و انتظارها کاملا یکدست است، نمایندگان بسیاری از اقوام و مذاهب کشور در آن حضور ندارند و به نظر می‌رسد که در تشکیل آن با هیچ‌کدام از جریان‌های مؤثر سیاسی – حتی آن‌هایی که هنوز در چارچوب حاکمیت طالبان فعال اند و حضور دارند- مشورت نشده‌بود.
ذبیح‌الله مجاهد؛ سخنگوی طالبان اما هم در مراسم اعلام ترکیب کابینه آن گروه و هم پس از آن در مصاحبه مورد اشاره، تاکید کرده‌است که کابینه نوبنیاد، موقتی است و تنها به منظور رسیدگی به امور فوری حکومت‌داری تشکیل شده و در آینده هم اقوام و مذاهب و جناح‌های مختلف سیاسی و هم زنان در دولت نقش خواهند داشت.
نکته مهم دیگر که امیدها را همچنان زنده نگه می‌دارد این است که سخنگوی طالبان از برگزاری انتخابات سخن گفته‌است؛ انتخاباتی که به گفته او در آن همه افغان‌ها به طور عادلانه و آزاد شرکت خواهند کرد و رأی آن‌ها تعیین‌کننده خواهد بود.
این موضع، بی‌تردید بسیاری از نگرانی‌ها و ابهام‌ها درباره آینده را برطرف می‌کند. با این حال شمار زیادی از آگاهان معتقد اند که تنها موضع‌گیری‌های امیدبخش سیاسی و رسانه‌ای سران و رهبران طالبان کافی نیست و در این زمینه مردم منتظر برداشته‌شدن گام‌های ملموس و عملی هستند.
به بیان بهتر، امیدهایی که پیش از این تشکیل دولت موقت طالبان به وجود آمده‌بود نباید موکول به آینده شود. آن‌ها همچنان فرصت دارند تا گام‌های عملی را در مسیر مشارکت همگانی و ایجاد یک دولت فراگیر هرچند موقت بردارند و اطمینان دهند که عزم و اراده و صداقت لازم برای چنین رخدادی را دارند و حتماً به آنچه می‌گویند عمل خواهند کرد.
با همه این احوال، این‌که طالبان آماده برگزاری انتخابات هستند به نظر می‌رسد که با وجود سرخوردگی و ناامیدی ناشی از اعلام ترکیب یکدست قومی و ایدئولوژیک کابینه، همچنان مایه امید است و انتظار می‌رود که در آینده‌ای نه چندان دور، زمینه‌های لازم برای برگزاری انتخابات فراگیر فراهم شود که در آن مردم افغانستان برای تعیین سرنوشت خویش تصمیم بگیرند.
انتظار می‌رود که رهبران طالبان با وجود آن‌که به نظر می‌رسد سیستم برگزاری انتخابات را شیوه‌ای غیر اسلامی می‌دانند و به الگوهای سنتی مانند «بیعت» و «شورا» تمایل دارند؛ اما تجربه نشان داده‌است که برگزاری انتخابات به مثابه یک «روش» – نه «ارزش»- برای مشارکت مستقیم مردم در تعیین سرنوشت خویش، عاری از هرگونه گرایش ایدئولوژیک و سوگیری سیاسی و عقیدتی است و می‌تواند به مثابه سازوکاری کارآمد به هدف ایجاد بستر و زمینه لازم برای حضور و مشارکت معنی‌دار و مؤثر همه اقشار جامعه در تعیین سرنوشت سیاسی خویش مورد استفاده قرار بگیرد.
با این حال نباید فراموش کرد که برگزاری انتخابات فراگیر و عادلانه در سراسر افغانستان، نیازمند بسترسازی و ایجاد زمینه‌های لازم برای آن است. مردم، جریان‌های سیاسی، اقوام و مذاهب کشور باید پیش از برگزاری انتخابات به آزادی، امنیت و اطمینان کافی برای مشارکت در انتخابات به راستی فراگیر و ملی فارغ از هرگونه محدودیت، فشار و اعمال نفوذ جریان‌های نیرومند مسلط بر تمامی معادلات، دسترسی داشته‌باشند.
این نکته بسیار مهم است که طالبان در طول ۲۰ سال گذشته همواره ناظر برگزاری چندین انتخابات از سوی نظام پیشین بوده‌اند. آن‌ها می‌دانند که در روندهای انتخاباتی گذشته، نه آزادی و شفافیت لازم وجود داشت، نه امنیت کافی برای مشارکت همگانی و نه اطمینان برای حفاظت امانت‌دارانه از آرای مردم افغانستان و تاثیر مستقیم و بلامنازع آن بر تعیین نتایج انتخابات.
روندهای انتخاباتی پیشین در عین حال، افزون بر این‌که از سوی دولت‌های حاکم به طور گسترده مورد دستبرد و تقلب قرار می‌گرفت شاهد اعمال نفوذ و تحمیل سلطه قدرت‌های اشغالگر خارجی نیز بود، به همین دلیل، افغانستان در ۲۰ سال گذشته هرگز نتوانست یک دولت ملی به معنای واقعی کلمه داشته‌باشد که مقامات آن از دل صندوق‌های رأی و بربنیاد انتخاب مستقیم مردم افغانستان بیرون آمده‌باشند، و این یکی از نشانه‌های بارز فساد سیاسی و از عوامل اصلی فروپاشی دولت پیشین بود؛ دولتی که ریشه‌ای در میان مردم نداشت و از حمایت همگانی و پشتیبانی ملی همه اقشار برخوردار نبود.
با توجه به این تجربیات ارزشمند و آموزنده، طالبان به مثابه گروه فاتح و مسلط بر افغانستان می‌تواند یک انتخابات نمونه و به واقع عادلانه، مشارکتی و فراگیر برگزار کند که در آن مردم افغانستان به طور مستقیم و بدون هرگونه دخالت و دست‌کاری نیروهای داخلی و قدرت‌های خارجی، سرنوشت خویش را تعیین کنند. این برای ثبات و پایداری سیاسی در افغانستان اهمیت فراوانی دارد و می‌تواند زمینه‌ساز عبور کشور از بحران‌های ۴۳ ساله و تشکیل یک دولت ملی به معنای دقیق کلمه شود.
فراموش نکنیم که طالبان در حال حاضر، همه امکانات لازم برای برگزاری چنین انتخاباتی را در اختیار دارند و می‌توانند با برگزاری انتخاباتی آزاد، شفاف، مشارکتی، رقابتی و واقعی، مسیر تاریخ سیاسی معاصر افغانستان را به طور کامل به نفع مردم و تسلط آن‌ها بر سرنوشت خویش تغییر دهند.
