حملات داعش؛ آیا جنگ افغانستان ادامه می‌یابد؟
همزمان با خروج نیروهای خارجی، سقوط نظام پیشین و تشکیل دولت طالبان، فعالیت گروه داعش نیز افزایش یافته‌است. این گروه از زمان به قدرت‌رسیدن طالبان ضمن حملات انتحاری و مسلحانه بر اعضای طالبان، حملات تروریستی مرگباری را علیه غیرنظامیان نیز انجام داده که در نتیجه آن ده‌ها تن کشته و زخمی شده‌اند.
حمله روز جمعه در مسجد سیدآباد ولسوالی خان‌آباد قندوز نیز به گروه داعش نسبت داده شده‌است؛ حمله‌ای که در نتیجه آن ده‌ها تن کشته و زخمی شده‌اند. این گروه چندی پیش حمله خونین دیگری را هم در میدان هوایی کابل انجام داد که باعث کشته و زخمی‌شدن صدها تن شد.
اگرچه طالبان گروه داعش را تهدیدی جدی برای امنیت کشور نمی‌داند؛ اما آگاهان بر این باور اند که داعش یک خطر جدی برای افغانستان است. آن‌ها می‌گویند که گروه داعش پس از ننگرهار به ولایات مختلف کشور گسترش یافته که می‌تواند یک چالش جدی برای حکومت طالبان و امنیت کشور و مردم افغانستان باشد.
پروژه امریکا؟
عبدالواحد طاقت؛ کارشناس نظامی می‌گوید که گروه داعش یک پروژه امریکایی بود و این گروه افزون بر گروه‌های دیگری مثل جنبش ترکستان شرقی و تحریک اسلامی ازبکستان تلاش داشته از طریق ولایات شمال و شمال شرقی افغانستان به آسیای میانه راه بیابد؛ اما به دلیل این‌که دژ سازمان شانگهای تسخیرناپذیر بود، موفق نشد و اکنون برنامه عملیاتی برای حملات مختلف در افغانستان را روی دست دارد که می‌تواند خطری جدی برای امنیت افغانستان باشد.
این آگاه نظامی می‌افزاید که داعش پدیده یا پروژه امریکایی و ناتو است که زود تمام نمی‌شود و مثل دیگر پروژه‌های امریکا تا زمان رسیدن به هدف آن کشور ادامه خواهد یافت.
به باور طاقت، پروژه داعش اول برای عراق بود و بعد سوریه را هم تحت تهاجمات خود قرار داد. او معتقد است که داعشی که اکنون در افغانستان فعالیت دارد، همان داعش عراق و شام نیست؛ بلکه متشکل از تنظیم‌های تروریستی پاکستانی است که پس از آمدن سازمان‌دهندگان داعش به ایران و پاکستان برای آن‌ها پرچمی زیر نام داعش ساخته و ترتیب شده‌است.
به گفته طاقت، داعش از طریق کشورهای همسایه وارد ننگرهار شده‌است. او معتقد است که این گروه در همان ابتدا از سوی گروه طالبان و از طرفی هم خیزش‌های مردمی مورد حمله قرار گرفت و با خطر نابودی روبه‌رو بود؛ اما امریکا با بمباران طالبان، اعضای داعش را نجات داده و با طیارات سفیدرنگ به توره بوره انتقال داد.
به باور او، امریکا همانطور که در گذشته برای رسیدن به اهداف خود از طالبان و دیگر گروه‌ها استفاده می‌کرد، اکنون برنامه داعش را روی دست گرفته و از این طریق بازهم تلاش دارد تا به کشورهای آسیای میانه و بعد به اروپای شرقی، چین، تایوان و روسیه نفوذ کند.
او تاکید می‌کند تا زمانی که امریکا به خواسته‌اش نرسد، جنگ افغانستان و پروژه‌های تروریستی این کشور نیز پایان نخواهد یافت.
جنگ نیابتی و دشواری‌های طالبان
محمود حیدری؛ استاد دانشگاه و آگاه سیاسی معتقد است که در پشت مساله داعش و حملات تروریستی اخیر در افغانستان دست کشورهای خارجی به نحوی فعال است و این حملات بی‌ارتباط با خروج نیروهای خارجی از افغانستان هم نیست.
این آگاه سیاسی معتقد است که در هر کشوری زمانی که نیروهای خارجی خواستند حضور یابند، تلاش دارند تا از طریق نفوذ بر حکومت و ایجاد یک حکومت ضعیف و دست‌نشانده به اهداف خود برسند؛ اما در صورت نرسیدن به اهداف خود از این طریق، گروه‌های تروریستی جنگ‌های نیابتی را به راه می‌اندازند تا به اهداف خود نزدیک شوند.
حیدری می‌افزاید که بدون شک دست کشورهای خارجی در حملات داعش در افغانستان فعال است. به گفته او، برخی کشورها از جمله عربستان سعودی در پی برجسته‌سازی داعش در افغانستان هستند.
این استاد دانشگاه می‌افزاید که برخی کشورهای خارجی تلاش دارند منافع خود را از طریق داعش دنبال کنند. به گفته او اگر حکومت طالبان با اهداف و خواسته‌های این کشورها همسو نباشد، در آن صورت عملیات و فشار از طریق داعش بیش‌تر خواهد شد.
او معتقد است که ظاهرا دست‌های قدرتمندی پشت حملات داعش کار می‌کنند که در این مرحله نیاز است طالبان وضعیت را به درستی مدیریت کنند، در غیر آن، داعش یک چالش جدی در برابر طالبان و یک خطر عظیم در برابر مردم افغانستان خواهد بود.
ادامه جنگ
آگاهان برخی از کشورهای خارجی را پشت حملات داعش و ادامه جنگ در افغانستان می‌دانند و می‌گویند که در حال حاضر گروه‌های تروریستی در شمال افغانستان متحد اند؛ اما در شرق، غرب و جنوب باهم می‌جنگند که این نیز یک خطر جدی برای امنیت کشور است.
عبدالواحد طاقت می‌گوید داعش ابتدا در اچین و شینواری ننگرهار حضور یافت و این گروه تلاش دارد تا از این طریق حضور خود را به چپه‌دره نورستان، بعد به فاریاب، بادغیس و بدخشان گسترش دهد.
او می‌گوید که این گروه همچنین تلاش داشت حضور خود را در زابل سپس غزنی و بامیان نیز گسترش دهد تا بتواند از این طریق فعالیت خود را در تمام نقاط افغانستان آغاز کند.
این آگاه نظامی می‌افزاید که احتمال دارد گروه‌های مختلف تروریستی از جمله داعش که در بخش‌های مختلف کشور گسترش یافته در بخش‌های شرقی، غربی و جنوبی وارد جنگ شدید فرقه‌ای شود که برای امنیت کشور نگران‌کننده است.
او تاکید می‌کند که طالبان باید در چنین شرایطی یک حکومت مورد اعتماد مردم را تشکیل دهند تا حمایت مردمی را به همراه داشته‌باشد. به گفته او، تا زمانی که یک دولت مقتدر شکل نگیرد، امکان سرکوب گروه‌های تروریستی از سوی طالبان وجود ندارد.
محمود حیدری نیز می‌گوید که در چند دهه اخیر، سقوط حکومت‌ها و روی کارآمدن حکومت‌های جدید و موقت باعث شده تا حکومت کنترل خود را در نواحی مرزی از دست بدهد که این امر، مکان و فرصتی را برای سازمان‌دهی گروه‌های تروریستی مانند داعش به وجود آورده‌است.
این استاد دانشگاه می‌افزاید که طبیعتا در بسیاری از جنبه‌های مذهبی این گروه‌ها شباهتی هست و نواحی مرزی جایی است که رهبران این گروه‌ها مدت‌ها برای سازمان‌دهی و احیا یا تقویت گروه خود حضور داشته‌اند.
او می‌گوید که فضای بحرانی همواره وضعیت را برای حضور و تقویت این گروه‌ها در افغانستان به وجود آورده‌است.
با این‌همه، آگاهان می‌گویند که بیش‌تر حملات داعش با توجه به مولفه‌های تشکیل آن و توجیه این گروه به افرادش برای ایجاد یک نگاه تندروانه نسبت به مذهب شیعه، متوجه این گروه مذهبی خواهد بود. به باور آن‌ها به دلیل ضعف فرهنگی و اجتماعی و نبود مکاتب در بسیاری از مناطق افغانستان به خصوص مناطق ناامن، برخی نگاه‌های رادیکال نسبت به مذهب غیر مذهب خود دارند که این نگاه یکی از ابزارهای رهبران داعش برای اعمال خشونت محسوب می‌شود.
